سپیده (تصنیف)
«سپیده» که معمولاً به نام «ایران، ای سرای امید» هم شناخته می‌شود، عنوان یکی از تصنیف‌های ساخته‌شده توسط محمدرضا لطفی است. شعر این تصنیف توسط هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه) سروده شده و با صدای استاد محمدرضا شجریان ساخته شده‌است. این تصنیف، در همان روزهای نخست انقلاب ۱۳۵۷ ایران ساخته شده و بنابر گفتهٔ مسئولین وقت، خودش آن را در شب پیروزی انقلاب ایران به رادیو برد و آن را پخش کرد، در صورتی که ایشان پیش از آن این تصنیف را بتوسط «سایه» به صداوسیمای وقت برده و پیشنهاد همکاری نیز مطرح شده بود ولی با تکبر مسئولین آنها از آنجا رانده شدند و چندی بعد در زمان ورود امام خمینی به ایران این تصنیف را دوباره طلب می‌کنند و لطفی آن را به دست ایشان می‌رساند که در واقع این تصنیف ماهور ساخته شده، در آلبوم چاووش ۶ پخش شد که آن آلبوم امروزه با نام سپیده در دسترس می‌باشد.[1]
| «سپیده (ایران ای سرای امید)» | |
|---|---|
| ترانه گروه شیدا و محمدرضا شجریان، آهنگ از محمدرضا لطفی | |
| از آلبوم چاووش ۷ | |
| سبک | موسیقی سنتی ایرانی |
| زمان | ۴ دقیقه و ۳۳ ثانیه |
| آهنگ‌ساز(ها) | محمدرضا لطفی |
| ترانه‌سرا(ها) | هوشنگ ابتهاج (ه. الف. سایه) |
| این اثر با صدای شهرام ناظری و محمد معتمدی نیز اجرا شده‌است و در همهٔ آنها محمدرضا لطفی به عنوان آهنگ ساز و نوازنده حضور داشته‌است | |
ساخت
لطفی دربارهٔ ساخت این قطعه می‌گوید: «تصنیف سپیده دیرتر از مقدمهٔ آن ساخته شده‌است. چند ماه پیش از نخستین کنسرت این اثر، وقتی به منزل سایه رفتم و با سه‌تار، آهنگ تصنیف را برای او نواختم علاقه‌مند شد که شعر آن را بسراید. خواهش کردم هر چه زودتر اقدام کند چون کنسرت در راه بود و بدون این تصنیف، کارمان ناقص می‌ماند. کار سرودن شعر طولانی شد و من نگران بودم، تا این که یک هفته مانده به اجرای کنسرت شعر آماده شد و من آن را نزد شجریان بردم.[2]»
متن ترانه
| ۱) ایران ای سرای امید، بر بامت سپیده دمید | بنگر کزین رَهِ پُرخون، خورشیدی خجسته رسید | |
| ۲) اگرچه دل‌ها پُرخون است، شکوهِ شادی افزون است | سپیدهٔ ما گلگون است وای گلگون است، که دستِ دشمن درخون است | |
| ۳) ای ایران غمت مَرِساد | جاویدان شکوهِ تو باد | |
| ۴) راه ما، راه حق، راه بهروزی است | اتحاد، اتحاد، رمز پیروزی است | |
| ۵) صلح و آزادی، جاوِدانه در همه جهان خوش باد | یادِگارِ خونِ عاشقان، ای بهار |
۶) ای بهارِ تازه جاوِدان در این چمن شکفته باد[3]
نسخه‌های دیگر
| از سلسله مقالات دربارهٔ |
| ه. ا. سایه |
|---|
-_Hooshang_Ebtehaj.jpg.webp) |
| مجموعه‌های شعر |
| ترانه‌های نامدار |
| یادمان‌ها |
| موضوعات مرتبط |
|
|
در دهه هشتاد، لطفی به عنوان آهنگ ساز اثر، آن را در یکی از کنسرت‌هایش با صدای محمد معتمدی اجرا و در قالب آلبومی تصویری منتشر کرد.[1]
منابع
- «۱۰ اثر ماندگار از محمدرضا لطفی که باید شنید». بخش فارسی بی‌بی‌سی. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۹۳.
- پشت جلد آلبوم سپیده، مؤسسه فرهنگی و هنری آوای شیدا، دارای مجوز انتشار ۲/۱۵۲۶ از وزارت فرهنگ و ارشاد.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۷ فوریه ۲۰۱۵.
| انتشار توسط آوای شیدا | به یاد عارف (چاووش ۱) • سپیده (چاووش ۶) • جان جان (چاووش ۹) • به یاد طاهرزاده (چاووش ۱٠) • چهارگاه • رمز عشق • گریه بید • قافله‌سالار • پرواز عشق • خموشانه • به یاد درویش‌خان • یادواره استاد نورعلی برومند • همیشه در میان • تنها یک خاطره • ردیف میرزاعبدالله • وطنم ایران • یادواره عارف قزوینی • بال در بال • ای عاشقان • کنسرت گروه بانوان شیدا • کنسرت کاخ نیاوران • بهانه از توست • سایه جان • هزار مضراب-نم باران • شبروان • هنر گام زمان • کنسرت هنر گام زمان • یادواره رضاقلی‌میرزا ظلی • جادوی سکوت • زخمهٔ ساز • کنسرت شهر اصفهان |  |
|---|---|---|
| انتشار توسط دل‌آواز | ||
| سایر انتشارات | مجموعه آلبوم‌های چاووش: چاووش ۲ • چاووش ۳ • چاووش ۴ • چاووش ۵ • چاووش ۷ • چاووش ۸ • از میان ریگ‌ها و الماس‌ها • راست‌پنجگاه • کنسرت شیدا • هنگامه اخوان و لطفی • ردیف آوازی عبدالله دوامی • بیخود شده • بسته نگار • یادواره استاد مهدی کمالیان • صد سال سه‌تار • صد سال تار | |
| پایه‌گذار | کانون فرهنگی و هنری چاووش • گروه شیدا • کتاب سال شیدا • مؤسسه فرهنگی و هنری آوای شیدا • مکتب‌خانه میرزا عبدالله • گروه بانوان شیدا • گروه بازسازی شیدا • گروه هم‌نوازان شیدا • | |