خسرویانی‌ها
خُسرویانی‌ها (به گرجی: ხოსროვიანები) (تلفظ: khosrovianebi) دودمانی ایرانی‌تبار[1] از شاهان گرجی ایبریا (کارتلی) بود. بعدها شاهزادگان ایبریا از سده چهارم تا نهم میلادی نیز از این دودمان بودند. خسرویانی‌ها در ۳۳۷ میلادی مسیحیت را به عنوان مذهب رسمی خود پذیرفتند و می‌کوشیدند میان شاهنشاهی ساسانی ایران و امپراتوری بیزانس نوعی از استقلال را برای خود حفظ کنند.
پس از حذف پادشاهی ایبریا توسط ساسانیان در سال ۵۸۰ میلادی، دودمان خسرویانی به صورت دو شاخه از شاهزادگان نزدیک به هم و گاه رقیب، باقی ماند. شاخه نخست خسرویانی‌های پیرتر بود و شاخه دوم گوآرامی‌های جوان‌تر. این شاهزادگان تا اوایل سده نهم به‌جا مانند تا این‌که باگراتیونی‌های گرجی بر تخت فرمانروایی ایبریا جانشین آن‌ها شدند.
خسرویانی‌ها از تبار خاندان مهران بودند که یکی از هفت خاندان ممتاز پارتی به‌شمار می‌آمد و خویشاوندی دوری با ساسانیان داشت.[1]
| شاه | سال |
|---|---|
| مهران سوم | ۲۸۴ تا ۳۶۱ |
| سورمگ دوم | ۳۶۱ تا ۳۶۳ |
| ورازبگور یکم (اسپ‌گور دوم) | ۳۶۳ تا ۳۶۵ |
| مهرداد سوم | ۳۶۵ تا ۳۸۰ |
| ورازبگور دوم (اسپ‌گور سوم) | ۳۸۰ تا ۳۹۴ |
| تیرداد | ۳۹۴ تا ۴۰۶ |
| پارسمان چهارم | ۳۹۴ تا ۴۰۶ |
| مهرداد چهارم | ۴۰۹ تا ۴۱۱ |
| آرچیل | ۴۱۱ تا ۴۳۵ |
| مهرداد پنجم | ۴۳۵ تا ۴۴۷ |
| واختانگ یکم | ۴۴۷ تا ۵۰۲ |
| داچی | ۵۰۲ تا ۵۱۴ |
| بگور دوم | ۵۱۴ تا ۵۲۸ |
| پارسمان پنجم | ۵۲۸ تا ۵۴۲ |
| پارسمان ششم | ۵۴۲ تا ۵۴۷ |
| بگور سوم | ۵۴۷ تا ۵۸۰ |
منابع
- Toumanoff, Cyril. Chronology of the Early Kings of Iberia. Traditio 25 (1969), p. 22.
- Wikipedia contributors, "Chosroid dynasty," Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed July 25, 2014).