خودکشی جانوران

خودکشی جانوران به بررسی هر گونه رفتار نابودکننده خود که از جانوران غیر از انسان سر می‌زند و به گونه‌ای به عمل خودکشی شباهت دارد، می‌پردازد. با وجود آنکه اعتقاد رایج بر این است که انسان تنها موجودی است که با علم به پی‌آمد خودکشی دست به این کار می‌زند، گفته می‌شود که گاهی برخی حیوانات خانگی که جفتشان را از دست داده‌اند، اقدام به نابودی خود کرده‌اند. همچنین برخی جانوران تک‌همسر پس از مرگ جفتشان از خوردن غذا امتناع می‌کنند. دیده شده که برخی حیوانات عمداً خود را از صخره‌ای به پایین پرتاب کرده‌اند.

برخی گونه‌های انگل با زیر اثر گذاشتن رفتار میزبانشان، سبب می‌شوند که میزبان خود را بیش‌تر در معرض خطر شکار شدن قرار دهد تا انگل بتواند به چرخه بعدی زندگی خود در بدن شکارچی منتقل شود. برخی مورچه‌های درودگر و موریانه‌ها در یک رفتار نابودگرانه، گونه‌ای ماده چسبناک از خود ترشح می‌کنند تا غارتگران کلونی را به دام می‌اندازند و شته‌های نخودفرنگی گاهی به جهت محافظت از دیگر همنوعانشان از حمله کفشدوزک‌ها، خود را منفجر می‌کنند.

رفتار خودکشی‌مآبانه

باور عمومی بر این است که انسان، تنها گونه جانوری است که می‌تواند با قصد و دانش قبلی دست به نابودی خود بزند. این در حالی است که نمونه‌هایی از جانوران وجود دارند که برای حفاظت از خانواده یا کندوی خود اقدام به از بین برد خویش می‌کنند. البته این اقدام هیچ‌گاه با قصد یا دانش قبلی نسبت به مرگ صورت نمی‌گیرد.[1] برخی جانوران که به ظاهر به افسردگی یا غم شدید دچارند، رفتارهای خود-نابودگران از خود بروز می‌دهند که گاهی به مرگ منتهی می‌شود.[2] در ۱۸۴۵ روزنامه مصور لندن گزارش کرد که سگی در نیوفوندلند، در پی رفتارهای حاکی از عدم تمایل به ادامه زندگی، «خود را به داخل آب پرتاب کرده و سعی در غرق نمودن خویش داشته‌است».[2] هر بار که می‌خواستند او را نجات دهند، این رفتار را تکرار می‌کرده تا آنکه آن قدر سر خود را زیر آب نگه داشته که در نهایت منجر به خفگی و مرگش شده‌است.[2] دیده شده که سگ‌های دیگر نیز چون اردک‌ها خود را غرق کرده‌اند.[3] گزارش شده که یک اردک نیز پس از مرگ جفتش، چنین رفتاری از خود نشان داده‌است.[4] در پل اورتاون در اسکاتلند، سگ‌های بسیاری دیده شده‌اند که به قصد خودکشی خود را از بالای آن به پایین پرتاب می‌کرده‌اند. البته اکنون دانشمندان این رفتار را به سبب جذب شدن سگ‌ها به بوی سمورها و راسوها مرتبط دانسته‌اند.[5] مشاهده شده که برخی سگ‌ها پس از مرگ صاحبشان، آن قدر از خوردن غذا امتناع می‌کنند تا آن‌ها هم بمیرند.[4] در سال ۲۰۰۹، ۲۸ گاو و گاومیش، خود را به گونه‌ای رازآلود از فراز صخره‌ای در آلپ سوئیس و طی سه روز به پایین پرتاب کردند.[6] یک آهوی کوهی، برای آنکه به دام سگ‌های شکاری نیفتد، خود را از صخره‌ای به پایین پرتاب کرد.[4] رفتارهای خودکشی‌مآبانه بیش‌تر میان حیوانات نر دیده شده تا ماده و همچنین، بی‌مهرگان، بیش از مهره‌داران.[7]

