گس لایتینگ

گس لایتینگ (به انگلیسی: Gaslighting) نوعی دستکاری روان‌شناختی است که در آن یک شخص یا گروه، بذر شک را در فرد یا گروه هدف کاشته، و با این کار موجب می‌گردد که آن‍ها در مورد حافظه، ادراک یا قضاوت خود پرسش کنند.[1] ممکن است این کار باعث ایجاد تغییراتی چون ناهماهنگی شناختی یا پایین آوردن عزت نفس اهداف شده و قربانی را به‌طور مضاعف به گس لایتر (شخصی که در حال ایجاد گس لایتینگ است)، جهت پشتیبانی عاطفه ای یا اعتبار بخشی به او، وابسته کند. گس لایتر سعی می‌کند با سازوکارهایی چون انکار، گمراه سازی، ایجاد تناقض و ارائه اطلاعات نادرست، قربانی را ناپایدار ساخته و موجب عدم مشروعیت اعتقادات قربانی گردد.

مثال‌های گس لایتینگ، از انکار سوء استفادهگر از سوء استفاده‌های گذشته گرفته تا تحقیر عواطف قربانی و احساساتش و همچنین برجسته کردن رویدادهای نامأنوس توسط سوء استفاده گر با هدف گیج کردن قربانی صورت می‌پذیرد. هدف گس لایتینگ این است که به‌طور تدریجی، اعتماد به نفس قربانی را تحلیل برد تا توانایی اش جهت تمیز حقیقت از کذب، درستی از نادرستی، یا حقیقت از توهم را از بین برده و ازین رو شخص یا گروه را به صورت آسیب‌شناختی در فکر و احساسات به گس لایتر وابسته کند.

این اصطلاح از بازی بریتانیایی Gas Light در ۱۹۳۸ که به نام Angel Street در ایالات متحده اجرا شد، نشأت گرفته که فیلم‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ (هردو با عنوان Gaslight) از آن‌ها اقتباس شده‌اند. این اصطلاح اکنون در متون روان‌شناسی بالینی به کار می‌رود،[2][3] همچنین در تفاسیر سیاسی و در فلسفه نیز به کار می‌رود.[4]

منابع
  1. https://www.psychologytoday.com/us/blog/communication-success/201702/8-signs-someone-is-in-relationship-gaslighter
  2. Dorpat, Theodore L. (1996). Gaslighting, the Double Whammy, Interrogation, and Other Methods of Covert Control in Psychotherapy and Psychoanalysis. Northvale, NJ: Jason Aronson. pp. 31–46. ISBN 978-1-56821-828-1. OCLC 34548677. Retrieved 2014-01-06.
  3. Jacobson, Neil S.; Gottman, John M. (1998). When Men Batter Women: New Insights into Ending Abusive Relationships. Simon and Schuster. pp. 129–132. ISBN 978-0-684-81447-6. Retrieved 2014-01-06.
  4. Abramson, Kate (2014). "Turning up the Lights on Gaslighting". Philosophical Perspectives. 28 (1): 1–30. doi:10.1111/phpe.12046. ISSN 1520-8583.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.