حبل‌المتین (نشریه)
حَبلُ‌المـَتین (به معنی رشته و ریسمان استوار که اشاره‌ای به سوره آل عمران آیه ۱۰۳ دارد)، نام نشریه‌ای بود که در دوران قبل و بعد از جنبش مشروطه در کلکته و تهران منتشر می‌گردید. مقالات این نشریه به همراه ۵ نشریه دیگر دوران مشروطیت (ندای وطن، صبح صادق، مجلس، مساوات، صوراسرافیل) نقش مهمی در بیداری افکار مردم و ترویج اندیشه آزادی‌خواهی و مشروطه طلبی بعهده داشت. مدیریت آن بعهده سیدجلال‌الدین کاشانی، متخلص به ادیب و ملقب به مویدالاسلام بود.
| گونه | آزاد - سیاسی - اجتماعی-ادبی |
|---|---|
| صاحب امتیاز | سید جلال‌الدین کاشانی |
| مدیر مسئول | سید حسن کاشانی |
| سردبیر ارشد | شیخ یحیی کاشانی |
| زبان | فارسی |
در کلکته
چاپ کلکته به صورت هفتگی از تاریخ دهم جمادی‌الثانی ۱۳۱۱ هجری قمری با مدیریت سیدجلال‌الدین کاشانی شروع به نشر کرده تا پایان عمر مدیر خود یعنی تا سال ۱۳۴۹ قمری ادامه داشت. شروع به انتشار این هفته‌نامه، همزمان با سال‌های آخر سلطنت ناصرالدین شاه بوده و مقالات آن سهم بسزائی در بیداری توده مردم داشت.
در تهران
شروع چاپ روزنامه در تهران در ۱۵ ربیع‌الاول ۱۳۲۵ (مطابق نگاره فوق) بود. درحقیقت روزنامه تهران شعبه دیگر روزنامه کلکته بود و مدیریت اصلی آن به عهده سید جلال الدین بود ولی برادرش سید حسن کاشانی آن را اداره و چاپ می‌کرد. روزنامه در تهران به صورت یومیه (روزانه) چاپ می‌شد و به واسطه مقالات پربار و آزادی خواهانه و در دسترس بودن و استفاده از کاغذ خوب و حروف مناسب مورد استقبال عموم بود. سید حسن به عنوان نایب-مدیر و شیخ یحیی کاشانی دبیر اداره و نویسنده آن بود. روزنامه ابتدا در ۶ صفحه و پس از چندی در ۸ صفحه انتشار می‌یافت.
بعد از بمباران مجلس توسط محمدعلی شاه در ۲۳ جمادی‌الاول ۱۳۲۶، سید حسن کاشانی از ترس جان به رشت مهاجرت نمود و روزنامه را تا زمان پیروزی مشروطه خواهان و فتح تهران (۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷) در رشت منتشر می‌کرد و پس از فتح تهران مجدداً برگشته و انتشار آن را در تهران از سر گرفت. روزنامه در طول حیات خود دو بار توقیف شد و دوباره فعالیت خود را از سر گرفت. انتشار این روزنامه در ماه رجب ۱۳۲۷ متوقف گردید.
نوع و روش
نوع و روش روزنامه در سرلوحه آن چنین آمده: «روزنامه یومیه، ملّی، آزاد، سیاسی، اخباری، تجاری، تحلیلی، علمی، ادبی،.... مسلک و شیوه ما همان مسلک و منهج روزنامه هفتگی کلکته است.[1]»
نمونه نوشتار
قومیکه بایک هوش فوق‌العاده طبیعی و یک غیرت شش هزار ساله ایرانی ازخواب چشم باز کرده ومضرات وجودهای موذی را فهمیده، بعدها ممکن نیست فریب شعبده و سحر آنها راخورده ثانیاً خود را اسیر استبداد نمایند… توضیح این مقال آنکه فرقه ای از مستبدین که آب وگل وجودشان از ظلم و اعتساف و بیرحمی سرشته، صلاح چنان دانستند که بهر شیوه هست مسئله را دینی و مذهبی کرده باسم شریعت بنیان اسلامرا خراب کنند و بنام دیانت ظلم را اشاعت دهند.[2]
پیوند به بیرون
نسخه آنلاین: Ḥabl al-matīn
منابع
- صالحی، نصراله؛ و گلبن، محمد. ستاد بزرگداشت یکصدمین سالگرد مشروطیت، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران ۱۳۸۳.
- ملک‌زاده، مهدی.تاریخ مشروطیت ایران انتشارات علمی تهران ۱۳۶۳.
- شریف کاشانی، محمد مهدی. واقعات اتفاقیه در روزگار به کوشش منصوره اتحادیه (نظام مافی) و سیروس سعدوندیان چاپ اول ۱۳۶۲ نشر تاریخ ایران
پانویس
- حبل المتین. سرلوحه
- حبل المتین. سال اول شماره ۴۸ ص یک