مس‌سنگی
مس‌سنگی (نام علمی: Chalcolithic)، عصر مس یا عصر فرانوسنگی[1] (Eneolithic/Aneolithic) دوره‌ای بین نوسنگی و عصر مفرغ است که در آن از سنگ و ابزارهای مسی استفاده می‌کردند؛ این دوره مرحلهٔ‌گذار میان صنایع عصر سنگ و عصر مفرغ است که با دگرگونی‌های فرهنگی و روابط بازرگانی شناخته می‌شود.
| تقسیم‌بندی سه‌گانه اعصار | ||||||
| عصر تاریخی | ||||||
| دوره لاتن | نیاتاریخی | |||||
| دوره هالشتات | ||||||
| عصر آهن | ||||||
| پسین | ||||||
| میانه | ||||||
| پیشین | ||||||
| عصر برنز | ||||||
| دوران نوسنگی | عصر مس | |||||
| نوسنگی با سفال | پیشاتاریخ | |||||
| نوسنگی پیش از سفال ب | ||||||
| نوسنگی پیش از سفال آ | ||||||
| میان‌سنگی | میان‌سنگی | |||||
| پارینه‌سنگی | پسین | |||||
| میانه | ||||||
| پیشین | ||||||
| عصر سنگ | ||||||
این دوره دوره‌ای در هزارهٔ پنجم و چهارم پیش از میلاد است که در آن، در فرهنگ‌های نوسنگی آسیای غربی و جنوب شرقی اروپا، استفاده از ابزارهای مسی آغاز شد.
عصر مس دوره‌ای از پیشرفت فرهنگی بشر است که استفاده از ابزار نخستین فلزی در کنار ابزار سنگی پدیدار شد. این دورهٔ انتقالی بیرون از سامانهٔ سه عصری سنتی است و میان عصر نوسنگی و عصر برنز قرار دارد.
تشابهات سرامیکی میان تمدن درهٔ سند، جنوب ترکمنستان و شمال ایران در ۴۳۰۰ تا ۳۳۰۰ پیش از میلاد نشان از انتقال و تجارت قابل توجه مس، در عصر مس است. همچنین فرضیه‌هایی در پیرامون تجارت مس میان تمدن تپه سیلک ایران و مصر و حتی لیدیه وجود دارد.
به موجب تحقیقاتی که به وسیله دانشمندان زمین‌شناس به عمل آمده، اولین فلزی که بشر به خواص آن پی برد و از آن در زندگی خود استفاده کرد مس می‌باشد. به همین جهت اولین قسمت دوره فلزات را (که اکنون عصر آهن آن است) به نام عصر مس نامیده‌اند.[2] در عصر مس همه مصنوعات بشر منحصراً از این فلز ساخته می‌شد. این عصر از حدود شش یا هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح شروع و تقریباً به چهار یا پنج هزار سال قبل از میلاد که شروع دوره مفرغ است، ختم می‌شود.[2]
پانویس
- برابر فرهنگستان زبان فارسی.
- لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «مس»، بخش «عصر مس».
منابع
- دهخدا، علی اکبر، لغتنامهٔ دهخدا.
- عصر کالکولتیک در دانشنامهٔ ایرانیکا (انگلیسی).
- ویکی‌پدیای انگلیسی، ۲۰ ژانویهٔ ۲۰۰۹.
پیوند به بیرون
- عصر کالکولتیک در دانشنامهٔ ایرانیکا (انگلیسی).