کلجاه
کَلَجاه نام روستایی در استان آذربایجان شرقی است.این روستا با جمعیتی حدود ۲۰۰۰ نفر تابع شهرستان اسکو می‌باشد و در فاصله ۵ کیلومتری شهر اسکو واقع شده‌است.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | اسکو |
| بخش | بخش مرکزی |
| دهستان | باویل |
| نام محلی | کلجاه |
| نام‌های قدیمی | قلعه‌گاه کالاگاه کُلَه‌گاه |
  کَلَجاه | |
| مردم | |
| جمعیت | ۱٫۹۲۲ نفر |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۴۰۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۱۰ درجه سانتی گراد |
| روزهای یخبندان سالانه | ۶۰ |
| اطلاعات روستایی | |
| ره‌آورد | گردو، نان سنتی اسکو |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۴۱-۳۴۶ |
این روستا به دلیل نزدیکی به شهر اسکو و مرکز استان کم کم رنگ و بوی شهری به خود داده و بافت روستایی آن تا حدودی تغییر کرده تا جایی که هم اکنون ۸۰ درصد شاغلین این روستا در کارخانجات و ادارات دولتی و غیر دولتی تبریز و اسکو مشغول به کار هستند.
باغ‌های گردو و زردآلوی این روستا از شهرت خاصی برخوردار است.
از دیر باز وجود آب‌های زیرزمینی و قنات‌های گوناگون در این روستا یکی از عوامل شهرت این روستا است............................
جغرافیا
کلجاه روستایی است سردسیر همجوار با کوهپایه‌های سهند که با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا و در موقعیت شرقی دریاچه ارومیه قرار گرفته است.
وجه تسمیه
سه مورد در باره وجه تسمیه کلجاه وجود دارد که از لحاظ اعتباری به ترتیب بیان می‌شود:
- کلجاه در قدیم دهی بود آباد که دور آن را حصار کرده بودند و دروازه‌های برای ورود و خروج آن وجود داشت بنابراین به آن قلعه گاه می‌گفتند که رفته رفته به گله جاه و سپس به کله جاه و اخیراً نیز کلجاه می‌گویند.
- زمانی که خسروشاه در خسروشهر امروزی مسکن گریده بود و شهر ایلخچی محلی به عنوان نگهداری اسب‌ها مورد استفاده می‌شد کلجاه نیز به عنوان محلی برای نگهداری کالا استفاده می‌شد که به آن کالا گاه می‌گفتند که رفته رفته به کلجاه تبدیل شده است.
- در زمان‌های بسیار دور مردم این منطقه به بافتن کلاه‌های بسیار مرغوب مشهور بودند و از این جهت این روستا به کُلَه گاه شهرت یافته بود که بعدها به کلاه گاه و حال نیز به کلجاه تغییر یافته است.
قنات ها و چشمه ها
قنات ها و چشمه های واقع در کلجاه:
دوزَبان - تازه‌چشمه - کوماران - محمدآباد - پَریسلی - پَرز‌آب - وزیران - قیزدرما - بالاگول - اوزوار - علی‌آباد - حاج عبدالخالق - احمدان - بیلدیردان - تیفان - پیلاوان - جیماوان - کتی‌باغ - حاج اباذر
مدرسه امیرنظام
در سال 1322 (ش) آقايان مير جواد سجادي، يوسف طهماسبي، محمد جمشيدي و مير ستار حسيني و ديگر فرهنگ دوستان و خير انديشان در خواست تأسيس دبستان نمودند كه با تحمل زحمت و ايثار و با كمك مادي در دوره نمايندگي اردشير طلوعي نماينده فرهنگ و اوقاف اسكو آموزشگاه نو بنياد دو كلاسه" امير نظام" را كه در سال 1319 در اسكو داير بوده به كلجاه منتقل و از اين تاريخ كلمه" كلجاه" به نام اصلي آموزشگاه افزوده شد و بنام آموزشگاه "امير نظام كلجاه" ناميده گرديد. اين آموزشگاه قبلا" در حياط موقوفه مرحوم مير يوسف دائر بود و به علت ازدياد شاگردان به ساختمان جديد و بزرگي نياز بود كه اين كار هم در اثر تقاظاي اهالي براي ثبت نام فرزندان خود و همچنين در اثر فعاليت و تبليغات آقاي محمد علي شمشيري ميلاني كه در مساجد و محلات ترتيب داده ميشد، اهالي تشويق شده تصميم به ساختن ساختمان بزرگ براي دبستان شدند، كه در دوره نمايندگي آقاي ابوالفظل سعيد پورآذر، آقاي محمد جممشيدي نسبت به نيم سهم و آقايان حاج مير احمد طباطبائي و حاج مير محمود طباطبائي و حاج رضا فردوسي و مير محمد طباطبائي نسبت به نيم سهم ديگر ساختمان دبستان يك طبقه رو به جنوب با چهار اتاق از روز جمعه 24/1/1325 (ش) در يك جمع فرهنگي طي بر پايي جشن با شكوه، سنگ بناي مدرسه را گذاشته و عمليات ساختماني آنرا آغاز نمودند. بعداً در سالهاي 1327 و 1328 ، در نتيجه تشويق آقاي اسدالله اصغرزاده مدير دبستان و آقاي حسين واعظ دو باب اتاق ديگر احداث و نيز نسبت به ديوار كشي و رفع ساير نواقص اقدام كردند. و بعدها آقاي حمزه ياوري مدير مدرسه با تشويق مالكين ، دبستان 6 كلاسه مذكور را به وزارت فرهنگ اهداء نمودند.
