بافت‌مردگی

بافت‌مردگی یا نکروز (به انگلیسی: Necrosis) مجموعه‌ای از سلول‌ها و بافتهای مرده در یک نقطه از بدن است.[2]

بافت نکروز شده ساق پا بعلت نیش عنکبوت سمی[1]

یک عامل خارجی مانند التهاب، سم باکتریایی یا یک تروما می‌تواند منجر به بافت‌مردگی گردد و بنابراین در تعریف مرگ سلول، نباید با مفهوم آپوپتوز (خودکشی برنامه‌ریزی شده سلول) اشتباه شود. سلول‌هایی که توسط نکروز می‌میرند معمولاً سیگنال‌های شیمیایی مشابه آپوپتوز را به سیستم ایمنی بدن ارسال نمی‌کنند و به همین دلیل فعال شدن فاگوسیتهای نزدیک به محل انجام نشده و سلول‌های مرده هضم و نابود نمی‌شوند و پیامد آن سلول‌های مرده، که منجر به ساخت بافت‌های مرده و بقایای سلولی در نزدیکی یا در محل مرگ سلولی شده‌است به صورت بخشی سیاه شده و تیره باقی می‌مانند.[3] به همین دلیل، اغلب لازم است برای حذف بافت نکروزه از روش دبریدمان (برش و جراحی) استفاده نمود.

طبقه‌بندی

از نظر ریخت‌شناسی می‌توان بافت‌مردگی را به صورت زیر درجه‌بندی نمود:

  • نکروز انعقادی (Coagulation)که در آن ظاهر میکروسکوپی بافت و برخی سلول‌ها قابل تشخیص می‌باشد. این نوع نکروز معمولاً دراثر هیپوکسی یا آنوکسی (کمبود یا نبود اکسیژن حاد) بعلت بسته شدن جریان خون یا کمبود جریان(انفارکتوس) ویا مسمومیت بوجود می‌آید.
  • نکروز پنیری(Caseation) که در آن ساختمان قابل تشخیص بافت وجود ندارد و تخریب شدید بافت به صورت موضعی وجود دارد. در این حالت ترکیبی از بقایای سیتوپلاسم با لخته خون شکلی آهکی گرفته و به همین دلیل نکروز پنیر ی نام دارد.
  • نکروز آبکی (Liquefactive) معمولاً با تخریب سلولی و تشکیل چرک مثلاً در آبسه یا در موارد شدید مانند سینه پهلو (پنومونی) همراه است. شامل عفونت‌های باکتریایی یا گاهی قارچی بوده و تولید التهاب می‌کنند. ایسکمی (محدودیت عرضه خون) در مغز، به دلیل عدم وجود یک استرومای حمایت‌کننده، به جای نکروز انعقادی، تبدیل به نکروز آبکی می‌گردد.
  • نکروز فیبرینی(Fibrinoid) واکنش‌های ایمنی که عروق خونی را درگیر می‌کنند موجب این بیماری می‌شوند. مانند رسوب کمپلکس آنتی‌ژن-آنتی‌بادی در دیواره شریان‌ها. مانند بیماری ایمونولوژیک پلی آرتریت ندوزا.
  • نکروز چربی(Fatty) که بعلت فعالیت بیش از حد آنزیم لیپاز در بافت چربی اتفاق می‌افتد. (مانند پانکراتیت)[4][5]
  • نکروز گانگرن: نکروز انعقادی در اندام هاست که به دو حالت خشک (بدون عفونت) و مرطوب (با عفونت) است.

علتها

بافت‌مردگی سلولی می‌تواند به علت یک عامل خارجی، از جمله جراحت، عفونت، سرطان، آنفارکتوس، سموم، ROS (مثل پراکسیدها)، و التهاب ایجاد شود. به عنوان مثال، آنفارکتوس (انسداد جریان خون به بافت عضلانی) باعث نکروز بافت ماهیچه‌ای به علت فقدان اکسیژن در سلول‌های آسیب دیده رخ می‌دهد. گونه‌ای از عنکبوت (معروف به قهوه‌ای خلوت نشین) و مار می‌توانند نکروز بافت در نزدیکی جای نیش ایجاد کنند، از دیگر عوامل می‌توان به یک گروه استرپتوکوک اشاره نمود.[6]

در بافت نکروزه همان واکنش‌های شیمیایی معمول بافت آپوپتوتیک اتفاق می‌افتد. اگر مقدار زیادی از بافت به هم پیوسته نکروزه شود، قانقاریا نامیده می‌شود. مراقبت مناسب و درمان زخم‌ها یا گزیدگی نقش کلیدی در پیشگیری از این نوع نکروز گسترده خواهد داشت.[7]

یکی دیگر از عواملی که منجر به ایجاد نکروز میشود هیپوکسی و یا کاهش میزان اکسیژن دریافتی میباشد.[8]

منابع

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.