آستان جانان
آستان جانان نام آلبوم موسیقی سنتی ایرانی است در آواز بیات زند و آواز بیات کُرد با صدای محمدرضا شجریان که در سال ۱۳۶۲ در سفارت ایتالیا در تهران اجرا و در سال ۱۳۶۴ منتشر شدهاست. آهنگسازی این آلبوم را پرویز مشکاتیان انجام داده است. اشعار این آلبوم از سرودههای حافظ و باباطاهر هستند.
آستان جانان | |
---|---|
آلبوم بهترینها از | |
ژانر | موسیقی سنتی ایرانی |
ناشر | دل آواز |
هنرمندان
- خواننده: محمدرضا شجریان
- سنتور: پرویز مشکاتیان
- تنبک: ناصر فرهنگ فر
بخشهای آلبوم
- پیش درآمد سرانداز
- تکنوازی سنتور
- چهارمضراب سروناز
- ساز و آواز (درآمد بیات ترک، گشایش، داد، شکسته، فرود)
- ساز و آواز (شهابی، قطار)
- تصنیف آستان جانان (غزل حافظ)
- تکنوازی سنتور (بیات ترک، فرود به شور)
- تکنوازی سنتور - قطعه ضربی (کردبیات)
- ساز و آواز (کردبیات، حزین، عشاق، بسته نگار، فرود)
- ساز و آواز (دشتستانی، قوچانی، سارنگی، خسروشیرین، غمانگیز، دیلمان)
- تصنیف شیدایی (غزل حافظ)
آواز
آواز یکم: کی شعر ترانگیزد، خاطر که حزین باشد
غزل حافظ، مشخصات عروضی: بر وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن؛ بحر: هزج مثمن اخرب
(درآمد بیات ترک)
کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد
- یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد
(درآمد بیات ترک)
از لعل تو گر یابم انگشتری زنهار
- صد ملک سلیمانم در زیر نگین باشد
(دشتی (امیری))
غمناک نباید بود از طعن حسود ای دل!
- شاید که چو وابینی خیر تو در این باشد
(داد)
هر کو نکند فهمی زین کلک خیالانگیز
هر کو نکند فهمی زین کلک خیالانگیز
- نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد
(جملهٔ دوم شکسته)
جام می و خون دل هر یک به کسی دادند
جام می و خون دل هر یک به کسی دادند
- در دایره قسمت اوضاع چنین باشد
- در دایره قسمت اوضاع چنین باشد
(جملهٔ اول شکسته)
هر کو نکند فهمی زین کلک خیالانگیز
- نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد
(جملهٔ سوم شکسته (اوج شکسته))
در کار گلاب و گل حکم ازلی این بود
- کین شاهد بازاری وان پرده نشین باشد
(دشتی (امیری))
غمناک نباید بود از طعن حسود ای دل!
- شاید که چو وابینی، شاید که چو وابینی خیر تو در این باشد
(فرود)
آن نیست که حافظ را رندی بشد از خاطر
- کین سابقهٔ پیشین تا روز پسین باشد
آواز دوم: سری دیرم که سامونش نمیبو
شعر از بابا طاهر، دیوان دو بیتی ها؛ مشخصات عروضی: بر وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (ترانه، دوبیتی)؛ بحر: هزج مسدس محذوف.
(شهابی)
سری دیرم که سامونش نمیبو
- غمی دیرم که پایانش نمیبو، نمیبو
(شهابی)
اگر باور نداری سوی من آی، سوی من آی
- ببین دردی که درمانش نمیبو، نمیبو، نمیبو
(قطار)
خوش آن ساعت که یار از در درآیو
- شو هجرون و روز غم سر آیو
(قطار)
ز دل بیرون کنم جان را به صد شوق
- همین واجم که جایش دلبر آیو
آواز سوم: سینه مالامال درد است، ای دریغا مرهمی
غزل حافظ؛ مشخصات عروضی: بر وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن؛ بحر:رمل مثمن محذوف
(جملهٔ اول کرد بیات)
سینه مالامال درد است، ای دریغا مرهمی
- دل ز تنهایی به جان آمد، خدا را همدمی، خدا را همدمی
(جمله دوم کرد بیات)
چشم آسایش که دارد از سپهر تیزرو
- ساقیا جامی به من ده تا بیاسایم دمی
(حزین فرود به شور)
زیرکی را گفتم این احوال بین، خندید و گفت
- صعب روزی، بوالعجب کاری، پریشان عالمی
(عشاق)
آدمی در عالم خاکی نمیآید به دست
- عالمی دیگر بباید ساخت وز نو آدمی
(عشاق و تحریر بسته نگار)
اهل کام و ناز را در کوی رندی راه نیست
- اهل کام و ناز را در کوی رندی راه نیست
- رهروی باید جهانسوزی، نه خامی بی غمی
(حزین فرود)
در طریق عشق بازی امن و آسایش بلاست
- ریش باد آن دل که با درد تو خواهد مرهمی
(سلمک فرود)
گریهٔ حافظ چه سنجد پیش استغنای عشق
- گریه ی حافظ چه سنجد پیش استغنای عشق
- که اندر این طوفان نماید هفت دریا شبنمی هفت دریا شبنمی
آواز چهارم: دلا از دست تنهایی به جونم
شعر از باباطاهر، دیوان دو بیتی ها؛ مشخصات عروضی: بر وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن؛ بحر: هزج مسدس محذوف.
