دیوید فینچر

فینچر در ۲۸ اوت ۱۹۶۲، در شهر «دنور» در ایالت «کلرادو» متولد شد. والدین او، کلیرمی پرستار و پدرش هوارد کلی فینچر، نویسنده و خبرنگاری اهل اکلوهاما بودند. هوارد کلی در سال ۲۰۰۳ بر اثر سرطان در گذشت. زمانی که فینچر دو سال داشت، والدینش به شهر «سن آنسلمو، کالیفرنیا» نقل مکان کردند. جایی که در همسایگی آن‌ها «جرج لوکاس»، فیلمساز مشهور آمریکایی، زندگی می‌کرد. فینچر نوجوان به شهر «اشلند، اورگن» منتقل شد و در آنجا مقطع تحصیلی راهنمایی را گذراند. در این دوران او هم‌زمان با تحصیل، زمانی را به کارگردانی نمایشنامه و طراحی صحنه و نورپردازی و .. اختصاص داد.[1]

دیوید فینچر زمانی که تنها ۱۸ سال داشت، در شرکت کورتی فیلمز به عنوان دستیار تولید استخدام شد. در این شرکت، او مدارج ترقی را طی کرد و در ادامه به عنوان تهیه‌کننده جلوه‌های ویژه به کار پرداخت. کمی بعد او در سال ۱۹۸۳، به استخدام شرکت نور صنعتی و جادو درآمد. در آن شرکت، او به عنوان دستیار تصویربردار و همچنین در تولید فیلم‌های «بازگشت جدای» و «ایندیانا جونز و معبد مرگ» مشارکت کرد. در سال ۱۹۸۴، او شرکت آی ال ام را برای کارگردانی یک آگهی بازرگانی، برای انجمن سرطان آمریکا ترک کرد. این آگهی باعث شهرت او در میان تهیه‌کنندگان هالییوودی شد. در سال ۱۹۸۵، او برای شرکت‌هایی مانند لوی، نایک، پپسی، سونی، کوکاکولا و شرکت‌های مشهور دیگر آگهی بازرگانی ساخت. با این حال فینچر به زودی با دنیای موزیک ویدئو آشنا شد و فعالیت خود را در این زمینه ادامه داد.[1]

در سال ۱۹۸۷ فینچر به همراه افراد دیگری مانند استیو کالین، مایکل بی، نایجل دیک یک شرکت تولید و تهیه موزیک ویدئو و فیلم به نام پروپاگاندا فیلمز را تأسیس کردند. او در این شرکت تعداد زیادی موزیک ویدئو برای خوانندگان مشهوری مانند «مدونا»، «مایکل جکسون»، «پائولا عبدل» و دیگران را کارگردانی کرد.[1]

بعد از ساخت چندین موزیک ویدئو، فینچر اولین فیلم بلند سینمایی خود «بیگانه ۳» را در سال ۱۹۹۲ کارگردانی کرد. با اینکه این فیلم برای جلوه‌های ویژه نامزد اسکار شد، ولی در گیشه موفقیت زیادی کسب نکرد و مورد استقبال منتقدان نیز قرار نگرفت. فینچر در طول ساخت این فیلم در مورد مسائل مرتبط با بودجه و فیلمنامه با مسئولین کمپانی «فاکس قرن بیستم» بارها دچار اختلاف نظر شده بود. وی گفته بود که مسئولین این کمپانی، اعتماد لازم را به او ندارند. بعد از این تجربه نه چندان خوشایند، او مجدداً به صنعت تبلیغات و ساخت موزیک ویدئو روی آورد و توانست جایزه گرمی را برای موزیک ویدئو " عشق قدرتمند است "(۱۹۹۵) از گروه «رولینگ استونز» کسب کند.

در سال ۱۹۹۵، دیوید فینچر فیلم «هفت» را بر اساس فیلمنامه‌ای از «اندرو کوین واکر» کارگردانی کرد. داستان فیلم دربارهٔ دو کارآگاه (با بازی «برد پیت» و «مورگان فریمن»)است که در تلاش برای دستگیری یک قاتل زنجیره‌ای (با بازی «کوین اسپیسی»)هستند که بر اساس هفت گناه کبیره، مرتکب جنایت می‌شود. فیلم در مجموع بیش از ۳۰۰ میلیون دلار فروش داشت و نقدهای بسیار مثبت منتقدان را توانست کسب کند.

