لاله واژگون

لالهٔ واژگون (نام علمی: Fritillaria) نام یک سرده از راستهٔ سوسن‌سانان است.

لاله واژگون
لاله واژگون
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): تک‌لپه‌ای‌ها
راسته: سوسن‌سانان
تیره: سوسنیان
زیرخانواده: سوسن‌واران
تبار: سوسن‌تبارها
سرده: لاله واژگون
کارل لینه
گونه

در حدود ۱۱۰ گونه دارد.

لاله واژگون در کوه دنا

عمر این گیاه بسیار زیاد است. گل‌دهی آن از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود و در فصل بارش پایان می‌یابد. لالهٔ واژگون از گیاهان علفی پیازدار و چندساله است که تاکنون ۱۵ گونهٔ آن در ایران شناسایی شده‌است. گونهٔ زرد کم‌رنگ متمایل به لیمویی این گل‌ها موسوم به لاله زاگرسی بین ۵۰ تا ۸۰ سانتی‌متر ارتفاع دارد.[1]

پیاز این گیاه به علت وجود موادی موسوم به آلکالوئیدهای ایمپریسین و فرتیسین مسکن درد است.[2]

تاکنون شصت گونه از این گیاه شناخته شده‌است.پیاز آن به صورت یک غدهٔ متورم، گوشت‌دار بوده و دارای مقدار زیادی نشاسته و چندین عامل دارویی است و اگر تازه باشد، سمی بوده و قابل خوردن نیست، ولی در چین سمیت آن را گرفته و در آشپزی از آن استفاده می‌کنند.[3]

در اسطوره‌ها

لاله‌های واژگون در کوه دنا

لالهٔ واژگون یا لالهٔ نگونسار، هم در نقش سرستون‌های ساسانی‌ها و هم در موزهٔ طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی دیده می‌شود. گویند این گل در آن زمان که گلوی سیاووش با تیغ تیز گرسیوز آشنا می‌شد، شاهد ماجرا بود. از پس آن اندوه، گل‌گونه رخ، سر به زیر افکند تا آرام آرام اشک بریزد بر بی‌گناهی سیاوش.

چو سرو سیاوش نگون‌سار دید سراپردهٔ دشت خون‌سار دید
بیفکند سر را ز انده نگون بشد زان سپس لالهٔ واژگون

در ایران

نقشه توزیع ده گونه لاله واژگون در اروپا و غرب و آسیای مرکزی. (گسترش طبیعی فرض با توجه به منابع ویکی‌پدیا)
لاله واژگون اطراف ملایر

در برخی نقاط ایران، این گیاه را اشک مریم یا لالهٔ اشک می‌خوانند. وجه تسمیه چنین نامی به داستان‌های اسطوره‌ای بازمی‌گردد. این که این لاله، شاهد مرگ سیاوش بوده و از غصه این اتفاق سربه زیر شده و اشک می‌ریزد. اشک‌های لالهٔ واژگون در حقیقت شیرهٔ بی‌رنگی هستند که در درون لاله قرار دارند و گاهی به سمت پائین سرازیر می‌شوند.[4]

از ۱۰ نوع لاله واژگون ۴ نوع: لاله واژگون ایرانی، لاله واژگون کردی، لاله واژگون ترکی و لاله واژگون اشک مریم، در ایران می‌روید

دشت‌های لاله واژگون در ایران

دشت لاله‌های واژگون گلستان‌کوه حومه شهرستان خوانسار در استان اصفهان

از مناطق دیگر در ایران علی‌الخصوص ملایر، اقلید، استان کرمانشاه، ایوان، آبدانان، دره‌شهر، ایلام، ارتفاعات کبیرکوه است که لاله‌های زیادی دارد. گونه گیاهی لاله واژگون در ایران به علت چیدن پیاز آن‌ و فروش به عنوان گل زینتی در خطر انقراض است.[6]

گونه‌ها

نگارخانه

پیوند به بیرون

منابع

  1. خبرگزاری میراث فرهنگی، بازدید: آوریل ۲۰۰۹. بایگانی‌شده در ۱۳ اوت ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  2. روزنامه آفتاب یزد، بازدید: آوریل ۲۰۰۹.
  3. من «لاله سرنگون» هستم، بازدید: فوریه 2019.
  4. لاله‌های واژگون کوهرنگ، لاله‌های واژگون کوهرنگ.
  5. «دشت لاله‌های واژگون خمین طبیعتی جذاب برای گردشگران». روزنامه اطلاعات. دریافت‌شده در ۱۹ مارس ۲۰۱۸.
  6. «خطر انقراض لاله‌های واژگون، گلی با آوازه جهانی». خبرگزاری جمهوری اسلامی. ۲۰۱۹-۰۲-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۲-۱۶.
  7. The British Herbal

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ لاله واژگون موجود است.
متن مقاله‌ای مرتبط در 1911 Encyclopædia Britannica در ویکی‌نبشتهٔ انگلیسی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.