کوهیج

از شمال کوه گاه‌بست، از جنوب به روستای فاریاب، و از مغرب لاور میستان، و از مشرق به روستای نهند و شهر بستک محدود می‌گردد.[1][2]

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۳٬۵۹۷ نفر (۹۱۷خانوار) بوده‌است.[3]

مردم روستا از اهل سنت و از شاخه شافعی هستند یعنی از پیروان امام محمد ادریس شافعی می‌باشند و به زبان اچمی تکلم می‌کنند.

این روستا دارای قدمت است و در روزگار قاجاری به عنوان سرزمینی دانش‌پرور در منطقه جنوب ایران و حوزه‌های جنوبی خلیج فارس مشهور بوده‌است.[4] دانش‌آموزان علوم دینی و شرعی از راه‌های دور و نزدیک به این محل که گاه آن را «دارالعلم» می‌نامیدند می‌شتافتند. مدرسه علوم دینی کوهیج عالمان بسیاری را به جامعه اسلامی تحویل داده‌است که از جمله: علامه مرحوم شیخ شافعی، مرحوم حاج شیخ حسن، مرحوم حاج شیخ احمد کبیر، و علامه حاج شیخ عبدالله نقشبندی.[5] کتب دینی علامه نقشبندی در دانشگاه‌های عربستان و کشورهای اسلامی تدریس می‌شود و خود وی در دانشگاه عین‌الشمس مصر استاد بوده‌است. از نوشته‌های او می‌توان از (زاد المحتاج بشرح المناج) در چهار جلد، سلم‌الواعظین و المختصر بشرح الورقات نام برد. کوهیج دارای دبستان، دبیرستان، 10 باب مسجد، خانه بهداشت، برکه آب لوله‌کشی و برق و تلفن است.

آرامگاه شیخ حسن عالی که مورد احترام خاص و عام است در کوهیج واقع است. مشایخ بنی عالی کوهیج و فاریاب و بستک از نوادگان شیخ حسن عالی‌اند. [6][4]

از چند سال پیش و با همت نیکوکاران که در آن سوی خلیج فارس مقیم هستند فرهنگ و چهره شهر کوهیج دگرگون شده‌است.[5]

حاج شیخ سعید قاضی یکی از نیکوکاران بزرگی است که هرساله با وجود کهولت سن چندین بار بین ایران و امارات سفر کرده و زحمات او در دو دهه اخیر چهره شهر را دگرگون نموده‌است. از جمله اقدامات حاج شیخ سعید قاضی می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:

• ایجاد شبکه سراسری برق از بستک به کوهیج .
• آسفالت جاده کوهیج بستک در سال ۷۱.
• ساخت دبیرستان دخترانه.
• بازسازی دبستان دخترانه.
• احداث شش دستگاه خانه معلم و تجهیزات آن.
• ساخت مجتمع آموزشی شیخ عبدالله.
• ساخت درمانگاه و زایشگاه کوهیج با تجهیزات لازم.
• ساخت دبیرستان شبانه‌روزی پسرانه شیخ عبدالرحیم دو طبقه.
• ساخت ورزشگاه آزادی.
• ایجاد شبکه لوله‌کشی آب آشامیدنی روستا.

مرکز بهداشتی و درمانی کوهیج یکی از مجهزترین مراکز درمانی است که به‌وسیله نیکوکاران مقیم آن سوی خلیج فارس ساخته شده‌است برای کمک به مردم کوهیج و روستاهای اطراف.

گیاهان و درختانی که در این شهر وجود دارد عبارتند از: کُنار، و سمر سَلَم، کُور، کِرت و کُوهِنگ، نخل، لیمو، انجیر، توت، انار و بنه که از میوه آن برای خوردن استفاده می‌شود و گیاهان خودرو مانند: یونجه، شبدر، سبزیجات، نخود، گندم، جو.[7]

جانوران بومی شهر را در چهار دسته به شرح زیر می‌توان بیان نمود:

