ملتحمه
مُلتَحِمه (به انگلیسی: Conjunctiva) غشا مخاطی نازک و شفافی است که سطح داخلی پلکها را مفروش کرده و بخش پیشین (قدامی) صلبیه را می‌پوشاند. ملتحمه پشت پلکها و قسمت جلوی صلبیه (sclera یا سفیدی چشم) را پوشانده و در لبه پلک به پوست و در وسط به قرنیه متصل می‌شود. واژهٔ ملتحمه، مؤنث ملتحم و به معنی لحیم‌شده، جوش‌خورده و به‌هم‌پیوسته است.[1]
| ملتحمه | |
|---|---|
 The upper half of a sagittal section through the front of the eyeball. (Label for 'Conjunctiva' visible at center-left.) | |
 Horizontal section of the eyeball. (Conjunctiva labeled at upper left.) | |
| جزئیات | |
| سرخرگ | lacrimal artery, anterior ciliary arteries |
| عصب محیطی | supratrochlear nerve |
| شناسه‌ها | |
| MeSH | D003228 |
| TA98 | A15.2.07.047 |
| TA2 | 6836 |
| FMA | 59011 |
ملتحمه به دو قسمت پیازی (روی کره چشم) و پلکی تقسیم می‌شود. محل رسیدن این دو ملتحمه به هم چین ملتحمه‌ای نامیده می‌شود.
ساختار
ملتحمه به سه بخش تقسیم می‌شود:
| بخش | نام انگلیسی | توضیح |
|---|---|---|
| ملتحمهٔ پلک | Palpebral or tarsal conjunctiva | پلک‌های فوقانی و تحتانی چشم را مفروش می‌کند. این قسمت اتصال محکمی با تارس دارد. ملتحمهٔ پلک پرده‌ای است نازک و شفاف و قرمزرنگ که مجاور تارس (تیغهٔ لیفی که ضخامت پلک را به وجود آورده است) و عضلهٔ پلکی است و دارای چین‌هایی است که به عضلهٔ پلکی چسبندگی مختصری دارد، ولی قسمتی از ملتحمه که مجاور با تارس است به آن کاملاً ملصق است. پردهٔ ملتحمه در امتداد کنار آزاد پلکها تبدیل به پوست می‌شود. |
| ملتحمهٔ پیازی یا ملتحمهٔ کرهٔ چشم | Bulbar or ocular conjunctiva | ملتحمهٔ کره چشم در امتداد ملتحمهٔ پلک قرار دارد و پوششی برای صلبیه است و ار ورای ملتحمه شفاف می‌توان صلبیه را به شکل سفیدی چشم مشاهده نمود. میانگین ضخامت غشای ملتحمه کره چشم ۳۳ میکرون است.[2] ملتحمهٔ پلک چشم و کره چشم تشکیل یک بن‌بست عمقی را می‌دهد که به آن چین می‌گویند و در هر چشم دو چین فوقانی و تحتانی داریم. |
| چین ملتحمه‌ای | Fornix conjunctiva | چینی از مخاط است که ملتحمه‌ای پلکی را به ملتحمه کره چشمی وصل می‌کند. چین‌های بالایی و پایینی نواحی بینابینی ملتحمه کره چشمی و ملتحمه پلکی هستند. این ملتحمه دارای پیوندهای سست با بافت زیر خود بوده و ممکن است به میزان درخور توجهی متورم شود. |
در ضخامت هر پلک چشم یک نوار از بافت همبند محکم به پهنای تقریبی 2/5 cm وجود دارد که به آن Tarsus یا Tarsal. Plate گویند. در بین این صفحهٔ همبندی و پوست پلک، رشته‌های عضلانی عضلهٔ Orbicularis oculi. m یا مدور چشم دیده می‌شود. در جوف تارسوس‌های فوقانی و تحتانی تعدادی از غدد تارسال وجود دارند که با ترشح چربی باعث جلوگیری از به هم چسبیدن پلکها می‌شوند.
لایه‌های ملتحمه
لایه پوششی (اپی‌تلیال)
این لایه حاوی سلول گابلت استوانه ای مطبقstratified columner epithelium می‌باشد و موسین ترشح می‌کنند. (موسین جز مرطوب‌کننده موجود در لایه اشکی قرنیه می‌باشد و موجب همواری سطح اپی تلیوم فرنیه و مرطوب‌سازی آن می‌شود)
لایه زمینه‌ای (استرومایی)
این لایه حاوی عروق خونی و اعصاب، غدد کراوز و ولفرینگ می‌باشد. یک منبع خون‌رسانی غنی در ناحیه فورنیکس‌ها وجود دارد که از طریف شریان و ورید مژگانی قدامی، شریان و ورید پلکی داخلی فوقانی و تحتانی و شریان و ورید ملتحمه‌ای تأمین می‌شود.
منابع
- فرهنگ فارسی عمید. مؤلف: حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش: فرهاد قربان‌زاده، ناشر: اَشجَع، چاپ نخست: ۱۳۸۹.
- Efron, Nathan; Al-Dossari, Munira; Pritchard, Nicola (2009-05-01). "In vivo confocal microscopy of the bulbar conjunctiva". Clinical & Experimental Ophthalmology. 37 (4): 335–344. doi:10.1111/j.1442-9071.2009.02065.x. ISSN 1442-9071. PMID 19594558.
- دکتر سید مسیح هاشمی، نسرین همقلم (آبان ۱۳۸۶)، چشم‌پزشکی کاربردی، جهانشناسی
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ملتحمه موجود است. |