ملا محمدجعفر سبزواری

وی چندین کتاب و رساله تألیف نموده که از آنجمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:[1]

• الوتیرة در ۱۰۸۹ه‍.ش (۱۱۲۲ ه‍.ق)
• التکبیرات السبع در ۱۰۸۹ ه‍.ش (۱۱۲۲ ه‍.ق)
• روئت الهلال قبل از زوال در ۱۰۸۹ ه‍.ش (۱۱۲۲ ه‍.ق)
• شرح الفیه، شهید اول، به فارسی در ۱۰۹۴ه‍.ش (۱۱۲۷ ه‍.ق)
• رساله در معاد به درخواست شاه سلطان حسین صفوی، که شامل شرح تفسیر آیات آخر سوره الزُّمَر در سه فصل می‌باشد
• نوروزنامه به درخواست شاه سلطان حسین صفوی در سال۱۱۹۵ ه‍.ش (۱۲۳۲ ه‍.ق) که شامل :مقدمه، سه باب و خاتمه می‌باشد و دران شرحی کامل دربارهٔ دعاهای گوناگون و خوراکی‌های توصیه شده در نوروز آمده‌است[2]
• همچنین او برخی از کتابهی دینی و علمی ان زمان را به خط نسخ زیبا کتابت کرده و نوشته است از جمله، نسخه ای از حق الیقین علامه محمدباقر مجلسی [3]

• ملا محمد جعفر سبزواری، امامت مسجد حکیم را به عهده داشت و پس از فوت ملا محمد صالح بن رضا قلی در سال۱۰۶۴ ه‍.ش (۱۰۹۶ ه‍.ق) به امامت مسجد جامع جدید عباسی (مسجد شاه) منصوب گردید[4]
• ملا محمد جعفر به همراه برادرش ملا محمد هادی، جزو علمائی بودند که به دعوت شاه سلطان حسین صفوی در مجمع علمی که در سال ۱۰۸۹ ه‍.ش (۱۱ رجب ۱۱۲۲ ه‍.ق) جهت تعیین روز ولادت علی بن ابی طالب بود شرکت کردند تا بر اساس منابع و مدارکی که داشتند، نظرشان را اعلام کنند. در پایان مجمع، نظر اکثر علما و دانشمندان روز ۱۳ رجب بود و شاه نیز این روز را به عنوان روز تولد علی و عید رسمی اعلام کرد[5]
• میرزا جعفر و برادرش محمد هادی همچنین در مراسم افتتاح مدرسه چهار باغ در سال ۱۰۸۹ ه‍.ش (۱۰ رجب ۱۱۲۲ ه‍.ق) که یکی از باشکوه‌ترین مجالس و گردهمایی‌های در دولت صفویه بوده و بدستور شاه سلطان حسین صفوی و دعوت از امرا، ارباب مناصب، علما، مدرسین و کلیه بزرگان مملکتی برگزار شد، حضور داشتند.[6]

ملا محمد جعفر سبزواری در دوران تحصیل، از استادان مشهوری استفاده کرده‌است که شامل: [7] [8] [9]

• محمدباقر محقق سبزواری (پدرش)
• محقق خوانساری
• علّامه مجلسی
• میرزا رفیعا (میرزا رفیع الدین محمد طباطبایی نایینی)
• میر سیداسماعیل خاتون ابادی

شاگردانی از اوبهره‌مند شده اند از جمله: [10] [11]

• محمّدجعفر بن محمّدشفیع نائینی، از فضلای قرن دوازدهم هجری. وی کتابهای الوتیره، روئت الهلال و التّکبیرات السّبع، تألیف استادش را در سال ۱۰۸۹ ه‍.ش (رجب ۱۱۲۲ ه‍.ق) کتابت نموده که به شماره ۴۷۸ در کتابخانه آیت اللَّه مرعشی موجود است

شیخ محمد علی حزین در تاریخ و سفرنامه خود در مورد او می‌گوید: مولانای فاظل مولانا محمدجعفر سبزواری که از اتقیای معروف و مرتاضان بود [12]

ملا محمد جعفر سبزواری در اصفهان متولد شد و فرزند ارشد محقق سبزواری (۹۸۷–۱۰۵۸ ه‍.ش) (۱۰۱۷–۱۰۹۰ ه‍. ق) می باشد و نسب او چنین است: محمدجعفر بن آخوند ملا محمدباقر محقق سبزواری بن محمد مؤمن الشریف السبزواری (فوت در حدود ۹۹۸ ه‍.ش -۱۰۲۸ ه‍.ق)

همسر ایشان خیرالنسا خانم بنت اقا علینقی: فوت اول آبان ۱۱۰۹ ه‍.ش (دهم ربیع اثانی ۱۱۴۳ ه‍.ق)می باشد که در جنب مزار همسرش در فضای جنوبی مسجد حکیم دفن شده است. فرزندان انها:

