کردی سنجابی
کردی سِنجابی یا سِنجاوی گویشی از گویش‌های زبان کردی است که به عنوان یکی از گویش‌های کردی جنوبی دسته‌بندی شده و در میان بخش‌هایی از ایل سِنجابی تکلم می‌شود.[1][2][3]
حوزهٔ رواج
کردی سنجابی در میان بخشی از مردم سِنجابی رواج دارد و در منطقهٔ سنجابی در استان کرمانشاه تکلم می‌شود. این منطقه دو دهستان سنجابی و هفت‌آشیان در شهرستان کرمانشاه را در بر می‌گیرد و مرکز آن شهر کوزران است.[4][5]
یاسنت لویی رابینو کنسول انگلستان در کرمانشاه در گزارشی که از شهر کرمانشاه در اوایل قرن بیستم ارائه داده، می‌نویسد:
«زبان شهرنشینان کرمانشاه کردی است. گویش شهر بسیار به گویش سنجابی و گویش کلهر نزدیک است...»[6]
گویش کردی سنجابی قرابت بسیار زیادی با گویش کردی زنگنه‌ای دارد که در میان بخش‌هایی از ایل زنگنه و به ویژه در هرسم رایج است. این بدین دلیل است که بدنهٔ اصلی ایل سنجابی در گذشته بخشی از ایل زنگنه بوده و در قرن نوزدهم از این ایل جدا شده و با به هم پیوستن چند طایفهٔ دیگر ایلی جدید به نام ایل سنجابی را به ریاست حسن‌خان بختیار سنجابی تشکیل داده‌است. علاوه بر این کردی سنجابی با لکی شباهت بسیار بالایی دارد و در بسیاری از ویژگی‌ها مشابه است. همچنین این گویش شباهت بسیار بالایی را با کردی کلهری نشان می‌دهد.[7]
جستارهای وابسته
منابع
- کبودی، فرحناز. ۱۳۹۰. بررسی ساختار فعل در گویش کردی کرمانشاهی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه رازی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، بهار ۱۳۹۰، استاد راهنما: عامر قیطوری و خسرو غلامعلی‌زاده؛ بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- دانشنامۀ ایران‌زمین: کرمانشاهی، نوشتۀ آتوسا رستم‌بیک تفرشی؛ بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی کرمانشاه: آشنایی با فرهنگ و نژاد استان کرمانشاه؛ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- ذوالفقاری، اردشیر، تاریخ زبان‌های ایرانی و جغرافیای گویش‌ها و لهجه‌های کرمانشاه، کرمانشاه: موسسه فرهنگی هنری و سینمایی کوثر، ۱۳۹۴.
- هفته‌نامۀ شهر من: زبان‌ها و گویش‌های مردم استان کرمانشاه، هفته‌نامۀ شهر من، شمارۀ ۵۱، ۲۰ شهریور ۱۳۹۷؛ بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine بازدید در ۳۰ بهمن ۱۳۹۰.
- رابینو، یاسنت لوئی (۱۳۹۱)، گزارشی از بازرگانی و جامعۀ شهر و ایالت کرمانشاه در سدۀ نوزدهم میلادی، برگردان محمدرضا (فریبرز) همزه‌ای، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی، ص ۲۸.
- مرادی، م‍ح‍م‍درئ‍وف، گنجینه گویش‌های ایرانی (استان کرمانشاه): گویش‌های کلهری، گورانی...، با همکاری آکو جلیلیان، ویراستار یلدا شکوهی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۴.