پس از موفقیت فیلم «هفت»، در سال ۱۹۹۷، فینچر تصمیم به ساخت فیلم «بازی» گرفت. فیلم داستان بانکداری (با بازی «مایکل داگلاس») اهل سانفرانسیسکو است که یک هدیه غیرعادی از برادر جوان‌تر خود (با بازی «شون پن») دریافت می‌کند. با دریافت این هدیه او وارد یک بازی خطرناک می‌شود و حتی جانش در طول این بازی به خطر می‌افتد. فیلم در گیشه نسبتاً موفق ولی نقدهای بسیار مثبتی را از سوی منتقدان دریافت کرد.

«باشگاه مبارزه» محصول ۱۹۹۹، فیلم بعدی فینچر بود که داستان دو دوست (با بازی «ادوارد نورتون» و «برد پیت») است که تصمیم می‌گیرند یک باشگاه مشت‌زنی زیرزمینی راه انداخته و زندگی جدیدی را شروع کنند. فیلم با توجه به شرایطش، در ابتدا از نظر فروش بسیار ضعیف بود و نقدهای معمولی دریافت می‌کرد. اما پس از آنکه فیلم به‌صورت DVD وارد بازار شد و دیدگاه‌های منفی از فیلم برداشته شد، توانست فروش خوبی داشته باشد به‌طوری که یکی از پرصداترین فیلم‌های سال شد. پس از این تغییر نگاه، افراد و منتقدان زیادی فیلم را بهترین فیلم سال دانسته و بعدها در لیست‌های مختلفی که ارائه شد (و هم‌اکنون می‌شود)، فیلم به عنوان یکی از برترین فیلم‌های تاریخ سینما انتخاب شد.

«اتاق وحشت تریلر بعدی فینچر بود که اصلاً نتوانست در حد و اندازه‌های فیلم‌های قبلی فینچر باشد و نقدهای معمولی دریافت کرد. داستان این فیلم که محصول سال ۲۰۰۲ بود، دربارهٔ مادر (با بازی «جودی فاستر») و دخترش (با بازی «کریستن استوارت») است که در یک اتاق مخفی از دست خلافکاران مخفی می‌شوند و….

پس از ۵ سال دوری از سینما و در سال ۲۰۰۷، فینچر تصمیم به ساخت «زودیاک» گرفت. فیلم که بر اساس داستان واقعی ساخته شده‌است، دربارهٔ قاتل زنجیره‌ای بنام زودیاک است. در این فیلم بازیگرانی چون «جیک جیلنهال»، «رابرت داونی جونیور»، «مارک روفالو» و «برایان کاکس» به بازی پرداختند. فیلم در گیشه فروش بسیار کمی داشت اما از نظر منتقدان، یکی از برترین فیلم‌های سال لقب گرفت اما نتوانست در اسکار موفق باشد. این فیلم در «جشنواره کن» نامزد «نخل طلا» شد.

«سرگذشت غریب بنجامین باتن» فیلمی بود که فینچر آن را در سال ۲۰۰۸ به سینما عرضه کرد. داستان فیلم در مورد مردی به نام بنجامین باتن (با بازی «برد پیت») بود که بر خلاف انسان‌های معمولی، پیر به دنیا آمد و با گذشت زمان جوان‌تر می‌شد. در این فیلم بازیگران سرشناس دیگری همچون «کیت بلانشت» و «تیلدا سوئینتن» نیز ایفای نقش می‌کردند. فیلم تبدیل به یکی از تحسین برانگیزترین فیلم‌های کارنامهٔ هنری فینچر شد و نقدهای مثبتی از منتقدین دریافت کرد و در گیشه نیز فروش بسیار خوبی کرد. این فیلم در ۱۳ رشته به انضمام بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برای فینچر نامزد «اسکار» شد و از این میان موفق به کسب ۳ جایزه شد.

فینچر در سال ۲۰۱۰ فیلمی به نام «شبکه اجتماعی» را کارگردانی کرد که ماجرای درگیری‌های بین «مارک زاکربرگ» با مؤسسان «فیس بوک» را نشان می‌دهد. این فیلم مورد ستایش منتقدان قرار گرفت و نقدهای بسیار مثبتی در یافت و فروش بسیار بالایی داشت. منتقدین، کارگردانی فینچر را در این فیلم ستودند. در این فیلم بازیگرانی همچون «جسی آیزنبرگ»، «اندرو گارفیلد»، «جاستین تیمبرلیک»، «آرمی همر» و «رونی مارا» ایفای نقش می‌کردند. این فیلم در جشنوارهٔ «گلدن گلوب» در ۶ رشته نامزد شد و توانست ۴ جایزه از جمله بهترین فیلم درام و بهترین کارگردانی را از آن خود کند. این فیلم در ۸ رشته نامزد «اسکار» شد که توانست در ۳ رشته از جمله «جایزه اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی» برای «آرون سورکین» را به‌دست‌آورد. فیلمنامهٔ این فیلم برداشتی از کتاب میلیونر تصادفی بود. تهیه‌کنندگان این فیلم نیز کسانی همچون «کوین اسپیسی»، «اسکات رودین» و «مایکل دلوکا» بودند. همچنین اسکار بهترین تدوین هم به این فیلم رسید. «ترنت رزنر» و «آتوکس راس» نیز به خاطر موسیقی زیبای این فیلم اسکار گرفتند. فینچر همیشه طرفدار کارهای رزنر در گروه موسیقی «ناین اینچ نیلز» (به انگلیسی: Nine Inch Nails) بود به طوری که در ابتدای فیلم «هفت» خود از ریمکس آهنگ «نزدیک‌تر» (به انگلیسی: closer) استفاده کرده‌است. این فیلم از آکادمی هنرهای فیلم و تلویزیون انگلستان (به انگلیسی: British Academy of Film and Television Arts)نیز ۳ جایزه از جمله بهترین کارگردانی برای فینچر به ارمغان آورد.