(درآمد شور)
دلا از دست تنهایی به جونم
دلا از دست تنهایی به جونم
- ز آه و نالهٔ خود در فغونم
شوان تار از درد جدایی
- کره فریاد مغز استخونم
(دشتستانی)
عزیزون از غم و درد جدایی
- به چشمونم نمانده روشنایی
گرفتارم به دام غربت و درد
- نه یار و همدمی نه آشنایی
- نه یار و همدمی نه آشنایی
(دشتستانی)
فلک کی بشنوه آه و فغونم
فلک کی بشنوه آه و فغونم
- به هر گردش زنه آتش به جونم
یک عمری بگذرونم با غم و درد، خدا با غم و درد
- به کام دل نگرده آسمونم
(دشتستانی)
نمیدونم دلم دیوونهٔ کیست
نمیدونم دلم دیوونهٔ کیست، دوست، دوست
- اسیر نرگس مستونهٔ کیست
نمیدونم دل سرگشتۀ مو، داد و بیداد، داد و بیداد
- کجا میگردد و در خونه کیست
(دشتستانی)
نصیب کس نبی درد دل مو، آی جانم
- که بسیاره غم بیحاصل مو، آی یارم
کسی بو از غم و دردم خبردار، ای یارم، ای یارم
- که داره مشکلی چون مشکل مو
(قوچانی)
دلی دیرم که بهبودش نمیبو
- نصیحت میکنم سودش نمیبو
به بادش میدهم نهش میبره باد، نهش میبره باد
- بر آتش مینهم دودش نمیبو
(سارنگی)
بود درد مو و درمونم از دوست
بود درد مو و درمونم از دوست
- بود وصل مو و هجرونم از دوست
اگه قصابم از تن واکره پوست، واکره پوست، داد و بیداد
- جدا هرگز نگرده جونم از دوست
(خسرو و شیرین)
مو آن آزردهٔ، مو آن آزردهٔ بی خانمونم، داد و بیداد، داد و بیداد
- مو آن محنت نصیب سخت جونم، داد و بیداد، داد و بیداد
مو آن سرگشته خارم در بیابون
- که هر بادی وزه پیشش دوونم، داد و بیداد
(دشتستانی)
به صحرا بنگرم صحرا ته وینم
- به دریا بنگرم دریا ته وینم
به هر جا بنگرم کوه و در و دشت، در و دشت
- نشان از قامت رعنا ته وینم، داد و بیداد، داد و بیداد
(غمانگیز)
مو که افسرده حالم چون ننالم، چون ننالم
- شکسته پر و بالم چون ننالم، چون ننالم
همه گویند فلانی ناله کم کن، ناله کم کن، ناله کم کن
- ته آیی در خیالم چون ننالم، چون ننالم
(دیلمان)
به آهی گنبد خضرا بسوجم
- فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ار نه کارم را بساجی
- چه فرمایی؟ بساجی یا بسوجم؟
بسوجم ار نه کارم را بساجی، بی مروت، بی مروت
- چه فرمایی؟ بساجی یا بسوجم؟
(دشتستانی فرود به شور)
غم عشقت بیابون پرورم کرد
- هوای بخت، بی بال و پرم کرد
به مو گفتی صبوری کن، صبوری
- صبوری طرفه خاکی بر سرم کرد، ای دوست
ترانه
تصنیف یکم: آستان جانان (غزل حافظ)
راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد
- شعری بخوان که با آن رطل گران توان زد
شد رهزن سلامت زلف تو وین عجب نیست
- گر راه زن تو باشی صد کاروان توان زد
بر آستان جانان گر سر توان نهادن
- گلبانگ سربلندی بر آسمان توان زد
درویش را نباشد ره به (برگ) سرای سلطان
- ماییم و کهنه دلقی کاتش در آن توان زد
قد خمیده ما سهلت نماید اما
- بر چشم دشمنان تیر از این کمان توان زد
تصنیف دوم: شیدایی (دو غزل حافظ)
در همه دیر مغان نیست چو من شیدایی
- خرقه جایی گرو باده و دفتر جایی
دل که آئینه صافی است غباری دارد
- وز خدا میطلبم صحبت روشن رایی
شرح این قصه مگر شمع برآرد به زبان
- ورنه پروانه ندارد به سخن پروایی
کشتی باده بیاور که مرا بی رخ دوست
- گشته هر گوشه چشم از غم دل دریایی
- - - -
زین دایره مینا خونین جگرم میده
- تا حل کنم این مشکل در ساغر مینایی
پیوند به بیرون
جستارهای وابسته
منابع
- وبگاه رسمی مؤسسه دل آواز
- پایگاه مجازی هزار گلخانه آواز استاد شجریان، به نقل از کتاب هزار گلخانه آواز، نوشته حمید جواهریان.
- آلبومهایی از مشکاتیان که باید شنید