محمد قریب

محمد قریب در سال ۱۲۸۸ در تهران[1] متولد شد، پدر و مادر وی متولد روستای گرکان در آشتیان بودند که به تهران مهاجرت کرده بودند.[2] وی همچنین در خاطرات خود، نوشته است که مدتی به دلیل قحطی و شیوع بیماری در تهران به گرکان بازگشته بوده‌اند. او تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذراند و در سال ۱۳۰۶ خورشیدی در زمره اولین گروه دانشجویان ایرانی که برای ادامه تحصیل به فرانسه رفتند به همراه مهدی بازرگان بود. او در پایان سال اول در شهر رن فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتوار تشریح دانشکده پزشکی شد و در سال ۱۳۱۴ نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس پیروز شود.[3]

او در سال ۱۳۱۵ با زهرا قریب دختر عبدالعظیم قریب ازدواج کرد و ایران را ترک نمود و عاقبت در سال ۱۳۱۷ به ایران بازگشت. پس از طی نمودن دوره سربازی در سال ۱۳۱۹ به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول گردید. وی ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و در آنجا بخش اطفال را دایر کرد. او در سال ۱۳۱۹ کتاب بیماری‌های کودکان را به چاپ رساند و در سال ۱۳۳۵ با همکاری حسن اهری آن را با اصلاحات جدید تجدید چاپ نمود.[3][4]

محمد قریب در سال ۱۳۲۱ موفق به دریافت نشان عالی دولت فرانسه شد و در سال ۱۳۵۰ به عضویت هیئت مدیره انجمن بین‌المللی بیماری‌های کودکان درآمد. همچنین در آخرین سال‌های عمرش موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شد. وی در طول سال‌های فعالیت علمی خود در کنگره‌های مختلف بین‌المللی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش دعوت شد و عضویت چندین مجمع علمی بین‌المللی را برعهده داشت. او نخستین تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیان‌گذاران انتقال خون در ایران بود.[4]

محمد قریب دروس پزشکی را در دانشگاه تهران به دانشجویان رشته پزشکی تدریس کرد. او در حین فعالیت علمی فعالیت سیاسی و اجتماعی نیز داشت به گونه‌ای که بارها در کلاس درس از اقدامات محمد رضا شاه پهلوی انتقاد نموده و پس از واقعه ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه ۱۰ تن دیگر از اعضای هیئت علمی دانشگاه مانند مهدی بازرگان، یدالله سحابی و نعمت‌الهی به دستور محمدرضا پهلوی از دانشگاه اخراج شد. از دیگر اقدامات او بنیانگذاری و تأسیس اولین بیمارستان تخصصی کودکان یعنی بیمارستان مرکز طبی کودکان به همراه حسن اهری بود که این اقدام را در زمان بازنشستگی خود انجام داد.[1]

قریب، به پاس خدمات علمی، نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجهٔ اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژیون دونور از دولت فرانسه دریافت کرد.[5][6] او نشان درجه اول فرهنگ را نیز از وزارت آموزش و پرورش دریافت کرد.[6]

قبر محمد قریب - گورستان شیخان - قم- ۱۳۹۵

محمد قریب در سال ۱۳۵۱ به هماچوری (دفع خون از دستگاه ادراری) مبتلا شد که بعدها سرطان مثانه که به شکم متاستاز داده شده تشخیص داده شد و اقدام‌های درمانی انجام شده درایران و آمریکا تأثیر چندانی بر بیماری وی نداشت و سرانجام به دلیل ضعف بدنی در روز سه شنبه اول بهمن ماه ۱۳۵۳ در بیمارستان مرکز طبی کودکان محل خدمت خود درگذشت.

او طبق وصیتش، در گورستان شیخان قم و در نزدیکی قبر پدرش (علی اصغر خان قریب گرکانی) به خاک سپرده شد.[1] برای مراسم خاکسپاری محمد قریب، محمدرضا شاه پهلوی به همراه خودروهای دربار شخصاً جنازهٔ محمد قریب را از تهران تا قم همراهی کرد و سید شهاب الدین مرعشی نجفی نماز میت برای او خواند.

روزگار قریب نام مجموعه‌ای تلویزیونی است که کیانوش عیاری دربارهٔ زندگی محمد قریب ساخته‌است. یکی از موفق‌ترین سریال‍های اجتماعی ایران محسوب می‌شود. نقل است که رهبر ایران نیز این سریال را دنبال می‌کرده‌است همچنین به پاس خدمات او در زمینه طب اطفال سردیس او در روز ۴ آبان ماه ۹۲، با حضور حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت دولت حسن روحانی در پارک علم و فناوری پردیس پرده برداری شد.[7]

• «پدر دلسوز بچه‌های ایران». روزنامه خراسان. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
• «دربارهٔ دکتر محمد قریب». روزنامه ایران. ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
• «دربارهٔ دکتر محمد قریب». ایبنا. ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
• «زندگینامه: محمد قریب». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
• «غربت کودکانه ای که دستهای قریب التیامش داد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.

• تصاویر: آرامگاه دکتر محمد قریب +زندگینامه تابناک