پادشاهی عراق

پادشاهی عراق هاشمی (به عربی: المملكة العراقية الهاشمية) در ۱ شهریور ۱۳۰۰ (۲۳ اوت ۱۹۲۱) پس از شکست امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول تحت ادارهٔ بریتانیا تأسیس شد. هر چند قیمومت جامعهٔ ملل در سال ۱۲۹۹ به بریتانیا اعطا شده بود اما قیام مردم عراق در آن سال باعث شد که نقشهٔ اصلی بریتانیا مبنی بر قیمومت در هم بریزد و این امپراتوری رضایت داد که عراق تحت یک پادشاهی نیمه‌مستقل تحت نظر بریتانیا اداره شود. انگلیسی‌ها طی پیمان عراق و انگلستان این پادشاهی را به خاندان هاشمی که از متحدانشان بودند سپردند. پادشاهی عراق در سال ۱۳۱۱ (۱۹۳۲) پس از امضای پیمان جدید عراق و انگلیس در آن سال استقلال یافت.[1] پادشاهی مستقل عراق تحت فرمان خاندان هاشمی‌ها دچار آشفتگی‌ها و خشونت‌های بسیار شد. گسترش تسلط سنی‌ها بر عراق با واکنش‌های آشوریان، یزیدی‌ها و شیعیان مواجه شد که تمام آن‌ها با قساوت شدید پاسخ داده شد. نخستین کودتای نظامی عراق در سال ۱۳۱۵ (۱۹۳۶) رخ داد و طی آن ژنرال بکر صدقی موفق شد نخست‌وزیر مورد نظر خود را در حکومت مستقر کند. در سال‌های بعد به دلیل بی‌ثباتی سیاسی چندین کودتا رخ داد که سرانجام به کودتای ۱۳۲۰ (۱۹۴۱) انجامید.

پادشاهی عراق هاشمی المملکة العراقیة الهاشمیة عراق
۱۹۵۸–۱۹۳۲
پرچم نشان ملی
سرود: ندارد سرود السلام الملکی As-Salam al-Malaki سرود پادشاهی
وضعیت	تحت‌الحمایهٔ بریتانیا (۱۹۳۲–۱۹۲۱)
پایتخت	بغداد
زبان(های) رایج	عربی آشوری کردی
دین(ها)	اسلام سنی اسلام شیعه مسیحیت یهودیت آیین یزیدی
حکومت	سلطنت مشروطه و حکومت سکولار از ۱۹۳۲
شاه
• ۱۹۳۲–۱۹۳۳	فیصل یکم
• ۱۹۳۳–۱۹۳۹	غازی اول
• ۱۹۳۹–۱۹۵۸	فیصل دوم
نخست‌وزیر
• ۱۹۲۰–۱۹۲۲	عبدالرحمن گیلانی (اول)
• ۱۹۵۸	احمد مختار بابان (آخر)
دوره تاریخی	دوره میان‌دوجنگ، جنگ جهانی دوم، جنگ سرد
• استقلال از پادشاهی متحد بریتانیا	۱۴ فوریه ۱۹۵۸
• کودتا	۱ آوریل ۱۹۴۱
• پیمان بغداد	۲۴ فوریه ۱۹۵۵
• تأسیس اتحادیه عرب	۳ اکتبر ۱۹۳۲
مساحت
۱۹۵۸	۴۳۸٬۳۱۷ کیلومترمربع (۱۶۹۲۳۵مایل‌مربع)
جمعیت
• ۱۹۵۸	۶۴۸۸۰۰۰
کد ایزو ۳۱۶۶	IQ
پیشین پسین عراق تحت قیمومت بریتانیا فدراسیون عربی

عبداله نایب‌السلطنه در طول جنگ جهانی دوم با کودتای افسران مربع طلایی به فرماندهی رشید عالی در سال ۱۳۲۰ (۱۹۴۱) سرنگون شد. دولتی که در پی آن تشکیل یافت طرفدار نازی‌های آلمان بود و به همین دلیل یک ماه بعد مورد هجوم نیروهای متفقین قرار گرفت و در جنگ عراق و انگلستان شکست خورد. با اشغال عراق از سوی انگلستان این کشور به عنوان پایگاهی برای حمله به سوریه که تحت قیمومت دولت ویشی فرانسه بود استفاده شد. همچنین از عراق برای حمله به ایران به اتفاق شوروی نیز استفاده شد. در همین زمان بود که رهبر کردهای عراق به نام مصطفی بارزانی علیه دولت مرکزی در بغداد شورش کرد اما پس از شکست به همراه پیروانش به اتحاد جماهیر شوروی فرار کرد.

در سال ۱۳۲۴ (۱۹۴۵) و هنگامی که جنگ جهانی دوم رو به اتمام بود پادشاهی عراق به سازمان ملل متحد پیوست و یکی از مؤسسان اتحادیه عرب شد. در سال ۱۳۲۶ (۱۹۴۸) اعتراضات خشونت‌آمیز گسترده‌ای که با نام انتفاضهٔ وثبه مشهور شد با حمایت کمونیست‌ها در بغداد روی داد که دلیل آن امضای پیمان جدیدی با بریتانیا بود. خشونت‌ها تا سال بعد خورشیدی ادامه یافت اما با وضع مقررات حکومت نظامی که به دلیل حضور نیروهای عراقی در جنگ اعراب و اسرائیل وضع شد آرامش نسبی برقرار شد.

ملک حسین، شاه اردن به همراه عبداله، نایب‌السطلنهٔ عراق در بهمن ۱۳۳۶ (فوریه ۱۹۵۸) تصمیم به اتحاد دو خاندان هاشمی در این دو کشور را گرفتند تا با اتحاد جدیدالتاسیس مصر و سوریه مقابله کنند. این اتحادیه با نام فدراسیون عربی در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۳۶ (۱۴ فوریه ۱۹۵۸) شکل گرفت اما در همان سال کودتای ژنرال عبدالکریم قاسم در عراق منجر به انقراض پادشاهی در این کشور و در نتیجه نابودی اتحادیه شد.