سرمازدگی

هیپوترمی یا سرمازدگی یک بیماری عمومی است که به دنبال کاهش دمای بدن باعث آسیب به همهٔ اندام‌ها و اختلال کارکرد آن‌ها می‌شود. متابولیسم گلوکز کاهش یافته و در نتیجه اسیدوز متابولیک رخ می‌دهد.[2] این وضعیت در صورت پیشرفت و عدم درمان می‌تواند باعث مرگ موجود زنده شود. درمان در این حالت شامل گرم کردن و مراقبت دقیق از فرد آسیب دیده می‌باشد. اگر دمای مرکزی بدن به زیر ۲۵ درجه سلسیوس برسد مرگ (به احتمال قوی) بدون بازگشت اتفاق می‌افتد.

جسد فردی که جان خود را بر اثر هیپوترمی در کوه اورست از دست داده‌است
هیپوترمی/سرمازدگی
در خلال عقب‌نشینی ناپلئون بناپارت از روسیه در زمستان ۱۸۱۲، بسیاری از نیروهای نظامی در اثر سرمازدگی جان خود را از دست دادند.[1]
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
تخصصمراقبت‌های ویژه پزشکی
آی‌سی‌دی-۱۰T68
آی‌سی‌دی-9-CM991.6
دادگان بیماری‌ها6542
مدلاین پلاس000038
ئی‌مدیسینmed/۱۱۴۴
پیشنت پلاسسرمازدگی
سمپD007035

علایم هیپوترمی
  1. تغییر وضعیت روانی؛ نخستین نشانهٔ ایجاد هیپوترمی است. نمونه‌های آن نداشتن آگاهی از زمان و مکان، کرختی، بی‌تفاوتی و پرخاشگری غیرعادی می‌باشد.
  2. لرز؛ نخستین و مهمترین واکنش بدن در برابر پایین آمدن دما لرز است.
  3. شکم خنک؛ اگر دمای شکم فرد سرمازده خنک‌تر از پشت دست فرد ارزیابی کننده باشد هیپوترمی اتفاق افتاده‌است.
  4. پایین بودن دمای مرکزی بدن (روش غیر تهاجمی ارزیابی دمای مرکزی بدن، از طریق سنجش دمای رکتال است که البته تا حدودی نمایانگر دمای مرکزی بدن است)[3]

تفاوت هیپوترمی خفیف و سرمازدگی

هیپوترمی خفیف در فصل رویش و در دماهای بالای صفر اتفاق می‌افتد، در صورتی که سرمازدگی (هیپوترمی شدید) در فصل زمستان و در دماهای زیر صفر اتفاق می‌افتد. هیپوترمی خفیف در اکثر افراد مشکل جدی ایجاد نمی‌کند اما سرمازدگی در بسیاری از مواقع سبب مرگ یا آسیب به اندامها می‌شود.

چگونگی رخداد و درمان

رخداد

در دماهای بسیار پایین (منفی ۴۰ درجه و بیشتر) سرمازدگی بسیار سریع اتفاق می‌افتد و اگر فرد لباس مناسب نداشته باشد وقوع سرمازدگی سبب پارگی سلولها و کریستالی شدن مایع داخل سلولها شده و مرگ برگشت‌ناپذیر به همراه دارد. در محدوده منفی یک درجه الی منفی ۳۰ درجه، سرمازدگی مراحل آهسته‌تری داشته و ابتدا لرز رخ می‌دهد و مغز تلاش می‌کند اندامها را حفظ نماید اما در ادامه و برای حفظ اعضای داخلی، ناگزیر به قربانی کردن اندامهای خارجی می‌شود و با منقبض شدن عروق محیطی، گردش خون تا حد امکان در اعضای داخلی (قلب، کبد، کلیه و…) برقرار می‌شود. این وضعیت با بی‌حسی دست و پا و در صورت ادامه یافتن آن با نکروز بخشی از دست و پا و نتیجتاً از بین رفتن اندامهای خارجی همراه است که ممکن است به قطع عضو بینجامد.

درمان

در خصوص مصرف مشروب الکلی در سرمای شدید و برای جلوگیری از فرایند سرمازدگی، بین متخصصین بحث وجود دارد. بعضاً آن را به علت کمک به گرم شدن بدن و برقراری جریان خون مناسب در اندامها صحیح و درست دانسته و بعضاً به علت احتمال وقوع کلاپس گردش خون (بر اثر ضعف قلب در شرایط سرمای شدید) نادرست و خطرناک می‌دانند. فرد سرمازده باید زودتر به یک محل گرم انتقال یابد. اولین اقدام در مورد فرد هشیار، قرار دادن اندامها در آب گرم (و نه داغ) است. این فرایند درد زیادی دارد که بایستی با داروهای مسکن مهار شود. نوشیدنی گرم نیز برای فرد هشیار توصیه می‌شود. در خصوص فرد ناهشیار اگر علائم حیاتی نداشته باشد احیای قلبی ریوی طولانی مدت توصیه می‌شود و اگر سرمازدگی به صورت فلش فریز (یخ زدن ناگهانی) نباشد احتمال برگشت بیمار بالاست.

انواع سرما
  • سرمای انتقالی یا جبهه‌ای

این نوع سرما گسترده وسیعی دارد و همراه با بادهای سرد و هوای ابری است و محلی نمی‌باشد و با کاهش دمای شدید همراه است و به دلیل وسعت زیاد، کنترل و مقابله با آن مشکل است.

  • سرمای تشعشعی

این سرما محلی است و به واسطه از دست رفتن حرارت ذخیره شده در زمین بر اثر تشعشع به وجود می‌آید. این نوع سرما در هوایی کاملاً آرام، بدون باد و ابر و در ساعات نزدیک به طلوع آفتاب اتفاق می‌افتد و در صورتی که از روش مناسبی استفاده شود می‌توان با آن مقابله کرد.

عواملی که باعث حساس شدن گیاهان به سرما می‌شوند
  • ضعف‌های تغذیه‌ای
  • آفات و بیماری‌ها
  • سن گیاه، گیاهان خیلی جوان و خیلی پیر به سرما حساس‌تر هستد.
  • سرعت افت درجه حرارت
  • مدت سرما
  • میزان ابری و صاف بودن و رطوبت هوا
  • میزان رطوبت بافتهای گیاهی و موارد ذخیره‌ای آن.
  • محل باغ، نوع خاک، جهت شیب، پستی و بلندی زمین.

جستارهای وابسته

منابع
  • ماهنامه ترویجی سبزینه
  1. Marx, John (2010). Rosen's emergency medicine: concepts and clinical practice 7th edition. Philadelphia, PA: Mosby/Elsevier. p. 1870. ISBN 978-0-323-05472-0.
  2. پرستاری داخلی-جراحی برونر و سودارث/مراقبت‌های بعد از عمل/سالمی، صدیقی/چاپ سوم ۱۳۸۸
  3. گروه کوهنوردی شهید وَرکِش بایگانی‌شده در ۲۲ مه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، بازدید: مارس ۲۰۰۹.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.