زبیگنیف برژینسکی

زبیگنیِف برژینسکی (لهستانی: Zbigniew Brzezinski؛ ‎/ˈzbɪɡnjɛf brəˈzɪnski/‎؛[1] Polish: [ˈzbʲiɡɲɛf bʐɛˈʑiɲskʲi] ( شنیدن)) (زاده ۲۸ مارس ۱۹۲۸ – درگذشته ۲۶ مه ۲۰۱۷) ژئواستراتژیست، سیاست‌مدار لهستانی-آمریکایی بود. وی مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر بود.[2]

زبیگنیِف برژینسکی
Zbigniew Brzezinski
زبیگنیِف برژینسکی در سال ۱۹۷۷ میلادی
دهمین مشاور امنیت ملی
مشغول به کار
۲۰ ژانویه ۱۹۷۷ – ۲۰ ژانویه ۱۹۸۱
رئیس‌جمهورجیمی کارتر
قائم‌مقامدیوید ال. آرون
پس ازبرنت اسکاوکرافت
پیش ازریچارد آلن
اطلاعات شخصی
زاده
Zbigniew Kazimierz Brzeziński

۲۸ مارس ۱۹۲۸
ورشو، جمهوری دوم لهستان
درگذشته۲۶ مهٔ ۲۰۱۷ (۸۹ سال)
فالز چرچ، ویرجینیا، ایالات متحده آمریکا
حزب سیاسیحزب دموکرات
همسر(ان)امیلی برژینسکی (ا. ۱۹۵۵)
فرزندانایان (زاده ۱۹۶۳)
مارک (زاده ۱۹۶۵)
میکا (زاده ۱۹۶۷)
محل تحصیلدانشگاه مک‌گیل
دانشگاه هاروارد
تخصصسیاست‌مدار، منتقد

وی متولد ۸ فروردین ۱۳۰۷ بود و در ۵ خرداد ۱۳۹۶ در ۸۹ سالگی درگذشت.

زندگی

او در ۲۸ مارس ۱۹۲۸ در شهر ورشو، پایتخت لهستان به دنیا آمد. پدرش (Tadeusz Brzeziński) یک ناسیونالیست لهستانی بود که در جوانی با سلطه روسیه بر لهستان مبارزه مسلحانه می‌کرد و بعدها وارد دیپلماسی لهستان شد. برژینسکی (پدر) در سال ۱۹۳۹ که هیتلر و استالین لهستان را میان آلمان و شوروی تقسیم کردند، سفیر لهستان در کانادا بود.

تحصیلات و سیاست

او در ۱۹۴۵ وارد دانشگاه مک گیل کانادا در مونترال شد و در مقاطع لیسانس و فوق لیسانس تحصیل کرد. سپس به آمریکا رفت و در ۱۹۵۳ از دانشگاه هاروارد در رشته علوم سیاسی دکترا گرفت. در ۱۹۵۸ شهروند آمریکا شد، ولی احتمالاً تابعیت لهستانی خود را حفظ کرد. با وجود آنکه خانواده او سالها در کانادا سکونت داشتند، او هرگز تبعه کانادا نشد.

او در سیاست آمریکا در حزب دموکرات به فعالیت پرداخت و در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۶۰ آمریکا حامی جان اف کندی بود. پیشنهادهای برزینسکی به جان اف کندی در بحران موشکی کوبا باعث شد که فعالانه تر در عرصه سیاسی آمریکا وارد شود و در مسائل شوروی و اروپای شرقی به اظهار نظر بپردازد. او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۶۴ آمریکا حامی جانسون بود و در آن دولت بر اساس خصومت قبلی اش با شوروی، در جریان جنگ ویتنام به لیندن جانسون رئیس جمهور وقت آمریکا پیشنهادهای گوناگونی داد.

او استاد روابط بین‌الملل مدرسه مطالعات پیشرفته بین‌المللی پال ایچ. نیتس در دانشگاه جانز هاپکینز در واشینگتن، دی.سی. بود[3]

در دولت کارتر

او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۷۶ آمریکا حامی جیمی کارتر بود. در دولت کارتر، از آنجا که کارتر آشنایی کامل به مسائل خارجی و بین‌المللی نداشت، برژینسکی را به مشاور ارشد امنیت ملی در کاخ سفید گماشت. از مهم‌ترین فعالیت‌های او در این دوران به دور ساختن مصر از شوروی با ترتیب دادن قرارداد کمپ دیوید و صلح مصر و اسرائیل می‌توان نام برد.

در دوران او مناسبات آمریکا با چین به حالت عادی درآمد و جیمی کارتر به چین رفت. سپس به خاطر دشمنی که با شوروی داشت، با کمک عربستان سعودی و پاکستان مجاهدان مسلمان را در افغانستان بر ضد شوروی مجهز کرد.

