مگس‌پران
مَگَس‌پَران چشم یا مگسک[1] گونه‌ای سایه‌های مزاحم در دید چشمان برخی افراد می‌باشد. شخص مبتلا به مگس‌پران، ذرات کوچک غبارمانندی را جلوی چشمانش می‌بیند که بالا و پایین می‌روند و با وجود پلک زدن‌ها همچنان مانند یک سایه کوچک در جلوی چشم‌ها قرار دارند.[2]
| مگس‌پران | |
|---|---|
 | |
| مگس‌پران، آن‌گونه در زمینه آسمان دیده می‌شود. | |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| تخصص | چشم‌پزشکی |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | H۴۳.۹ |
| آی‌سی‌دی-9-CM | 379.24 |
| دادگان بیماری‌ها | 31270 |
| مدلاین پلاس | 002085 |
مگس‌پران در حقیقت سایه کدورت‌های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه می‌افتد و به صورت یک سایه تیره دیده می‌شود. چسبندگی و ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه، جمع شدن سلول‌های التهابی در زجاجیه یا خون‌ریزی در درون چشم می‌تواند از عامل‌های ایجاد مگس‌پران باشد.[3]
مگس‌پران در افراد بالای ۶۰ سال، افراد نزدیک‌بین، افراد با پیشینه جراحی چشمی (به‌ویژه جراحی آب مروارید) و افرادی که سابقه التهاب داخل چشمی (یوئیت) دارند بیشتر دیده می‌شود.[3]
مگس‌پران عارضه بسیار شایعی است و با گذشت سن شیوع آن افزایش می‌یابد به‌طوری‌که بیش از ۷۰–۶۰٪ افراد بالای ۶۰ سال مگس‌پران را تجربه کرده‌اند. رشته‌های موجود در زجاجیه در بچه‌ها و افراد جوان معمولاً بسیار ظریف است و دیده نمی‌شود اما با بالا رفتن سن این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و در بعضی جاها به هم می‌چسبند و باعث ایجاد کدورت می‌شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به صورت مگس‌پران احساس می‌شود. به علاوه در بسیاری از افراد مسن بخشی از رشته‌های محیطی زجاجیه که به شبکیه متصل بوده و از جای خود کنده می‌شود و به داخل بخش‌های مرکزی زجاجیه می‌افتد. این حالت که آن را (جداشدگی خلفی زجاجیه) می‌نامند شایعترین علت ایجاد مگس‌پران است. گاهی اوقات هم وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که باعث ایجاد مگس‌پران می‌شود. یک علت دیگر مگس‌پران وجود خون‌ریزی در داخل زجاجیه است؛ مثلاً در افراد مبتلا به دیابت ممکن است خون‌ریزی خفیف چشمی ابتدا به صورت یک مگس‌پران دیده شود.
آیا مگس‌پران قابل درمان است؟ همان‌طور که قبلاً هم گفته شد مگس پران معمولاً علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان نیست. در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه، مگس پران به تدریج کوچک می‌شود و فرد نیز عادت می‌کند که آن را نادیده بگیرد. اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد، ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی برای جلوگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد. کلام آخر همان‌طور که گفته شد مگس پران قدیمی که سال‌ها وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است، معمولاً بی‌خطر است، اما در موارد زیر لازم است حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید:
- مگس‌پرانی که جدیداً ایجاد شده‌است (حتی اگر پس از چند هفته خود به خود برطرف شده باشد)
- مگس پران قدیمی که جدیداً بزرگ‌تر شده، یا تغییر دیگری پیدا کرده‌است.
- مگس پران همراه با جرقه (حتی اگر پس از چند روز جرقه خود به خود برطرف شده باشد)
- مگس‌پران همراه با کم شدن یا تاری دید یا احساس وجود پرده در جلوی چشم (این علامت، بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد).
منابع
- نام پاروپایان برگرفته از: آریانپور، فرهنگ فشرده یکجلدی فارسی به انگلیسی، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر ۱۳۷۳ خ.
- چشم، بازدید: ژانویه ۲۰۰۹.
- همان.
- سایت بیمارستان چشم پزشکی نور
در صورتی‌که علت مگس پران در فرد آستیگمات ، جدا شدگی رشته‌های خلفی متصله باشد، این پدیده انعطاف‌پذیری کره چشم یا در اصل همان زجاجیه را جهت انطباق دید بیشتر می‌کند و به همین دلیل نشانه مثبتی جهت روند بهبود آستیگماتیسم فرد است.