رادیو محلی

اولین ایستگاه‌های رادیویی به‌طور ساده فقط سیستم‌های رادیوتلگراف بودند و صدا را منتقل نمی‌کردند. در سال ۱۹۰۶ رجینالد فسندن موفق به ارسال صدا شد و چارلز هارولد نیز در سال ۱۹۰۹ صدا و گفتگو را پخش نمود. حال بایستی دستگاهی برای دریافت این صدا ایجاد می‌شد. پیتزبورگ، پنسیلوانیا که تحت مالکیت و اداره وستینگهاوس بودند، پخش رادیویی را با اولین مجوز و پروانه ایستگاه رادیویی «تجاری» در ۲ ماه نوامبر، سال ۱۹۲۰ شروع کرند. به کارگیری رادیو در ایران با افتتاح نخستین فرستنده‌های بی‌سیم موج بلند تهران با قدرت ۲۰ کیلو وات و طول دکل ۱۲۰ متر، در ساعت ۳ بعدازظهر روز ششم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۵ در تهران آغاز شد.[۱] پیش از این، مدرسه بیسیم قشون کل در وزارت جنگ، به تعلیم نیروی متخصص جهت کار با این گونه ایستگاه‌ها روی آورده بود و با ایجاد فرستنده‌های طول موج کوتاه، گروهی از کارکنان این مدرسه به فرانسه اعزام شدند تا دوره‌های تخصصی تر را ببینند. به دنبال تصویب اساسنامهٔ سازمان پرورش افکار در پانزدهم دی ماه ۱۳۱۷ شمسی، کمیسیون رادیو ساخت دو دستگاه فرستنده موج کوتاه به قدرت ۲ و ۲۰ کیلو وات را به شرکت استاندارد انگلستان سفارش داد. کار نصب و راه‌اندازی فرستنده در اواخر سال ۱۳۱۸ صورت گرفت . پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده‌سازی یک استودیوی موقت در عمارت بی‌سیم، سرانجام رادیو تهران در چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۱۹ افتتاح شد. [۱] رادیو در ایران که هم‌اکنون پیرمردی هفتاد ساله‌است، فراز و نشیب‌های تاریخی بسیاری را تجربه کرده‌است، مردم را شاد کرده، آن‌ها را گریانده و با صدای آژیر خود، مردم را به پناهگاه‌ها فرستاده و با اعلام وضعیت سبز آن‌ها را بیرون کشیده‌است. در حال حاضر ۳۰ مرکز استان و ۹ شهر دیگر صاحب رادیو می‌باشند. یاسوج و جزیره کیش جمعیتی کمتر از جهرم را تحت پوشش دارند. جدول زیر لیست این ۳۹ ایستگاه رادیویی به همراه جمعیت شهر و اینکه آیا رادیو استانی است یا نه آورده شده‌است.

سازمان یونسکو به صورت جدی حمایت خود را از تأسیس رادیوهای محلی و شهری اعلام نموده‌است. این حمایت‌ها بی دلیل نیست چرا که رادیوهای تخصصی شهری می‌تواند گره‌های بسیاری را مشکلات منطقه باز کند. به عنوان مثال رادیوی شهر ی می‌تواند بر ۴ اصل بنیادی استوار باشد:

1. جامعه: رادیوی شهری مطابق به خصوصیات بنیادی جامعه بنا شده‌است و پاسخگوی نیازهای مردم در حوزه تخصصی شهرستان هامی‌باشد.
2. آزاد: رادیوی شهری با مدیریت خصوصی به خدمت به جامعه پرداخته و بر اساس بردی از قبل تعیین شده نیست.
3. مشارکت: جامعه باید قادر به همکاری در اداره امور رادیوی شهری باشد باشد به‌طور مثال، تولید برنامه توسط موسسات درون جامعه، نشر گردهمائی‌های همگانی و تبادل آزاد نظریات.
4. برآورد کردن نیازهای شهری

یکی از مهم‌ترین کاربردهای رایوهای شهری آگاه‌سازی عمومی و تخصصی مردم منطقه می‌باشد که می‌تواند با هدایت صحیح و مدیریت کارآمد آن را در جهت پیشرفت همه جانبه شهر به کار بست. در زیر به برخی از نیازهای جامعه شهری در حیطه تخصصی شهری، واقع در یک منطقه خاص، با رویکرد منطقه‌ای اشاره شده‌است که می‌توان ضمن گسترش دامنه این نیازها اقدام به تهیه و تولید برنامه نمود:

• تهیه و پخش خبر
• تهیه محتوا و انتشار آن
• تشکیل میزگردهای مردمی جهت آگاه سازی، ایده یابی و دریافت پیشنهادها در زمینه‌های مختلف مهندسی عمرانی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی
• گفتگو با کارشناسان کشاورزی جهت تغییر رویکرد کشاورزی محور بودن منطقه یا استفاده از متدهای جدید کشاورزی
• تولید برنامه‌های فرهنگ ساز و سرگرم‌کننده همچون نمایشنامه‌های رادیوی، موسیقی و غیره
• پشتیبانی و توسعه انجمن‌های منطقه‌ای با موضوع آگاهی‌های محیطی
• پوشش دادن گردهمایی‌ها و جلسات مسئولین شهری، مراسم مذهبی و غیره
• دعوت از مسئولین شهری و کارشناسان حوزه‌های تخصصی جهت پاسخ گویی به سوالات مردم
• برگزاری جلسات جهت شرح و بررسی معضلات شهری و کشف راهکار و پیگیری تا رفع مشکل
• پخش اطلاعیه سازمان‌ها و ارگان‌های شهری

چالش‌های مربوط به خصوصی سازی و به اجرا در آوردن اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین مسئله‌ای است که وقت دولتمردان را به خود اختصاص داده، اما متأسفانه در ابلاغیه سیاست‌های اجرایی اصل ۴۴ جایگاه رسانه‌ها به وضوح خالی دیده می‌شود و باید به این نکته معترف بود که رادیو و تلویزیون شامل این اصل نمی‌شوند و همچنان در دستان دولت باقی می‌ماند. برخی موانع شکل‌گیری رسانه‌های غیر دولتی موفق در ایران به قرار زیر بر می‌شمارند:

1. ضعف احزاب: مدل مالکیت رسانه‌ها در غرب چهار روند کلی را طی کرده‌است؛ مطبوعات دولتی، مطبوعات حزبی، مطبوعات تجاری و در نهایت مطبوعات با مالکیت عمومی. اما در ایران این‌گونه نبوده‌است.
2. ترس حرفه یی از نظر مدیریت: به سختی سرمایه‌گذاری یافت می‌شود که حاضر شود چنین ریسک سرمایه یی را بپذیرد. مثلاً با توجه به انحصار نسبی دولت در صنعت، رسانه‌های خصوصی از بیم قطع آگهی‌ها محافظه کارتر عمل می‌کنند.
3. موانع صنفی و آموزشی: آموزش در حوزه رادیو و تلویزیون محدود به یک دانشکده دولتی است.

یکی از کارشناسان رسانه معتقد است که مالکیت هم‌اکنون در انحصار دولت است، اما در حوزهٔ مدیریت می‌توان تغییر ایجاد کرد. مالکیت می‌تواند دولتی باقی بماند و مدیریت به بخش خصوصی واگذار شود. چنین مدیریتی می‌تواند تنوع در برنامه‌های رادیویی ایجاد کند. به نظر می‌رسد چنانچه این مدل، عملیاتی شود و طراحی دقیق صورت گیرد، می‌توان احساس کرد که این نوع مدیریت از قبلی بهتر بوده و به واقعیت نزدیکتر باشد. این مسئله نشان‌دهندهٔ این است که رادیو و تلویزیون را می‌توان حداقل در حوزه‌هایی از انحصار دولت خارج کرد.

یک ایستگاه رادیویی یک سرویس پخش و انتشار است که به‌طور معمول از طریق هوا و به صورت موج‌های رادیویی از یک فرستنده و توسط آنتن پخش شده و به کمک دستگاه‌های گیرنده دریافت می‌شود. ایستگاه‌ها به روش‌های مختلفی اقدام به پخش برنامه‌های خود می‌کنند که برخی از آن‌ها در جدول زیر مقایسه شده‌است.

ساده‌ترین رادیوهای محلی از یک فرستنده کم قدرت، آنتن، میکرفن و پخش‌کننده صدا و موتر برق تشکیل شده‌است. با این تجهیزات می‌توان تا شعاع ۱۰ کیلومتری را تحت پوشش قرار داد. جدول زیر تجهیزات پایه‌ای یک ایستگاه رادیویی سیگنال آنالوگ را با حداقل امکانات لیست کرده‌است و با کمکی دید آینده نگرانه به هیچ عنوان جهت راه اندازی یک ایستگاه شهری پیشنهاد نمی‌شود!

اما آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که جهت پوشش گستره شهری جهرم ما نیازمند امکانات تکنیکی تر و مجهزتری می‌باشیم. فرستنده‌ها را باید ارتقا داد، آنتن‌های پر قدرت تری را تدارک دید، استودیو مجهزی فراهم نمود و مکان مناسبی را جهت استقرار این تجهیزات فراهم نمود.

• رادیو محلی شهر جهرم
• اداره کل پژوهش‌های رادیو
• نهمین جشنواره بین‌المللی برنامه‌های رادیویی
• موسسه علمی فرهنگی تبیان
• How to do Community Radio, A Primer for Community Radio OperatorsbyLouie Tabing
• Summary of the Concept of Community Radio and the Possibility of its Use in Afghanistan. Excerpts from a study by Bruce Girard