فینچر در سال ۲۰۱۱ کارگردانی فیلمی به نام دختری با خالکوبی اژدها (به انگلیسی: The Girl with the Dragon Tattoo) را بر عهده گرفت که البته نسخهٔ انگلیسی از فیلمی سوئدی با همین نام است که در سال ۲۰۰۹ عرضه شده‌است. این فیلم بر اساس کتابی به نوشتهٔ نویسنده‌ای سوئدی، به نام «استیگ لارسن» و فیلمنامه‌ای به نوشتهٔ «استیون زایلیان» ساخته شده‌است. بازیگران این فیلم، که در سوئد نیز فیلمبرداری شده‌است، کسانی همچون «دنیل کریگ»، «رونی مارا»، «کریستوفر پلامر»، «رابین رایت» و «استلان اسکارسگارد» هستند. این فیلم در ۵ رشته به انضمام مارا برای بهترین بازیگر نقش اول زن در «اسکار» ۲۰۱۲ نامزد شد و از این میان توانست جایزهٔ بهترین تدوین را از آن خود کند.

فینچر در سال ۲۰۱۴ فیلم موفق «دختر گم‌شده» (به انگلیسی: Gone Girl) را که اقتباسی از رمان پرفروش «گیلیان فلین» کارگردانی کرد. در این فیلم بازیگرانی همچون «بن افلک» «رزاماند پایک» «نیل پاتریک هریس» «کری کون» «کیم دیکنز» و «تایلر پری» ایفای نقش می‌کردند. داستان فیلم در مورد زنی به نام «ایمی دان» بود (با بازی رزاماند پایک) که در پنجمین سالگرد ازدواجش ناپدید می‌شود و پلیس همسر او را (با بازی بن افلک) مقصر گم شدن او می‌داند. فیلم در اکتبر سال ۲۰۱۴ اکران شد. فیلم با استقبال بسیار خوب تماشاگران و تحسین بسیاری از منتقدین روبه‌رو شد و تبدیل به پرفروش‌ترین فیلم کارنامهٔ هنری فینچر شد؛ ولی در کمال ناباوری در مراسم «اسکار» سال ۲۰۱۵ نامزد نشد و تنها «رزاماند پایک» به خاطر نقش آفرینی خوبش توانست نامزد اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن شود. فیلم «دختر گم‌شده» با اینکه نتوانست در اسکار جایی باز کند، ولی از این فیلم به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سال ۲۰۱۴ یاد می‌شود.

فینچر در سال ۲۰۰۸ در مصاحبه‌ای با مجله امپایر فیلم‌های مورد علاقهٔ خود را معرفی کرد:

• بیگانه ۱۹۷۹ / جن‌گیر ۱۹۷۳
• اینطور چیزها ۱۹۷۹ / پدرخوانده: قسمت دوم ۱۹۷۴
• همه مردان رئیس‌جمهور ۱۹۷۶ / فارغ‌التحصیل ۱۹۶۷
• دیوارنویسی آمریکایی ۱۹۷۳ / آرواره‌ها ۱۹۷۵
• حضور ۱۹۷۹ / لورنس عربستان ۱۹۶۲
• بوچ کسیدی و ساندنس کید ۱۹۶۹ / مکس دیوانه: جنگجوی جاده ۱۹۸۱
• کاباره ۱۹۷۲ / مانتی پایتون و جام مقدس ۱۹۷۵
• محله چینی‌ها ۱۹۷۴ / خانه حیوانات (شوخی ملی) ۱۹۷۸
• همشهری کین ۱۹۴۱ / ماه کاغذی ۱۹۷۳
• روزهای بهشت ۱۹۷۸ / پنجره پشتی ۱۹۵۴
• دکتر استرنجلاو ۱۹۶۴ / راننده تاکسی ۱۹۷۶
• هشت و نیم ۱۹۶۳ / نابودگر ۱۹۸۴
• سال زندگی خطرناک ۱۹۸۲ / زلیگ ۱۹۸۳