خودکشی جانوران در طول تاریخ، همچون خودکشی انسان در نظر گرفته می‌شد. در قرن نوزدهم، خودکشی جانوران را به سبب مورد سوء استفاده واقع شدن، دیوانگی، عشق یا وفاداری، همچون دلایل خودکشی انسان‌ها، در نظر گرفته می‌شد.[2] با آنکه تعیین انگیزه حیوانات از بروز رفتارهای خود-نابودگرانه، دشوار است، برخی ویژگی‌های خودکشی‌های انسانی را می‌توان به قطعیت، به خودکشی جانوران نیز نسبت داد.[8] دانشمندان از توضیح اینکه آیا حیوانات قادرند با آگاهی و قصد قبلی به زندگی خود پایان دهند یا خیر، ناتوانند.[7]

نابودی خود

مورچه‌های درودگر و برخی گونه‌های موریانه در جریان عملی به نام خود-انفجاری غدد خود را منفجر می‌کنند. موریانه‌ها از این عمل برای دفاع از کلونی خود بهره می‌برند. با ترکیدن غده‌هایشان نوعی ماده چسبناک ترشح می‌شود که راه را بر جانوران حمله‌کننده می‌بندد.[9][10] شته‌های نخودفرنگی چنانچه توسط کفش‌دوزک‌ها مورد تهدید قرار گیرند، با انفجار خود باعث حفاظت از دیگر شته‌ها و حتی کشتن کفش‌دوزک‌های متخاصم می‌شوند.[2]

انگل‌های خودکش

برخی گونه‌های انگل سبب می‌شوند میزبانشان به گونه‌ای، رفتار خودکشی‌مآبانه از خود نشان دهد. به‌طور مثال راسته خارسرتباران سبب می‌شوند میزبانشان رفتاری از خود بروز دهد که به آسانی توسط شکارچی شکار شده تا آن‌ها بتوانند در بدن شکارچی تازه به زاد و ولد و انتقال نسل بپردازند. گونه‌ای کرم انگلی به نام اسپینوکورودودِس تِلینی در بدن ملخ و جیرجیرک رشد کرده تا کاملاً بالغ شود. پس از آنکه به بلوغ کامل رسید، میزبان را مجبور می‌کند به داخل آب بپرد و خودکشی کند تا این کرم انگلی بتواند در آب زایش کند.[11] با این حال تِلینی تنها می‌تواند زمانی که میزبانش در اطراف آب باشد، چنین رفتاری بروز دهد.[12]

تصور می‌شود آلوده شدن موش‌ها توسط توکسوپلاسما گوندی باعث تغییر رفتارشان به سمت آسان شکار شدن توسط گربه‌ها می‌شود.[13][14][15] موش‌های آلوده تمایل بسیار کم‌تری برای فرار از قلمرو گربه‌ها که توسط بو یا ادرار آن‌ها تعیین شده دارند. این در حالی است که موش‌های سالم به سرعت از هر مکان که به گونه‌ای بوی گربه بدهد فرار می‌کنند.

باورهای نادرست

یک باور نادرست رایج این است که موش‌های قطبی حین مهاجرت، اقدام به خودکشی گروهی می‌کنند. این باور نادرست نخست در رسانه‌ها و از دهه ۱۹۵۰ پدیدار شد.[16][17] شاید یکی از دلایل رواج این باور فیلم برنده اسکار شرکت والت دیزنی به نام برهوت سفید باشد که در صحنه‌ای از آن، موش‌های قطبی در زمان مهاجرت در حال پریدن از روی صخره‌ها نشان داده می‌شوند.[18]

همچنین برخی تصور می‌کنند که عقرب چنانچه در میان آتش محصور شود، دم خود را بر بالای سرش می‌برد و نیش را درون سرش فروکرده و خودکشی می‌کند. اما این باوری نادرست و بدون پایه علمی است. در حقیقت عقرب وقتی در میان آتش محصور می‌شود با حرکات نیش زدن به اطراف می‌خواهد از خود دفاع کند و به عبارتی هر آنچه که در مقابلش است را نیش بزند و در این موقع نیز می‌خواهد آتش را نیش بزند. برای اطلاعات بیش‌تر خودکشی عقرب‌ها را بنگرید.

