آلکساندر لیتوینینکو
آلکساندر لیتوینینکو (در روسی: Александр Вальтерович Литвиненко) (در انگلیسی: Alexander Litvinenko) یک افسر اطلاعاتی سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه و منتقد دولت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بود که در اثر آلودگی به عنصر رادیواکتیو پولونیوم با جرم اتمی ۲۱۰ در روز ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶ در شهر لندن بهطور مرموزی به قتل رسید. او همچنین مأمور سرویس اطلاعاتی بریتانیا بود و برای آن جاسوسی میکرد. مسکو او را خائن و جاسوس نامید.
آلکساندر لیتوینینکو | |
---|---|
زادهٔ | ۳۰ اوت ۱۹۶۲ وورونژ، جمهوری سوسیالیستی فدراتیو روسیه شوروی |
درگذشت | ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶ (۴۴ سال) لندن، بریتانیا |
علت درگذشت | در اثر آلودگی به عنصر رادیواکتیو پولونیوم با جرم اتمی ۲۱۰ |
آرامگاه | گورستان هایگیت در شمال لندن |
کارهای برجسته | افسر اطلاعاتی سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه |
قتل وی به دلیل استفاده از عنصری رادیواکتیو و همچنین موقعیت وی به عنوان یکی از اعضای سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه و مخالفین بنام دولت ولادیمیر پوتین به یکی از مرموزترین قتلهای قرن اخیر تبدیل شد.
در نوامبر ۲۰۰۶ الکساندر لیتوینینکو مأمور سابق اطلاعاتی روسیه که از بریتانیا پناهندگی سیاسی دریافت کرده بود، پس از ملاقاتی با دو نفر از همکاران سابقش بیمار شد. آقای لیتوینینکو سه هفته پس از آن به دلیل مسمومیت با ماده رادیواکتیو پلونیوم ۲۱۰ درگذشت. تحقیقات مأموران پلیس بریتانیا حاکی از آن بود که مظنون اصلی در این ماجرا جاسوس سابق دیگر روس به نام آندریی لوگووی است. مقامهای روسیه از استرداد آقای لوگووی به بریتانیا سر باز زدند و این موضوع موجب سردی در روابط بریتانیا و روسیه گردید.[1]
هیئت تحقیق و تفحص عمومی در بریتانیا که در سال ۲۰۱۶ مورد مرگ آلکساندر لیتویننکو تحقیق میکرد، چنین نظر داده است که مأمور اطلاعاتی سابق روسیه در لندن در عملیاتی کشته شد که احتمالاً توسط ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه تأیید شده بود.[2]
گرویدن به دین اسلام
به گفته نزدیکان آقای لیتوینینکو وی هنگامی که در بستر مرگ بوده به دین اسلام گرویده و دو روز پیش از مرگش این موضوع را به خانوادهاش خبر داده بودهاست.
به گفته احمد ذکایف، یکی از رهبران جنبش جدایی طلب چچن و از دوستان آلکساندر لیتوینینکو، یک روز پیش از مرگ وی، یک روحانی مسلمان به ملاقات او در بیمارستان رفته و بر بالینش قرآن خوانده بود.
وی پس از مرگ در قطعه مسلمانان گورستان هایگیت در شمال لندن دفن گردید که مدفن کارل مارکس، بنیانگذار مکتب فلسفی مارکسیسم نیز در آنجا قرار دارد.[3]
کتاب و فیلم های در مورد او
از لنین تا لیتیوینینکو اثر بوریس وولدوسکی (2009)
جاسوس ترمینال اثر آلن کرول (2008)
قتل لعنتی لیتوینینکو اثر ویلیام دانکرلی (2011)
قتل یک بیگناه اثر الکس دانکرلی (2007)
سم ارزشمند اثر لاک هاردینگ (2017)
پرونده لیتوینینکو اثر مارتین سیسکمیت (2007)
تحقیقات جنایی
- نوشتار اصلی: روند تحقیقات و نتایج پرونده قتل آلکساندر لیتوینینکو
جستارهای وابسته
منابع
- BBC فارسی - جهان - گاهشمار؛ ۲۰ سال پس از فروپاشی شوروی
- «ولادیمیر پوتین 'احتمالاً' قتل آلکساندر لیتویننکو را تأیید کرده بود». دریافتشده در ۲۱ ژانویه ۲۰۱۶.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Alexander Litvinenko». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۴.