هلا
هلا (به انگلیسی: HeLa) رده ای از سلولهای جاودانه شده است که در پژوهشهای علمی مورد استفاده قرار میگیرد. این رده سلولی قدیمیترین و معمولترین دامنه سلولی مورد استفاده از انسان است که از سلولهای سرطان دهانه رحم در ۸ فوریه ۱۹۵۱ مشتق شدهاست. بیمار فوق، هنریتا لکز، در نهایت به علت سرطان به تاریخ ۴ اکتبر ۱۹۵۱ درگذشت. این رده سلولی به شکل قابل ملاحظه ای با دوام و گسترش پذیر است که استفاده گسترده از آن در تحقیقات علمی را تضمین میکند.[1][2]
سلول های سرطانی بدون مجوز و رضایت لکز یا خانواده او از تومور دهانه رحم گرفته شد.[3] زیستشناس سلولی جورج اوتو Gey دریافت که این سلولها میتوانند خارج از بدن در محیط کشت زنده بمانند.[4] او یک سلول را جدا و با چند برابر کردن آن یک رده سلولی را بنا گذاشت (قبل از این، سلولهای کشت شده از انسانهای دیگر بیش از چند روز زنده نمانده و از این رو دانشمندان بجای انجام تحقیق واقعی تلاش بیشتری را صرف زنده نگهداشتن سلولها مینمودند. به رسم دستیار آزمایشگاه Gey برچسب " هلا "، دو حرف از ابتدای نام و نام خانوادگی بیمار برای نشانه گذاری محیط کشت انتخاب شد که این در نهایت به عنوان نام این رده سلولی تثبیت شد.
اینها اولین سلولهای انسانی رشد یافته در آزمایشگاه بوده که بهطور طبیعی "نامیراً تلقی میشدند. به این معنی که آنها پس از مجموعه ای از تعداد تقسیمات سلول نمیمیرند (یعنی دچار پیری سلولی نمیشوند).[5] این سلولها میتواند برای انجام بسیاری از آزمایشهای پزشکی مورد استفاده قرار گیرند — اگر این سلولهای بمیرند به سادگی با دور انداختن آنها میتوان آزمایش را مجدد بر روی سلولهای تازه کشت شده انجام داد. این نشان دهندهٔ مزیت بزرگی در تحقیقات پزشکی و بیولوژیکی است چون همانطور که قبلاً اشاره شد زندگی سلولها محدود بوده و تلاش و ممارست زیادی صرف کشت آنها میشد.
محققی در بیمارستان دانشگاه مینه سوتا با تکیه بر رشد پایای سلولهای هلا موفق به رشد ویروس پولیو شد که در نهایت به کشف واکسن آن انجامید و در سال 1952 جوناس سالک توانست با استفاده از این سلولها واکسنی را برای پولیو پیدا کند.[6] برای آزمایش واکسن جدید، سلولها در اولین کارخانه تولید سلول به صورت انبوه تولید شدند.[6]
در سال ۱۹۵۳ برای اولین بار سلولهای هلا به عنوان اولین سلولهای انسانی کلون شده و تقاضا برای سلولهای سریع تکثیر شونده هلا در صنعت در شرف پیدایش زیست پزشکی به سرعت افزایش یافت. پس از اولین تولید انبوه سلولی این سلولها در تحقیقات مختلفی شامل بیماریها، تهیه نقشه ژنی، تأثیرات مواد سمی بر روی موجود و اشعه بر روی انسان توسط محققان مورد استفاده قرار گرفتند. علاوه بر این، سلولهای هلا برای بررسی میزان حساسیت انسان به چسب، مواد آرایشی و سایر محصولات به کار برده شدند.
دانشمندان تا کنون بالغ بر 50 تن از سلولهای هلا را پرورش داده،[7] و حدود ۱۱۰۰۰ زمینه تحقیقاتی شامل این سلولها به ثبت رسیدهاست.
رده سلولی هلا اعتبار بدی در زمینه حمله به سایر کشتهای سلولی در محیط آزمایشگاهی دارند. برخی تخمینها حاکی از آن است که سلولهای هلا ۱۰–۲۰ درصد از تمام ردههای سلولی در حال استفاده را آلوده کردهاند.[8]
آنالیز
تلومراز
رده سلولی هلا از سلولهای مورد استفاده در تحقیقات سرطان است. این سلولها حتی در مقیاس سلولهای سرطانی نیز به سرعت عجیبی تکثیر میشوند. همانند بسیاری دیگر از سلولهای سرطانی سلولهای هلا نسخه فعالی از تلومراز طی تقسیمات سلولی دارند که از کاهش پیش رونده اندازه تلومراز، مؤثر بر پیری و مرگ نهایی سلول، جلوگیری میکند. بدین وجه، سلولها حد هی فیلیک را شکسته، محدوده تقسیم سلولی که قریب به اتفاق سلولهای نرمال قبل از پیری متحمل میشوند، و به رشد خود ادامه میدهند.
