هاجر تربیت

هاجر تربیت سال ۱۲۸۴ خورشیدی در استانبول ترکیه در روزهای پر تب و تاب انقلاب مشروطه به دنیا آمد. پدر او، حسین‌قلی تربیت از کارمندان دولت و از اعضای محلی سفارت ایران در ترکیه زمان خود بود. بدین‌ترتیب، هاجر تحصیلات دروس دورة متوسطه را در استانبول فرا گرفت. وی به سه زبان عربی، فرانسه و انگلیسی آشنایی داشت و در سفارت ایران در عثمانی مشغول به کار شد. در همین زمان بود که با محمدعلی تربیت یکی از روشنفکران سرشناس و از آزادی خواهان مشروطیت آذربایجان آشنا شد. وی همسر اول خود را از دست داده بود و همین آشنایی منجربه ازدواج با هاجر در سال ۱۳۰۱ شد. او پس از ازدواج با محمدعلی تربیت به ایران آمد.[3]

وی از ۱۳۱۰ به مدت ده سال مدیر مدرسه دوشیزگان در تبریز شد.[1] بعد از مادام هس، هاجر تربیت برای سال‌ها مدیر دانشسرای دختران در ایران بود.[1] از سال ۱۳۱۴ عضو کانون بانوان بود. هاجر تربیت از کسانی بود که روز ۱۷ دی ۱۳۱۴ در مراسم کشف حجاب دانشسرای دختران خطابه‌ای را ایراد کرد.[3] پس از آنکه رضاشاه در سال ۱۳۱۸ دستور داد تا ریاست مدارس خارجیان بر عهدهٔ ایرانیان باشد هاجر تربیت به ریاست دبیرستان نوربخش (مدرسهٔ آمریکایی‌ها) منصوب شد.[3] هشت سال بعد ریاست دبیرستان به زن دیگری محول شد و هاجر با سمت بازرس فعالیت خود را ادامه داد. در سال ۱۳۱۹ هنگامی که بنگاه حمایت مادران و نوزادان تأسیس شد، تربیت نیز به عضویت هیئت مدیرۀ بنگاه آن انتخاب و سمت دبیری کل آن بنگاه را به عهده داشت. وی بارها از تریبون مجلس به‌مناسبت تأسیس بنگاه حمایت مادران و کودکان که روز مادر نام‌گذاری شده بود، سخنرانی نمود. ضمن اشاره به اینکه در این بنگاه خدمت می‌کند، افزود: «یکی از بهترین و مهمترین مؤسساتی است که تا حال به صحت و سلامت مادران و کودکان خدمات شایانی کرده است.». همچنین در جلسۀ ۲۷۷ اشاره کرد که: «بنگاه حمایت مادران که سال‌های سال است به این مملکت خدمت می‌کند یکى از درآمدهایش همان کمک شهردارى بوده و هست.»

او در کنار صفیه نمازی و فاطمه سیاح حزب زنان ایران ایران را تشکیل داد.[3] او یکی از ۴ نفری بود که در نوشتن اساسنامه این حزب نقش داشت.[3] وی از سال ۱۳۲۱ عضو حزب زنان ایران بود. او با ایجاد مجالس سخنرانی، نمایش‌ها، کلوپ‌های ورزشی، کتابخانه و کلاس‌های اکابر، به توسعه فعالیت‌های زنان پرداخت. در سال ۱۳۲۴ توسط بانوان اعضای شورای زنان به شهرداری تهران پیشنهاد شد که در ادارۀ امور بنگاه‌های خیریه با شهرداری تشریک مساعی نمایند. بدین‌ترتیب انجمن معاونت عمومی زنان شهر تهران دائر گردید که تربیت یکی از اعضای فعال دبیرخانه و نایب رئیس این انجمن بود و از طرف بانوان فعال کشور بخش شیر و خورشید سرخ بانوان تأسیس گردید و تربیت نیز عضویت در کمیتۀ مرکزی این جمعیت و ریاست کمیسیون سازمان دختران انتخاب و در این راه به فعالیت مشغول شد.

تربیت در سال ۱۳۲۸ از طرف وزارت کشور به سمت ریاست ادارۀ امور اجتماعی وزارت کشور و چهار دایرۀ فرهنگی، بهداشتی، تربیتی و خیریه (اجتماعی) منصوب شد. چهار سال بعد دولت این اداره را منحل کرد و هاجر تربیت به سمت بازرس منصوب شد. او همچنین کودکستانی را تحت نظر خود، در وزارت کشور دایر کرد.

وی در سال ۱۳۴۵، نامه‌ای به ریاست مجلس شورای ملی می‌نویسد: «مبنی بر تقاضای حق استعلاج» که مبتلا به درد مفاصل و فشار خون است و به استراحت و معالجه نیاز دارد. سرانجام تربیت در ۲۹ دی ماه ۱۳۵۲ در دورۀ سناتوری‌اش درگذشت.[4]

او تألیفات زیادی هم از خود به‌جا گذاشت که از جمله تألیفات او: رسالهٔ زن در قرن بیستم و بیش از۱۲۰ داستان از انگلیس و فرانسه چاپ نموده است و صدها مقالهٔ علمی و ادبی و اجتماعی نوشته است.

• حقوق زنان در ایران
• انقلاب سفید