• میرزا محمد رحیم (عبدالرحیم ) شیخ الاسلام اصفهان فوت ۱۱۴۷ ه‍.ش (۱۱۸۱ه‍.ق)

• ملّا محمّد زکی فوت ۱۰۶۸ ه‍.ش (۱۱۱۰ ه‍.ق)، عالم فاضل و اهل تحقیق که در اصفهان به تحصیل علوم دینی مشغول بوده ،اما در سالهای جوانی وفات یافته است و سنگ مزارش در اطاق شمال شرقی تکیه آقا حسین خوانساری ها بر روی دیوار نصب شده است [13] متن لوح مرمرین قبر او به شرح زیر است:

هو الغفور الرّحیم. تاریخ وفات مرحمت و غفران پناه و جنتٌ و رضوان آرامگاه سلاله النّجباء الکرام و نتیجه الفضلاء العظام الشّاب الفاضل الکامل المحقّق المدقّق النادر فی عصره الشریف مولانا محمّد زکی ابن مولانا محمّد جعفر بن محمّد باقر الشّریف السبزواری طاب ثراه فی سنه ۱۱۱۰[14]

• رقیه شریف سبزواری، که در سال ۱۱۲۸ ه‍.ش (۱۱۶۲ ه‍.ق) املاکی واقع در مزارع خیراباد، ینگ آباد و قاسم آباد جرقویه اصفهان و متعلقات آنها را وقف خدمت به زوار عتبات عالیه و مشهد، ختم قران، مراسم تعزیه، روغن چراغ برای روشنی مسجد و حج و زیارت استیجاری کرد [15]

سجع مهر ملا محمد جعفر سبزواری : جمله محمد جعفر بن محمد باقر الشریف السبزواری و همچنین مهر چهار گوشه با سجع عبد الله محمد جعفر

ملا محمد جعفر سبزواری هنگامی که اصفهان در محاصره افاغنه بود و گرانی و قحطی دامنگیر مردم ساکن این شهر شده بود به بیماری مبتلا شد و در ۲۸ مهر ۱۱۰۱ ه‍.ش (۹ محرم ۱۱۳۵ ه‍.ق) وفات یافت و چون امکان حمل جنازه به تخت فولاد یا مشهد (مزار پدرش) وجود نداشت. پیکر او را به مسجد حکیم که در امتداد کوچه منزل مسکونی ایشان بود منتقل کرده ودر فضای جنوبی مسجد، معروف به برف انداز به خاک سپردند. مزار او سالها و بلکه چندین قرن دور از دسترس عموم مردم قرار داشت تا این که در سالهای اخیر با احداث خیابان حکیم این مقبره و مزار در کنار خیابان واقع شد. به همت آقای غلامرضا نشاط و همکاری سازمانهای متعدد در اصفهان این محوطه بازسازی و نوسازی شد و تبدیل به مکانی جهت زیارت برای همگان شد.[16]

• 
  سنگ لوح ملا محمد جعفر سبزواری اصفهانی (فوت ۱۱۰۱ ه‍.ش/ ۱۱۳۵ ه‍.ق) در فضای جنوبی مسجد حکیم
• 
  ارامگاه ملا محمد جعفر سبزواری اصفهانی جنب خیابان حکیم در اصفهان

• خاندان شیخ‌الاسلام اصفهان

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ملا محمدجعفر سبزواری موجود است.

• مختاری- رضا، صادقی -محسن (۱۳۸۴)، رؤیت هلال، جلد ۱، بخش ۲، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بوستان کتاب صص ۳۰۳-۳۵۱
• زرشناس، زهرا / جعفری، محسن، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، نوروزیه و نوروزیه نویسی در عصر صفوی، سال سوم شماره دوم ۱۳۹۱ صص ۶۵-۸۸
• جعفریان، رسول، نوروزیه‌های صفوی ،روزنامه اطلاعات چهارشنبه ۲۵ اسفند ۱۳۹۵
• اعلام اصفهان، ج۲،ص۲۸۷-۲۸۸
• خاتون‌آبادی، سیدعبدالحسین، وقایع السنین و الاعوام، وقایع سال ۱۱۲۲ صص۵۵۹-۵۶۲
• مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱). خاندان شیخ الاسلام اصفهان: گل بهار اصفهان، ص۱۶۷–۱۷۰
• شیخ محمدعلی حزین، تاریخ و سفرنامه حزین صص ۹۰ ،۲۲۷ و ۳۸۸–۳۸۹
• نصراللهی، غلامرضا / نشاط، غلامزضا (۱۳۹۰) ارمغان نشاط: نگاهی به اصفهان وسبزوار درعهد صفویه و زندگی محقق سیزواری، نقش نگین صص ۸۶–۹۲