• حیوانات اهلی: گاو، گوسفند، الاغ، بز، گربه، سگ، مرغ، خروس، کبوتر.
• حیوانات موذی: مار، عقرب، موش، قورباغه، مگس، هزارپا، مارمولک، مورچه، سوسک، زنبور.
• پرندگان: کبک، بادخور، قُمری، تیهو، فاخته و بلبل، سبزقبا (کراشکین)، چکاوک (بُوکلُو)، چکاوک هدهد، و «مرغ سلیمان» یا هدهد، گنجشک، دم جنبانک، جغد، کلاغ، عقاب، دارکوب، و صدها پرنده مختلف دیگر کوچک و بزرگ.
• حیوانات وحشی: خرگوش صحرایی، روباه، شغال، جوجه‌تیغی و خوک، راسو، خارپشت.

در زمان قدیم خانه‌سازی شهر با مصالح خشت و گل و سقف ان با تنه درخت خرما بوده ولی در حال حاضرساخت خانه اکثراً با سیمان وبلوک است.

کوهیج دارای: پست بانک، مخابرات، بانک، درمانگاه، مدارس، خواهبگاه دخترانه وپسرانه دبیرستان، راهنمایی، ابتدایی، مهد قرآن، مهد کودک، خانه بهداشت، راه اسفالته، نانوایی می‌باشد.

محصولات کشاورزی که جایگاه اقتصادی دارند عبارتند: جو و گندم این محصول بیشتر برای مصارف و نیاز داخلی شهر کشت می‌شود و جهت تغذیهٔ احشام مورد استفاده قرار می‌گیرد، کشت آن در آبان ماه و برداشت آن معمولاً در اسفند ماه صورت می‌گیرد. برای انجام کارهای کشاورزی از الاغ و ماشین آلات کشاورزی مانند تراکتور استفاده می‌شود و خرمن کوبی هم تماماً با کمباین انجام می‌گیرد. آب کشاورزی از چاه و آب باران تأمین می‌شود. صیفی جات: صیفی جات شامل، خربزه، خیار، هندوانه، طالبی، گوجه فرنگی، سیب زمینی، پیاز، لوبیا، تخمهٔ آفتابگردان و … از محصولاتی است که در اواخر بهار کشت و معمولاً حداکثر تا اواخر تابستان برداشت می‌شود، و به غیر تخمه آفتابگردان، سایر محصولات با انگیزهٔ مصرف خانگی خود کشاورز کشت می‌شود.

علوفه: علوفه، همانند یونجه و شبدر نیز برای تغذیهٔ دام‌ها به‌طور وسیع در روستا کشت می‌شود و یونجه با یک بار کشت تا ۷ سال و بیشتر و هر سال ۳ بار قابل برداشت است، ولی شبدر عمری چند ماهه دارد و به صورت تغذیهٔ روزانهٔ احشام استفاده می‌شود.

• گروه ایرتاب
• محمدیان، کوخردی، محمد، «شهرستان بستک و بخش کوخرد» ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
• عباسی، قلی، مصطفی، «بستک وجهانگیریه» ، چاپ اول، تهران: ناشر: شرکت انتشارات جهان معاصر، سال ۱۳۷۲ خورشیدی.
• سلامی، بستکی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ) ج۲ چاپ اول، ۱۳۷۲ خورشیدی.
• نگاره‌ها از: احمد سلمان گوده‌ای و محمد محمدیان کوخِردی.
• بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی.
• مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۳ خورشیدی.
• بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی.
• الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کُوخِرد حَاضِرَة اِسلامِیةَ عَلی ضِفافِ نَهر مِهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River) الطبعة الثالثة، دبی: سنة ۱۹۹۷ للمیلاد.
• نگاره‌ها از: احمد سلمان گوده‌ای و محمد محمدیان کوخِردی.
• بختیاری، سعید، «اتواطلس ایران» ، “ مؤسسه جغرافیایی وکارتگرافی گیتاشناسی، بهار ۱۳۸۴ خورشیدی.
• چمن پیرا، ناصر پاییز ۱۳۷۴ خورشیدی.
• محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰–۵۱–۵۲–۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.
• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران[Atlas Gitashenasi Ostanhai Iran] (Gitashenasi Province Atlas of Iran)

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کوهیج موجود است.