در سال 1322 (ش) آقايان مير جواد سجادي، يوسف طهماسبي، محمد جمشيدي و مير ستار حسيني و ديگر فرهنگ دوستان و خير انديشان در خواست تأسيس دبستان نمودند كه با تحمل زحمت و ايثار و با كمك مادي در دوره نمايندگي اردشير طلوعي نماينده فرهنگ و اوقاف اسكو آموزشگاه نو بنياد دو كلاسه" امير نظام" را كه در سال 1319 در اسكو داير بوده به كلجاه منتقل و از اين تاريخ كلمه" كلجاه" به نام اصلي آموزشگاه افزوده شد و بنام آموزشگاه "امير نظام كلجاه" ناميده گرديد. اين آموزشگاه قبلا" در حياط موقوفه مير يوسف دائر بود و به علت ازدياد شاگردان به ساختمان جديد و بزرگي نياز بود كه اين كار هم در اثر تقاظاي اهالي براي ثبت نام فرزندان خود و همچنين در اثر فعاليت و تبليغات آقاي محمد علي شمشيري ميلاني كه در مساجد و محلات ترتيب داده ميشد، اهالي تشويق شده تصميم به ساختن ساختمان بزرگ براي دبستان شدند، كه در دوره نمايندگي آقاي ابوالفظل سعيد پورآذر، آقاي محمد جممشيدي نسبت به نيم سهم و آقايان حاج مير احمد طباطبائي و حاج مير محمود طباطبائي و حاج رضا فردوسي و مير محمد طباطبائي نسبت به نيم سهم ديگر ساختمان دبستان يك طبقه رو به جنوب با چهار اتاق از روز جمعه 24/1/1325 (ش) در يك جمع فرهنگي طي بر پايي جشن با شكوه، سنگ بناي مدرسه را گذاشته و عمليات ساختماني آنرا آغاز نمودند. بعداً در سالهاي 1327 و 1328 ، در نتيجه تشويق آقاي اسدالله اصغرزاده مدير دبستان و آقاي حسين واعظ دو باب اتاق ديگر احداث و نيز نسبت به ديوار كشي و رفع ساير نواقص اقدام كردند. و بعدها آقاي حمزه ياوري مدير مدرسه با تشويق مالكين ، دبستان 6 كلاسه مذكور را به وزارت فرهنگ اهداء نمودند.
لازم به توضیح است که اولین مدرسه در اسکو بنام « رضویه » در محله سبزه میدان در سال 1328 قمری تقریباً برابر با 1289 شمسی یعنی 107 سال پیش تأسیس شده است و دبستان امیر نظام کلجاه بعد از 36 سال به بهره برداری رسیده است! ضماً باز اگر این مدرسه را با تاریخ تأسیس دبستان شاپور اسکو در سبزه میدان ( زمین کانون فعلی و مدرسه شهید رحیم پور ) یعنی 1308 مقایسه کنیم خواهیم دید که دبستان امیر نظام بعد از 17 سال از تاریخ تأسیس دبستان شاپور افتتاح شده است!
ضمناً با توجه به مطالب بالا « دبستان امیر نظام » در سال 1319 شمسی قبلاً در اسکو فعال بود که بعداً به کلجاه انتقال داده شده است!
نوشته مهدی عارفی اسکوئی
بزرگان علم و دانش
۱- خواجه عبد الوهاب کلجاهی
۲- قطب الدین کلجاهی
۳- میر جواد سجادی
۴- یوسف طهماسبی
۵- محمد جمشیدی
۶- میر ستار حسینی
۷- میر احمد طباطبائی
۸- حاج میر محمود طباطبائی
۹- ابراهیم کلجاهی
آثار تاریخی و فرهنگی
قبرستان تاریخی کلجاه
در ورودی روستا قرار دارد و جاده اسکو و خسروشهر آن را به دو نیم تقسیم کرده که در قسمت بالای آن قبرهای مشایخی بنامهای (قطب الدین کلجاهی – ابراهیم کلجاهی – شیخ عبدالوهاب کلجاهی – عثمان بن علی) وجود دارد و در کتاب تاریخ آذربایجان از این قبرستان نوشته نیز وجود دارد.
حمام عمومی کلجاه
در قدیمی ترین محله کلجاه واقع است و ساختمان آن به صورت زیر زمین و طاق با سنگ و خاک رس می باشد و مربوط به دوره قاجار می باشد و در سال ۱۳۸۹ شمسی نیز از طرف سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است.
رسانه رسمی خبری کلجاه
در سال ۱۳۹۴ با گسترش استفاده از شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام و تلگرام، رسانه خبری کلجاه تاسیس شد.
این رسانه با پوشش اخبار کلجاه و پخش زنده مراسمات مختلف همشهریان مختلف کلجاهی، که در جای جای این کره ی خاکی قرار دارند، را در جریان آخرین وضعیت کلجاه می گذارند.
رسانه خبری کلجاه با بیش از ۳ هزار عضو فعال، پرمخاطب ترین رسانه در کلجاه محسوب می شود.
منابع
- سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵
- کتاب "اسکو از ساحل دریاچه ارومیه تا قله سهند"
- درگاه ملی آمار
- سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵
- رسانه خبری کلجاه