کلرادو
کلرادو (به انگلیسی: Colorado) یا کالِرادو (i// CO-kɑː.ləˈrɑː.doʊ) از ایالتهای جنوب غربی آمریکا است که اکثر کوههای سنگی جنوبی را از قبیل بخش شمال شرقی فلات کلرادو و کناره غربی دشت بزرگ احاطه میکند. پایتخت و شهر مهم آن دنور است که پرجمعیتترین شهر کلرادو به حساب میآید. کلرادو همچنین از ایالتهای غرب آمریکا شمرده میگردد. کلرادو از لحاظ وسعت هشتمین ایالت و از نظر جمعیت بیست و یکمین ایالت پرجمعیت از ایالتهای ایالات متحده آمریکا میباشد. اداره آمار ایالات متحده آمریکا جمعیت کلرادو را در تاریخ ۱ ژولای ۲۰۱۶، ۵٬۵۴۰٬۵۴۵ نفر تخمین زد که نسبت به سرشماری ۲۰۱۰ ایالات متحده آمریکا رشد ۱۰٫۱۷٪ داشتهاست. قلمرو کلرادو در تاریخهای ۲۸ فوریه ۱۸۶۱ تعیین شد و در ۱ اوت ۱۸۷۶، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، یولیسیز سایمن گرانت بیانیه ۲۳۰ که کلرادو را به عنوان سی و هشتمین ایالت از ایالات متحده آمریکا میداند، امضا کرد. کلرادو توسط وایومینگ از شمال، نبراسکا از شمال شرقی، کانزاس از شرق، اکلاهما از جنوب شرق، نیومکزیکو از جنوب، یوتا از غرب و آریزونا از جنوب غربی مرز بندی شدهاست. کلرادو عمدتاً به واسطه منظره کوهها، جنگلها، دشتها، تپهها، درهها، فلاتها، رودخانهها و زمینهای کویری اش شناخته میشود.
ایالت کلرادو Colorado | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
لقب(ها): The Centennial State ایالت سده | |||||
شعار(ها): Nil sine numine به غیر از خدای هیچ | |||||
زبان رسمی | English | ||||
نام اهلیت | Coloradoan | ||||
پایتخت | دنور | ||||
بزرگترین شهر | دنور | ||||
بزرگترین کلانشهر | دنور | ||||
منطقه | رتبهٔ 8th | ||||
- کل | ۲۶۹٬۸۳۷ کیلومتر مربع | ||||
- پهنا | 451 کیلومتر | ||||
- طول | ۶۱۲ کیلومتر | ||||
- % آب | ۰٫۳۶٪ | ||||
- عرض جغرافیایی | ۳۷°N to 41°N | ||||
- طول جغرافیایی | ۱۰۲°03'W to ۱۰۹°03'W | ||||
جمعیت | رتبهٔ 21nd | ||||
- کل | ۵٬۵۴۰٬۵۴۵ | ||||
- تراکم | ۵۲٫۰ بر کیلومتر مربع رتبهٔ 37th | ||||
- متوسط درآمد خانوار | $۶۶٬۵۹۶ (10th) | ||||
بلندی | |||||
- بالاترین نقطه | کوه البرت[1][2] ۴۴۰۱ متر | ||||
- میانگین | ۲۰۷۳ متر | ||||
- پایینترین نقطه | رودخانه آریکاری[1] ۱۰۱۰ متر | ||||
پذیرش در اتحادیه | ۱ اوت، ۱۸۷۶ (میلادی) (38th) | ||||
فرماندار | جان هیکنلوپر (د) | ||||
معاون فرماندار | جوزف گارسیا (د) | ||||
قوه مقننه | مجمع عمومی کلرادو | ||||
- مجلس علیا | مجلس سنای کلرادو | ||||
- مجلس سفلا | مجلس نمایندگان کلرادو | ||||
سناتورهای ایالات متحده آمریکا | کری گاردنر (ج) مایکل بنت (د) | ||||
هیئت مجلس ایالات متحده آمریکا | فهرست | ||||
منطقه زمانی | Mountain: UTC-7/DST-6 | ||||
کوتهنوشتها | CO، Colo. US-CO | ||||
وبگاه | www |
رایدهندگان این ایالت را غالباً جمهوری خواهان تشکیل میدهند.
فستیوال موسیقی اسپن (Aspen) هر ساله تعداد کثیری علاقهمند به موسیقی کلاسیک را به خود جلب میکند.