منابع
  1. Editorial comment (1957). "The suicidal animal". Psychiatric Quarterly. 31 (1): 763–778. doi:10.1007/BF01568768.
  2. O'Hanlon, Larry (10 March 2010). "Animal Suicide Sheds Light on Human Behavior". Discovery News. Retrieved 16 August 2013.
  3. Maudsley, Henry (July 1879). "Alleged Suicide of a Dog". Mind. 4 (15): 410–413.
  4. Palmer, Brian (16 November 2011). "Hairy-Kiri: Do animals commit suicide". Slate. Retrieved 16 August 2013.
  5. "Why have so many dogs leapt to their deaths from Overtoun Bridge?". Daily Mail. 17 October 2006. Retrieved 16 August 2013.
  6. Mail Foreign Service (28 August 2009). "Scientists baffled as 'suicidal' cows throw themselves off cliff in Switzerland". Daily Mail. Retrieved 16 August 2013.
  7. Preti, A (1 June 2011). "Animal model and neurobiology of suicide". Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry. 35 (4): 818–30. doi:10.1016/j.pnpbp.2010.10.027. PMID 21354241.
  8. Malkesman, Oz; et al. (April 2009). "Animal Models of Suicide Trait-Related Behaviors". Trends in Pharmacological Sciences. 30 (4): 165–173. doi:10.1016/j.tips.2009.01.004. PMC 2788815. PMID 19269045. |access-date= requires |url= (help)
  9. Maschwitz, U. and E. Maschwitz, 1974. Platzende Arbeiterinnen: Eine neue Art der Feindabwehr bei sozialen Hautflüglern. Oecologia Berlin 14:289–294 (in German)
  10. C. Bordereau; A. Robert; V. Van Tuyen; A. Peppuy (1997). "Suicidal defensive behavior by frontal gland dehiscence in Globitermes sulphureus Haviland soldiers (Isoptera)". Insectes Sociaux. 44 (3): 289–297. doi:10.1007/s000400050049.
  11. Shaoni Bhattacharya (August 31, 2005). "Parasites brainwash grasshoppers into death dive". New Scientist.
  12. F. Thomas; A. Schmidt-Rhaesa; G. Martin; C. Manu; P. Durand; F. Renaud (May 2002). "Do hairworms (Nematomorpha) manipulate the water seeking behaviour of their terrestrial hosts?". Journal of Evolutionary Biology. Blackwell Science Ltd. 15 (3): 356–361. doi:10.1046/j.1420-9101.2002.00410.x. Archived from the original on 13 July 2012. Retrieved 12 June 2016.
  13. Webster, JP; McConkey, GA (2010 Jun). "Toxoplasma gondii-altered host behaviour: clues as to mechanism of action". Folia parasitologica 57 (2): 95–104.pubmed 20608471
  14. Webster, J. P. (2007). "The Effect of Toxoplasma gondii on Animal Behavior: Playing Cat and Mouse". Schizophrenia Bulletin. 33 (3): 752–756. doi:10.1093/schbul/sbl073. PMC 2526137. PMID 17218613.
  16. Lederer, Muriel. "Return of the Pied Piper". The American Mercury, Dec. 1953, pp. 33–4.
  17. Blum, Geoffrey. 1996. "One Billion of Something", in: Uncle Scrooge Adventures by Carl Barks, #9.
  18. snopes.com: White Wilderness Lemmings Suicide
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.