تعداد کروموزوم
انتقال افقی ژن از ویروس پایپیلومای انسانی 18 به سلولهای گردن رحم انسان ژنوم سلول هلا را ساخته که از جهات بسیاری مثل تعداد کروموزومی متفاوت از ژنوم هنریتا لکز میباشد. سلولهای هلا سلولهای سریع تکثیر شونده بوده و تعداد کروموزوها طی تشکیل سرطان و کشت سلولی متفاوت است. تخمین کنونی (به غیر از یک قطعه کوچک) یک کروموزوم هایپرتریپلوئید (3n+)است که 76 تا 80 کروموزوم (در برابر 46 کروموزوم دیپلوئید عادی) با 22-25 کروموزوم غیر عادی را تحت عنوان علامت محرز کروموزوم هلا نشان میدهد."[9][10] این کروموزومهای نشانه میتوانند از چندین کروموزوم اصلی مشتق شوند و شمارش آن را بر اساس شمارههای اصلی سخت میکنند. کاریوتایپ انحرافی پایای این سلولها نیز مورد توجه محققان قرار گرفتهاست.
چاپ شده
سلولهای هلا موضوع کتاب ربکا اسکلوت، زندگی جاودانه هنریتا لکز Rebecca Skloot, The Immortal Life of Henrietta Lacks, است که بافت تاریخی رده سلولی و اینکه چطور خانواده لکز درگیر استفاده از آن شدند را بررسی میکند.[11]
فیلم
در سال ۱۹۹۷ آدام کرتیس The Way of All Flesh مستند Adam Curtis را ساخت و نقش تاریخی سلولهای هلا و اثراتش را بر جامعه و پزشکی توضیح داد.[12]
شبکه HBOدر سال ۲۰۱۷ فیم زندگی جاودانه هنریتا لکز را با بازی اوپرا وینفری، سیلویا گریس کریم، راکی کارول و رنه الیس گ. لدزبری به عنوان هنریتا لکز را به صحنه برد. این فیلم بر اساس کتابی به همین نام نوشته ربکا اسکلوت ساخته شدهاست.[13]
منابع
- Capes-Davis A, Theodosopoulos G, Atkin I, Drexler HG, Kohara A, MacLeod RA, Masters JR, Nakamura Y, Reid YA, Reddel RR, Freshney RI (2010). "Check your cultures! A list of cross-contaminated or misidentified cell lines". Int. J. Cancer. 127 (1): 1–8. doi:10.1002/ijc.25242. PMID 20143388.
- Batts DW (2010-05-10). "Cancer cells killed Henrietta Lacks – then made her immortal". The Virginian-Pilot. pp. 1, 12–14. Retrieved 2012-03-17.; Note: Some sources report her birthday as August 2, 1920, vice August 1, 1920.
- Ron Claiborne; Sydney Wright, IV (2010-01-31). "How One Woman's Cells Changed Medicine". ABC World News. Retrieved 2012-08-19.
- "Henrietta Lacks's cells were priceless, but her family can't afford a hospital". The Guardian. Retrieved 18 July 2017.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۵ اوت ۲۰۱۸.
- [[#CITEREF|]]
- Margonelli, Lisa (February 5, 2010). "Eternal Life". New York Times. New York. Retrieved 23 April 2014.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانیشده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۱۸. دریافتشده در ۲۵ اوت ۲۰۱۸.
- Bottomley, R.H.; Trainer, A.L.; Griffin, M.J.; Weiss, R.; Benenson, Y. (1969). "Enzymatic and chromosomal characterization of HeLa variants" (PDF). J. Cell Biol. 41 (3): 806–15. Bibcode:2011Sci...333.1307X. doi:10.1083/jcb.41.3.806. PMC 2107821. PMID 5768876.
- Andrew Adey; Joshua N. Burton; Jacob O. Kitzman; Joseph B. Hiatt; Alexandra P. Lewis; Beth K. Martin; Ruolan Qiu; Choli Lee; Jay Shendure (2013). "The haplotype-resolved genome and epigenome of the aneuploid HeLa cancer cell line". Nature (published August 8, 2013). 500 (7461): 207–211. Bibcode:2013Natur.500..207A. doi:10.1038/nature12064. PMC 3740412. PMID 23925245.
- "Modern Times: The Way of All Flesh - BBC Two England - 19 March 1997". BBC Genome. BBC.
- "About The Immortal Life of Henrietta Lacks". Rebecca Skloot. Retrieved 24 April 2018.