حوزه علمیه خراسان

حوزهٔ علمیهٔ مشهد، مرکز حوزهٔ علمیهٔ خراسان است. حوزهٔ مشهد به پایبندی به مباحث قرآنی-روایی مشهور است و مکتب تفکیک نیز از این حوزه سر برآورده است. اولین دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی و منشأ ایجاد مطالعات تخصصی علوم قرآن و حدیث در ایران، از فضای همین شهر و تلاش‌های محققان حوزهٔ علمیه اش نشأت گرفت.

دومین حوزهٔ علمیهٔ معتبر خراسانِ ایران بعد از مشهد، حوزهٔ علمیهٔ نیشابور است که تاریخ پر فراز و نشیبی دارد.

از علمای حوزه علمیه مشهد در دوران معاصر می‌توان این افراد را نام برد: میرزا مهدی غروی اصفهانی، علی اکبر نهاوندی، سید یونس موسوی اردبیلی، میرزا حسین فقیه سبزواری ، هاشم قزوینی، مجتبی قزوینی، محمد کاظم مهدوی دامغانی، سید محمدهادی میلانی، سید عبدالله شیرازی، سید حسن قمی، میرزا حسنعلی مروارید، میرزا جوادآقا تهرانی، سید عزالدین حسینی زنجانی، سید حسن مرتضوی شاهرودی، محمدرضا حکیمی، سید جعفر سیدان ،شیخ مهدی مروارید، مصطفی اشرفی.[2]

پس از انقلاب، مدارس جدیدی توسط مردم، علما و روحانیان احداث شد. علاوه بر این بسیاری از مدارس قدیمی و فرسوده، مجدداً مرمت و مورد استفاده قرار گرفت. پس از انقلاب تقریباً ۳۰ مدرسه علمیه در شهر مشهد احداث شد. افزون بر این، تعدادی از مدارس قدیمی که در دوران پهلوی تخریب یا قابل استفاده نبودند، مانند مدارس میرزاجعفر، خیراتخان، دودرب، پریزاد و نواب ترمیم و بازسازی شدند. برخی از مدارس علمیه تازه‌تأسیس عبارتند از: مدارس آیت‌الله خویی، میرزاجعفر، حضرت ابوالفضل، نواب، امام‌علی و اهل‌بیت.[3]

در آذر ۱۳۸۹ تعدادی از طلاب حوزه علميه خراسان نامه‌ای سرگشاده به رهبر ایران نوشته و در آن از برخی مسائل و وضعیت حوزه علميه خراسان گله کردند.

• حوزه علمیه (شیعه)
• حوزه علمیه قم
• حوزه علمیه نجف

• باغستانی، اسماعیل (۱۳۹۳). «حوزه علمیه مشهد». در غلامعلی حداد عادل. دانشنامهٔ جهان اسلام. چهاردهم. تهران: بنیاد دائرةالمعارف اسلامی.