سروش (ستاره)

سُروش[1][2]، بُزبان[3] یا عَیّوق (به انگلیسی: Capella) یا آلفای ارابه‌ران (Alpha Aurigae به اختصار Alpha Aur یا α Aur) پرنورترین ستارهٔ صورت‌فلکی ارابه‌ران است. این ستاره، ششمین ستارهٔ پرنور آسمان و سومین ستارهٔ نورانی آسمان نیمکرهٔ شمالی بعد از ژوبین‌دار و ووند (نسر واقع) است. سروش اگرچه با چشم بدون ابراز یک ستاره دیده می‌شود، اما در واقع یک سامانهٔ ستاره‌ای چهارگانه است: یک جفت ستارهٔ دوتایی که به دور جفت دیگری می‌گردد. سروش ستاره‌ای زرد است و نشانگر شانه چپ رانندهٔ ارابه در صورت فلکی ارابه‌ران است. گاهی نیز در میان بزی که ارابه‌ران بر دوش دارد دیده می‌شود.

سروش

سروش درخشان‌ترین ستاره پیکر آسمانی ارابه‌ران است.
اطلاعات رصدی مبدا J۲۰۰۰      اعتدال J۲۰۰۰
صورت فلکی	ارابه‌ران
بعد	۰۵h ۱۶m ۴۱٫۴s
میل	+۴۵° ۵۹' ۵۳"
قدر ظاهری (V)	+۰٫۰۸ +۰٫۷۱/+۰٫۹۶
مشخصات
رده	G8III / G0III
راهنمای رنگ U-B	+۰٫۴۵
راهنمای رنگ B-V	+۰٫۸۰ / −۰٫۲۵
اخترسنجی
حرکت مخصوص (μ)	RA: ۷۵٫۵۲ mas/yr Dec.: −۴۲۷٫۱۳ mas/yr
اختلاف منظر (π)	۷۷٫۲۹ ± ۰٫۸۹ mas
قدر مطلق (MV)	−۰٫۵ +۰٫۱۴/+۰٫۲۹
جزئیات
جرم	۲٫۶۹/۲٫۵۶ M☉
شعاع	۱۰٫۲/۸٫۵ R☉
درخشندگی	۷۸٫۵/۷۷٫۶ L☉
دما	۵۲۷۰/۵۹۰۰ K
فلزات	۴۰٪ Sun
سن	? سال
مدار ستاره دوتایی بصری
همدم	Capella Ab
دوره (P)	۰٫۲۸۴۸۰۲ ± ۰٫۰۰۰۰۰۵ yr
نیم‌قطر کوچک (a)	۰٫۰۵۶۴۷ ± ۰٫۰۰۰۰۵"
خروج از مرکز (e)	۰٫۰۰۰۰ ± ۰٫۰۰۰۲
انحراف (i)	۱۳۷٫۱۸ ± ۰٫۰۵°
طول گره (Ω)	۴۰٫۸ ± ۰٫۱°
دور حضیض (T)	۱۹۸۹٫۰۰۳۲۹ ± ۰٫۰۰۰۰۵
نام‌گذاری‌های دیگر
Alhajoth, α Aurigae, ۱۳ Aurigae, HR ۱۷۰۸, HD ۳۴۰۲۹, Gl ۱۹۴, BD+۴۵°۱۰۷۷, FK۵ ۱۹۳, HIP ۲۴۶۰۸, SAO ۴۰۱۸۶, GC ۶۴۲۷, ADS ۳۸۴۱, CCDM J۰۵۱۶۸+۴۵۵۹
منابع
سیمباد	Capella A اطلاعات
منابع
سیمباد	Capella B اطلاعات

نام عربی آن یعنی عیوق از ریشه عوق گرفته‌شده و به معنی نگهبان و بازدارنده‌است. در قدیم این ستاره را نگهبان خوشه پروین می‌انگاشتند. سه ستاره روشن که در پی سروش می‌آیند را در قدیم «دیگ‌پایه» (یا اقلام) می‌نامیدند.

نظامی گنجوی از سروش با نام «دیگپایه‌کردار» یاد کرده و در بیتی می‌نویسد: «و آن کوکب دیگپایه‌کردار / در دیگ فلک فشانده افزار.»[4]

ستاره الماعز کمی پایین‌تر از سروش قرار گرفته‌است. نام الماعز از عربی و به معنای بز است و سروش را به این خاطر که در بالای الماعز قرار دارد بزبان هم نامیده‌اند.[5]