هندوکش

این رشته کوه از دره زیباک الی کوتل خاواک امتداد داشته، ٣۶۰ کیلومتر طول دارد. اوسط ارتفاع آن از ۶۰۰۰ الی ٧۰۰۰ متر میباشد که بلندترین قله آن تیراجمیر، ٧٧٥۰ متر از سطح دریا بلند است و در چترال پاکستان واقع شده است. بلندترین قله آن در افغانستان نوشاخ است که ٧۴٨٥ متر از سطح دریا بلند است و در ولایت بدخشان واقع شده است.

میزان بارندگی هندوکش شرقی نسبت به غربی کمتر است اما چون در ساحه مونسون تابستانی قرار گرفته است مقدار اعظمی بارندگی آن بین ٧۰۰ الی ١۰۰۰ میلی متر است که بیشتر در تابستان مشاهده میشود. شمال هندوکش عاری از پیداوار مهم نباتی است، اما دامنه های جنوبی آن جنگلات فراوان دارد که بین ارتفاع ٩۰۰ متر الی ۴۰۰۰ متر واقع شده است.[3]

این رشته کوه از کوتل خاواک الی بند امیر امتداد داشته، ٢۴۰ کیلومتر طول دارد. اوسط ارتفاع آن از ۴٥۰۰ متر بلندتر نیست. بلندترین قله آن چتپال است که ٥۴٢٩ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

میزان بارندگی هندوکش غربی نسبت به شرق بیشتر است، چون هوای مرطوب اتلانتیک به آن نفوذ میکند. سالانه بین ۴۰۰ الی ٨۰۰ میلی متر باران در دامنه های آن فرود می آید که بیشتر در زمستان مشاهده میشود. دامنه های آن پوشیده از علفزار ها و جنگلات است که مناسب تربیه حیوانات است.[3]

هندوکش سمت چپ از پایین به سمت مرکز این عکس ماهواره‌ای را دربرگرفته‌است.

رشته کوه هندوکش باعث شده که آبهای آسیای میانه را از آبهای که در جنوب جریان دارد، جدا کند. خط برفی آن ٥۰۰۰ متر بوده و در ارتفاع بلندتر از ٧۰۰۰ متر آن یخچالهای ضخیم موجود است. میزان بزرگی این یخچالها بیشتر از یخچالهای آلپ و قفقاز می باشند و با ذوب شدن آن در تابستان ها تمامی دریاهای شمال، شرق و مرکز افغانستان را تغذیه میکند.[3]

دریاهای که از این رشته کوه سرچشمه میگیرند عبارتند از[3]:

• آبهای شمالی

1. دریای کران و منجان
2. دریای کوکچه
3. دریای اشکمش
4. دریای اندراب
5. دریای خنجان
6. دریای سیغان
7. دریای کهمرد

• آبهای جنوبی

1. دریای الیشنگ
2. دریای الینگار
3. دریای کنر
4. دریای پنجشیر
5. دریای غوربند
6. دریای سالنگ

• آبهای غربی

1. دریای هلمند
2. دریای کابل

دره‌های بیشمار در دامنه این کوه به وجود آمده که معروف‌ترین آن‌ها از این قرار است: دره واخان، شغنان، منجان، جرم، درایم، کشم، ارسج، فرخار، دره اشکمش، خوست، فرنگ، سمندان، اندراب، دره باجگاه، دره خنجان، دره والیان، دره کیان، دو آب و سر اب در شمال و از طرف جنوب دره پنج، دره نور، دره کرم، دره پشال، باندول، اشپی، اسکین، پنجدره نجراب، دره هزاره، بازارک، پاران ده، شتل، سالنگ، اشاوه، شکاری، کپچاق، چهارده بامیان، سیغان و کهمرد.

1. کوتل مراشتراک (۵۷۶۰ متر)
2. کوتل اولیان (٥۰٧۰ متر)
3. کوتل نکسان (۵۰۵۰ متر)
4. کوتل بازاک (۵۰۰۰ متر)
5. کوتل کانچین (۴۹۰۰ متر)
6. کوتل اشتپال (۴٨٨۰ متر)
7. کوتل پوشال (۴۴٥۰ متر)
8. کوتل خارزار (۴٨۰۰ متر)

1. کوتل کوشان (۴۳۰۰ متر)
2. کوتل چهاردر (۴۲۳۶ متر)
3. کوتل خاواک (٣۶۰۰ متر)
4. کوتل تَل (٣۶۰۰ متر)
5. کوتل دالن سنگ (۳۵۶۰ متر)
6. کوتل سالنگ (٣۴۰۰ متر)
7. کوتل شیبر (٣٢۰۰ متر)
8. کوتل انجمن (٣۰۰۰ متر)