اکسی‌متالون
اکسی‌متالون (به انگلیسی: Oxymetholone) یا آناپولون (به انگلیسی: Anapolon)
 | |
| اکسی متالون | |
| نام آیوپاک | ۱۷β-hydroxy-۲-hydroxymethylene- ۱۷α-methyl-۳-androstanone |
|---|---|
| شمارهٔ CAS | ۴۳۴-۰۷-۱ |
| فرمول شیمیایی | C21H32O۳ |
| گروه دارویی | استروئید آنابولیک |
| طبقه بندی درمانی شیمیایی تشریحی | ضد آنمی |
| PubChem | ۹۹۰۲ |
| جرم مولی (گرم بر مول) | ۳۳۲٫۴۸ گرم در مول |
| نیمه عمر | ۸ تا ۹ ساعت |
| متابولیسم | کبدی |
| دفع | ۹۵٪ از راه ادرار |
| زیست فراهمی | ۹۵٪ |
| مکانیسم اثر | اثر اریتروپوئیتیک از طریق تحریک تولید اریتروپوئیتین در کلیه |
| عوارض جانبی | سردرد، آکنه، هیرسوتیسم، تهوع، اسهال، استفراغ، مسمومیت کبدی، هیپرکلسمی، آتروفی بیضه، پریاپیسم، بی نظمی قاعدگی |
| موارد مصرف | درمان آنمی آپلاستیک |
| راه استعمال | خوراکی |
| اشکال دارویی | قرص ۵۰ میلی گرمی |
| مصرف در بارداری | گروه X |
نام‌های تجارتی: Adroyd - Anadrol - Anapolon
رده درمانی: ضد کم خونی (ضد آنمی).
رده فارماکولوژیک: استروئید آنابولیک
اشکال دارویی: قرص ۵۰ میلی گرمی (Scored Tablets)
مکانیسم اثر
گرچه اکسی متالون دارای خواص آندروژنیک و خواص آنابولیک می‌باشد، اما در درمان آنمی آپلاستیک یا MDS بیشتر خواص اریتروپوئیتیک دارو، مد نظر قرار دارد. این دارو همچون ناندرلون(ناندرولون) باعث تحریک آنابولیسم پروتئین‌ها و تحریک اشتها می‌شود و علاوه بر افزایش ساخت پروتئین و تحریک اشتها، با افزایش تولید اریتروپوئیتین و احتمالاً با اثر مستقیم بر مغز استخوان، موجب افزایش میزان هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون می‌گردد و به همین طریق اثرات فارماکولوژیک خود را اعمال می‌نمایند.
موارد مصرف
- درمان آنمی آپلاستیک
طریقه مصرف
- دربالغین و کودکان: روزانه ۱ تا ۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن از راه خوراکی، تجویز می‌شود .دوز این دارو، از فردی به فرد دیگر متغیر است . پاسخ درمانی به سرعت ایجاد نمی‌شود. درمان باید ۳ تا ۶ ماه ادامه پیدا کند.
اگرچه حداکثر دوز این دارو، ۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز است، لیکن اکثر بیماران به دوز ۱ تا ۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن در روز پاسخ می‌دهند.
- در شیرخواران پره ماچور و نوزادان روزانه ۰٫۱۷۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن یا ۵ میلی گرم به ازای هر متر مربع (m2)، از راه خوراکی و به صورت دوز واحد تجویز می‌شود.
موارد منع مصرف
- بیماری شدید قلبی و کلیوی
- بیماری‌های کبدی
- مردان مبتلا به سرطان پروستات یا سرطان پستان
- هیپرتروفی خوش خیم پروستات همراه با انسداد
- خونریزی غیرطبیعی ژنیتال تشخیص داده نشده
- دوران حاملگی
- دوران شیردهی
توجه : از اکسی متالوندر بیماری عروق کرونر و سابقه انفارکتوس میوکارد، باید با احتیاط استفاده کرد.
تداخلات دارویی
- در صورت مصرف همزمان این دارو با انسولین و داروهای ضد دیابت خوراکی، نیاز به تنظیم دوز این داروها وجود دارد.
- در صورت مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد انعقاد خوراکی، اثرات این داروها تشدید می‌شود و خطر بروز خونریزی افزایش می‌یابد.
- مصرف همزمان این دارو با آدرنوکورتیکواستروئیدها، ممکن است باعث احتباس آب و الکترولیت‌ها شود.
عوارض جانبی
- عوارض آندروژنیک:
- در زنان: کلفت شدن صدا، بزرگ شدن کلیتوریس، تغییر در لیبیدو .
- در مردان قبل از بلوغ: بسته شدن زودرس اپی فیز، پریاپیسم، بزرگ شدن آلت تناسلی
- در مردان بعد از بلوغ: آتروفی بیضه، اولیگواسپرمی، کاهش حجم انزال، ایمپوتانس، ژنیکوماستی، اپیدیدیمیت
- در دستگاه اعصاب مرکزی: سردرد، افسردگی
- در پوست: آکنه، رشد غیرطبیعی مو یا هیرسوتیسم، پوست چرب، برافرختکی، تعریق
- در دستگاه گوارش: گاستروانتریت، تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال، تغییر در اشتها، افزایش وزن
- در دستگاه تناسلی ادراری: تحریک پذیری مثانه، واژینیت، نامنظم شدن قاعدگی
- در کبد: یرقان برگشت پذیر، مسمومیت کبدی
- در سایر دستگاهها: هیپرکلسمی
جستارهای وابسته
- آنمی آپلاستیک
منابع
- راهنمای کاربرد داروهای ژنریک ایران، دکتر رامین خدّام، چاپ هفتم،۱۳۸۸، صفحات:۷۰۴ و ۷۰۵
- داروهای ژنریک ایران و دسته بندی داروها، دکتر مصطفی صابر، چاپ هفتم، صفحه :۱۲۲
- ویکی‌پدیای انگلیسی (تکمیل اطلاعات جدول)