نام
نام این ایالت از زبان اسپانیولی گرفته شده، و از Río Colorado بمعنای «رودخانه رنگی» (اشاره به رودخانه کلرادو) میباشد.[3]
جغرافیا
کلرادو توسط جغرافیای متنوع که شامل کوههای آلپاین، دشتهای آرید و صحراهای با دانههای ماسه بزرگ، درههای عمیق، سنگهای ماسهای، رودخانهها، دریاچهها و جنگلهایش شناخته میشود.
کوه البرت، با ارتفاع ۱۴٬۴۴۰ پا (۴٬۴۰۱٫۲ متر) در شهرستان لیک بلندترین نقطه کلرادو و کوههای سنگی از آمریکای شمالی به حساب میآید. کلرادو تنها ایالت آمریکا است که تماماً در تراز بالای ۱۰۰۰ متر قرار دارد. نقطهای که رودخانه آریکاری را از شهرستان یوما، کلرادو به شهرستان شاین، کانزاس متصل میکند با ارتفاع ۱۰۱۱ متر کم ارتفاعترین نقطه کلرادو به حساب میآید. این نقطه که به عنوان مرتفعترین نقطه کم ارتفاع تمام ایالتها است، از مرتفعترین نقاط ۱۸ ایالت نیز بلندتر است.
اقتصاد
در سال ۲۰۱۲، این ایالت تولید ناخالص داخلی برابر با ۲۹۵٬۳۰۸ میلیارد دلار داشت، که قابل مقایسه با تولید ناخالص داخلی کشور مالزی (۳۰۵٬۰۳۳ میلیارد دلار) بود.[4]
کلرادو از نظر «محیط مناسب تجاری» در ردهٔ چهارم آمریکا قرار دارد.[5]
برخی از شرکت های مهم در کلرادو
مشاهیر
از مشاهیر این سرزمین میتوان فیلسوف بزرگ کنونی جهان جان سرل و جامعهشناس تالکوت پارسونز را نام برد؛ و همچنین پایهگذار مکتب کلرادیسم دیوید کلرادو در این شهر سکونت داشت و مکتبش که بیشتر چرخش در انسان را شرح میدهد در این شهر پایهگذاری کرد. بنابر تحقیقات کلرادو این چرخش بیشتر در شهرهای ساحلی و گرم اتفاق میافتد و ممکن است فردی پیدا شود در درون کاملاً دینی باشد و در بیرون و بهظاهر ضد دین. همچنین نیکولا تسلا دست آخر به کلرادو اسپرینگز رفت، و یک آزمایشگاه بزرگ برای خود تأسیس کرد.
دانشگاههای مشهور
- دانشگاه کلرادو در بولدر
- دانشگاه ایالتی کلرادو در فورت کالینز
- دانشگاه دنور
- آکادمی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا
- دانشگاه کلرادو در دنور
- مدرسه عالی معدن کلرادو
مرکز مهم گردشگری
کلرادو محل برگزاری مدرسه و فستیوال موسیقی اسپن است. این ایالت از تعداد زیادی پارک ملی نیز برخوردار است که باعث جذب علاقهمندان زیادی به کلرادو میشود. از جمله:
- پارک ملی تودههای شنی بزرگ
- پارک ملی کوه راکی
- پارک ملی میزا ورده
- پارک ملی بلک کنیون آو د گانیسون
کلرادو ۱۱ جنگل ملی نیز دارد، از جمله:
نگارخانه
- ایالت کلرادو غالباً یک ایالت کوهستانیست.
- کوه مانتین
- پارک ملی کوه راکی در میان کوههای راکی قرار دارد.
- منظرهای از بقایای سرخپوستان عهد کهن کلرادو در پارک ملی میزا ورده.
- فستیوال هنر
منابع
- "Elevations and Distances in the United States", U.S. Geological Survey, 2005-04-29 Retrieved on 2007-01-08.
- Lipsher, Steve (2002-07-07), "No tall tale: State higher than thought", Denver Post Retrieved on 2007-06-21.
- «WebCite query result». بایگانیشده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱ مه ۲۰۱۰.
- بر طبق آمار ۲۰۰۷ صندوق بینالمللی پول که در جداول قیاس زیر ارائه گردیدهاند:Wikipedia contributors, "Comparison between U.S. states and countries nominal GDP," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Comparison_between_U.S._states_and_countries_nominal_GDP (accessed September 5, 2008).
- Forbes: Colorado is America's 4th-best state for business - Denver Business Journal:
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کلرادو موجود است. |