فینچر در سال ۱۹۹۰ با دنیا فیورنتینو که یک عکاس مدل بود، ازدواج کرد و در سال ۱۹۹۵ از او جدا شد. فینچر از این ازدواج صاحب یک دختر شد. از آن زمان فینچر با تهیه‌کننده‌ای به نام سین شافین در رابطه‌ای طولانی مدت بوده‌است.[1]

به عنوان یک کارگردان موزیک ویدئو، دیوید فینچر، دو بار جایزه گرمی بهترین موزیک ویدئو را دریافت کرده‌است. یک بار برای ساخت موزیک ویدئو " عشق قدرتمند است "(۱۹۹۵) برای گروه «رولینگ استونز» و بار دیگر برای ساخت موزیک ویدئو (Suit & Tie (۲۰۱۳ برای «جاستین تیمبرلیک» و «جی-زی». او همچنین سه بار برنده «جایزه موزیک ویدئوی ام‌تی‌وی» در بخش بهترین کارگردانی شده‌است.

همچنین وی موزیک ویدئو" who is it " از مایکل جکسون را کارگردانی کرده است.

دیوید فینچر پس از تجربه موفق در سال ۲۰۱۳ به دنبال ساخت سریال سیاسی و معروف «خانه پوشالی (سریال آمریکایی)» رفت که با استقبال انبوه مخاطبان در سرتاسر جهان و تحسین‌های یسیاری از منتقدین مواجه شد. فینچر دو قسمت اول فصل اول این سریال را کارگردانی کرد و توانست «جایزه امی ساعات پربیننده» برای بهترین کارگردانی را از آن خود کند. وی همچنین هنوز به عنوان یکی از تهیه‌کنندگان این سریال فعالیت می‌کند. بازیگران نقش اول این سریال «کوین اسپیسی» و «رابین رایت» هستند که هردو توسط فینچر برای ایفای نقش‌شان انتخاب شدند. اسپیسی و رایت هرکدام به خاطر بازی خیره‌کننده‌شان مورد تحسین و تجلیل بسیاری قرار گرفتند و هرکدامشان توانستند جوایز زیادی از جمله «گلدن گلوب» را از آن خود کنند.

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دیوید فینچر در ویکی‌گفتاورد موجود است.

• دیوید فینچر در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
• فصلنامه سینما و ادبیات / سال ۹ / شماره ۲۶ / بهار ۱۳۹۲ / نیم ویژه نامه دبوید فینچر
• زندگی و آثار دیوید فینچر / قصه‌گویی به زبان سینما / همایون خسروی دهکردی
• گفتگو با دیوید فینچر دربارهٔ فیلمسازی‌اش / هالیوود بهترین محل پیشرفت با تحمل شکست است / ترجمه: بهروز سلطانزاده
• هفت گناه کبیره / عباس بهارلو
• تعاطی تفکر فلسفی با صنعت (هنر)/ حسین مهکام
• بررسی روایت در سه فیلم هفت، زودیاک، دختری با خالکوبی اژدها / دیوید فینچر: به سوی منطق ژانر / میلاد روشنی‌پایان
• نگاهی به فیلم «دختری با خالکوبی اژدها» / اژدهاسواری که از زمهریر آمد / رضا مولایی
• دربارهٔ فیلم اتاق وحشت / زنده ماندن یا زنده‌به‌گوری / مهدی ملک
• کوتاه دربارهٔ «بازی» / وضعیتِ پوچی انباشته / رامین اعلایی
• دربارهٔ فیلم شبکه اجتماعی / با داشتن چنین دوستی نیاز به دشمن نیست / ترجمه: شهریار خلفی
• دربارهٔ «مورد عجیبِ بنجامین باتن» / جوان‌تر از موسم بهاری / مهدی جمشیدی
• یادداشتی بر فیلم «باشگاه مبارزه» به کارگردانی دیوید فینچر /آرمانخواهان خرده‌پا/ مسعود حقیقت‌ثابت
• نگاهی به فیلم هفت / کمدی الهی / ترجمه: کاوه احمدی
• تأملی در فیلم زودیاک / جنایات بی‌مکافات / کیوان پاکفر
• یادداشتی بر فیلم «بازی» ساخته دیوید فینچر / حکایت عصر وانمایی / محمد فرقدانی