رئیس مجلس شورای اسلامی

بخشی از اختیاراتی که به رئیس مجلس داده شده در قانون اساسی گنجانده شده‌است. این اختیارات البته بیشتر مربوط به ارتباط مجلس با دیگر قوا است و به اختیارات رئیس مجلس که مورد مناقشه نمایندگان است ارتباط ندارد. یکی از اختیارات مهم رئیس مجلس که در برخی از دولت‌ها موضوع مناقشه بوده در اصول ۸۵ و ۱۳۸ قانون اساسی به او داده شده‌است. بر پایه این اصول قانون اساسی، تصویب‌نامه‌های دولت و شوراهای زیر نظر دولت که جنبه قانون‌گذاری دارد باید به تأیید رئیس مجلس برسد.[1]

وظایف و اختیارات رئیس مجلس (ماده ۲۱):[2]

1. اداره جلسات مجلس به‌شرح مواد این آیین‌نامه
2. اداره کلیه امور اداری، مالی، استخدامی، و سازمانی مجلس
3. امضای کلیه احکام استخدامی بر پایه آیین‌نامه استخدامی کارکنان مجلس و سایر قوانین و مقررات
4. امضای کلیه نامه‌های مربوط به امور قانونگذاری و پارلمانی مجلس
5. حضور در نهادهای قانونی که رئیس مجلس عضو آن‌ها است.
6. ارائه گزارش کامل از تصمیمات و اقدامات هیئت رئیسه در رابطه با مسائل گوناگون مربوط به مجلس و واحدهای تابعه آن هر سه ماه یک‌بار به نمایندگان
7. سایر موارد مذکور در قانون اساسی و دیگر مقررات

یکی از اختیارات دیگر رئیس مجلس، ابلاغ قوانین است و اگر رئیس‌جمهور مصوبات مجلس که به تأیید شورای نگهبان رسیده را نادیده بگیرد رئیس مجلس آن را ابلاغ خواهد کرد. رئیس مجلس همچنین یکی از اعضای شورای موقت ریاست‌جمهوری ایران است که در صورت استعفای رئیس‌جمهور تشکیل می‌شود و تا زمان تعیین جانشین او فعالیت می‌کند.[1]

عضویت رئیس مجلس در شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، و مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز جایگاه او را با دیگر نمایندگان و نایب رئیسان متفاوت می‌کند.[1]

به جز اختیاراتی که در قانون برای رئیس مجلس پیش‌بینی شده نشست سران قوه در دوره رهبری آیت الله خمینی و همچنین در مقاطعی از رهبری آیت الله خامنه‌ای اختیارات فرا قانونی داشته‌است.[1]