برژینسکی و افغانستان

برژینسکی از حامیان مسلح کردن شبه نظامیان مجاهدین علیه دولت حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود و توانست جیمی کارتر را متقاعد کند که این اقدام موجب می‌شود تا «ارتش شوروی برای مداخله در افغانستان» تحریک شود.[4]

برژینسکی و ایران

یوسف مازندی اعتقاد دارد نظریه پرداز اصلی تئوری هارتلند ایران و ضرورت تضعیف دولت مرکزی ایران برژینسکی بوده است[5]در واقع بر اساس نظریه مذکور دولت آمریکا تلاش نمود تا با تغییر نظام سیاسی ایران از تشکیل قدرت منطقه ای جلوگیری کند، بعدها در سال ۲۰۱۷ اسنادی از پایگاه اینترنتی ویکی لیکس تحت عنوان اسناد کارتر منتشر شد که شامل ارتباط و نامه آمریکایی ها و شخص زیمرمن قبل از انقلاب اسلامی ایران با برخی اعضای شورای انقلابی و پاسخ های شخص آیت الله خمینی بود.[6]

برژینسکی مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کار‌تر در آمریکا در ۱۲ تیرماه سال ۱۳۵۹ در عمان با صدام ملاقات و در آنجا مجوز حمله به ایران را داد.[7]به طور کلی می توان سیاست آمریکا در قبال ایران را یک سیاست موفق قلمداد نمود، در دهه ۱۹۸۰ به واسطه جنگ ایران و عراق و نیاز هر دو کشور به منابع مالی ارزش نفت به شدت کاهش یافت[8] تا حدی که میانگین قیمت نفت در سال ۱۹۸۶ به حدود ۱۴ دلار رسید، که حدود یک سوم قیمت آن در دهه ۱۹۷۰ بود، از آن گذشته بسیاری از تسلیحات خریداری شده توسط دولت های ایران و عراق در جنگ هشت ساله نابود شد و تهدید علیه منافع آمریکا در منطقه با تضعیف دولت های ایران و عراق کاهش یافت، در عمل سیاست گذاری آمریکا در قبال کشور ایران و منطقه هارتلند خاورمیانه بر اساس نظریه برژینسکی تغییر پیدا کرد[9] برژینسکی در آزادسازی گروگان‌های سفارت آمریکا در تهران بعد از انقلاب ایران نقش مهمی ایفا کرده بود.[10]

درگذشت

زبیگنیف برژینسکی در ۲۶ مه ۲۰۱۷ در ۸۹ سالگی درگذشت.[11]

نگارخانه

کتابشناسی

منابع
  1. "Dr. Zbigniew Brzezinski And His Life On The World Stage". Morning Joe. MSNBC. May 30, 2017. Event occurs at 4:12.
  2. «زبیگنیو برژینسکی درگذشت». رادیو فردا. ۶ خرداد ۱۳۹۶.
  3. "Zbigniew Brzezinski, PhD". Paul H. Nitze School of Advanced International Studies. Archived from the original on 25 October 2015. Retrieved February 11, 2017.
  4. «برژینسکی در سن ۸۹ سالگی درگذشت». ایسنا. ۶ خرداد ۱۳۹۶.
  5. مازندی، یوسف (۱۳۷۶). ایران ابر قدرت قرن. تهران: البرز. صص. ۲۶۵. شابک ۹۶۴-۴۴۲-۰۶۷-۵.
  6. تاریخ ایران (۱۴ مهر ۱۳۹۷). «پیام‌های محرمانه امام خمینی به کارتر». http://tarikhirani.ir/fa/news/4/bodyView/5235. پیوند خارجی در |وبگاه= وجود دارد (کمک)
  7. «آمریکا در جنگ عوامل شیمیایی را در اختیار عراق گذاشت». تاریخ ایرانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۴.
  8. tim macmahoun (AUGUST 27, 2017). "Historical Crude Oil Prices (Table)". https://inflationdata.com/Inflation/Inflation_Rate/Historical_Oil_Prices_Table.asp. Check date values in: |تاریخ= (help); External link in |وبگاه= (help)
  9. مازندی، یوسف (۱۳۷۶). ایران ابر قدرت قرن. تهران: البرز. شابک ۹۶۴-۴۴۲-۰۶۷-۵.
  10. «برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر درگذشت». DW.COM. ۲۰۱۷-۰۵-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۲۷.
  11. «زبیگنیو برژینسکی مرد». خبرگزاری صدا و سیما. ۶ خرداد ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۷مهٔ ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به زبیگنیف برژینسکی در ویکی‌گفتاورد موجود است.
مناصب سیاسی
پیشین:
برنت اسکاوکرافت		 مشاور امنیت ملی
۱۹۷۷–۱۹۸۱		 پسین:
ریچارد آلن
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.