قرارداد
قرارداد یا عقد یا پیمان یا کنترات یک توافق الزام آور میان اشخاص است که حقوق و تکالیف طرفین آن را تعیین می کند. در تعبیر حقوقی به توافق دو یا چند اراده در جهت ایجاد یک اثر حقوقی گویند. به عبارت سادهتر هرگاه جهت به وجود آمدن یک اثر حقوقی همچون خرید (بیع)، اجاره و نظایر آن، نیاز به تلاقی و تراضی ضروری حداقل دو اراده باشد، عقد محقق میگردد. با این تعریف ماهیاتی چون وصیت تملیکی و دیگر ماهیاتی که قبول قابل در آن قبول ضروری یا قبول عقدی نیست، از تعریف و شمول عقد خارج میشوند. در قوانین ایران انواع نتعددی از قرارداد وجود دارد مانند قرارداد بیع، قرارداد کاری، مضاربه و...
قانون مدنی ایران
قانونگذار ایران در ماده ۱۸۳ قانون مدنی عقد را چنین تعریف نمودهاست: «عقد عبارت از اینست که دو یا چند نفر در مقابل دو یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد» بر این تعریف ایراداتی شدهاست. از جمله اینکه این تعریف عقود تملیکی را به واسطه حصر عقود به تعهد طرفین در جمله قانونگزار دربر نمیگیرد. این ایراد از سوی بزرگان علم حقوق ایران اینگونه پاسخ داده شدهاست که:اگرچه متن این ماده از قانون فرانسه مأخوذ است، اما نویسندگان قانون مدنی ایران با نظر به فقه این ماده را تغییر دادهاند. فلذا چون در فقه عهد در معنی عقد نیز به کار میرود، این ماده همه عقود را در برمیگیرد. ایراد دیگر این ماده قانونی استفاده از کلمه نفر است، در حالی که بهتر بود از کلمه شخص استفاده میشد تا اشخاص حقوقی را نیز شامل میشد.
- جمع عقد، عقود است.
- در مقابل عقد، ایقاع قرار دارد، که ماهیات حقوقی را گویند که با یک اراده ایجاد یا ساقط میشوند. همچون طلاق که تنها با اراده مرد واقع میشود. مبحث عقد جزء حقوق مدنی به حساب میآید.
- عقد به اعتبارات مختلف، تقسیمبندیهای متفاوتی یافتهاست. از جمله تقسیم عقود به اعتبار موضوع آن، به مالی و غیر مالی یا تملیکی و عهدی.
اقسام عقود درفقه و قانون مدنی:بیع- اجاره-رهن-امانت- نکاح-قرض-وصیت- عاریه-شرکت-وقف-وکالت-جعاله-مزارعه مساقات-سلف-سلم-مضاربه[1] و[2]
منابع
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به قرارداد در ویکیگفتاورد موجود است. |
- قانون مدنی
- مکاسب و معاملات درج5کافی
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ قرارداد موجود است. |
- دکتر لنگرودی، فلسفه حقوق مدنی
- دکتر کاتوزیان، قواعد عمومی قراردادها، ج۱