محمود علاءالملک

میرزا محمود علاءالملک از دولتمردان عصر قاجار و چهارمین وزیر علوم ایران بود.

میرزا محمود علاءالملک

علاءالملک در تبریز به دنیا آمد. در جوانی برای تحصیل به تفلیس رفت و پس از بازگشت به ایران به عضویت وزارت امور خارجه درآمد. پس از طی مراحل مقدماتی در وزارت امور خارجه، در سال ۱۳۱۲ قمری به عنوان سفیر ایران در استانبول برگزیده شد که پیش از او برادرش اسدالله ناظم‌الدوله این سمت را برعهده داشت. ناصرالدین شاه به او دستور داده بود که سید جمال‌الدین اسدآبادی، شیخ احمد روحی، میرزا آقاخان کرمانی و خبیرالملک را که در استانبول علیه دولت ایران فعالیت می‌کردند به ایران بفرستد. علاءالملک پیوسته بازگشت این افراد را از سلطان عبدالحمید تقاضا می‌کرد که مورد پذیرش او قرار نمی‌گرفت. تا آنکه ارامنه عثمانی سر به شورش برداشتند و فتنه‌ای بزرگ برخاست. علاءالملک که منتظر چنین فرصتی بود تا به عبدالحمید چنان نمایاند که مسبب اصلی این شورش، فعالیت این افراد بوده است و چندان در فریب عبدالحمید کوشید که در پایان به دستگیری این افراد رضایت داد اما با کشته شدن ناصرالدین شاه دوباره از این کار منصرف شد.

پس از آن به تدبیر او و علی اصغر خان اتابک نامه‌ای به عبدالحمید نوشتند که در برابر تحویل این افراد، شورشیان ارمنی را که به خاک ایران پناهنده شده بودند به عثمانی بازگردانند. این پیمان مورد پذیرش عبدالحمید قرار گرفت و میرزا آقاخان کرمانی، روحی و خبیرالملک را به دولت ایران تحویل داد اما درباره تحویل سید جمال‌الدین مردد ماند. سه شخص نخست پس از تحویل به ایران به سرعت در تبریز کشته شدند و چندی نگذشت که سید جمال‌الدین در استانبول به سرطان مبتلا شد و درگذشت. با این پیش آمد ماموریت علاءالملک در نابودی آزادی‌خواهان ایرانی در عثمانی پایان یافت.

علاءالملک نه تنها با سران آزادی‌خواهان که با دوستان آنان نیز کینه می‌ورزید. از جمله در همان سال (۱۳۱۳ قمری) نامه‌ای از میرزا ابوطالب زنجانی از مجتهدین معروف ساکن تهران که با سید جمال‌الدین مکاتبه داشت را به دست آورده و برای شاه فرستاد که موجب تبعید میرزا ابوطالب شد.

دوران سفارت علاءالملک در عثمانی شش سال به طول انجامید. پس از بازگشت به ایران تغییر روش داد و به جبران کارهای گذشته پرداخت. او پس از زین‌العابدین خان حسام‌الملک به حکومت کرمان رفت و بسیاری از رسم‌های ناپسندی را که حاکمان آن شهر برقرار کرده بودند منسوخ ساخت. پس از بازگشت از کرمان به وزارت علوم منصوب شد و در ربیع‌الاول ۱۳۲۳ قمری به همراه مظفرالدین شاه به اروپا رفت. از جمله اقدامات او در دوران تصدی وزارت علوم، گسترش مدرسه فلاحت مظفری بود.

او در سال ۱۳۴۴ قمری درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.

منابع

یغمایی، اقبال. میرزا محمود خان علاءالملک، چهارمین وزیر علوم ایران. مندرج در: آموزش و پرورش، شماره ۲۰۱و ۲۰۲

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

وزیران دادگستری ایران
پادشاهی	عباسقلی معتمدالدوله جوانشیر (–) • محمدابراهیم معتمدالدوله جوانشیر (–) • علی اعتمادالسلطنه (–) • مصطفی بهاءالملک افشار (–) • محمدقلی آصف‌الدوله (–) • غلامحسین خان سپهدار (–) • حسین مشیرالدوله (–) • محمدناصر ظهیرالدوله قاجار (–) • پاشاخان امین‌الملک (–) • محمدقلی آصف‌الدوله (–) • امام‌قلی میرزا عمادالدوله (–) • کاظم نظام‌الملک نوری (۱۲۹۱–) • علیرضا عضدالملک (–) • کاظم نظام‌الملک نوری (۱۲۹۳–) • علی‌قلی میرزا اعتضادالسلطنه (–) • علیرضا عضدالملک (–) • بهرام میرزا معزالدوله (–) • عبدالصمد میرزا عزالدوله (–) • یحیی مشیرالدوله (–) • عبدالصمد میرزا عزالدوله (–) • علیرضا عضدالملک (–) • یحیی مشیرالدوله (–) • نظام‌الدین مهندس‌الممالک غفاری (–) • محسن مشیرالدوله (–) • عباس میرزا ملک‌آرا (–) • اسدالله ناظم‌الدوله (–) • روح‌الله میرزا نصرت‌السلطنه (–) • غلامحسین غفاری (–) • عبدالوهاب نظام‌الملک (–)
پادشاهی مشروطه	احمد مشیرالسلطنه (–) • عبدالحسین میرزا فرمانفرما (–) • محمود علاءالملک (–) • حسن مشیرالدوله (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • رضا مؤیدالسلطنه (–) • حسن مشیرالدوله (–) • عبدالوهاب نظام‌الملک (–) • حسن مشیرالدوله (–) • عبدالحسین میرزا فرمانفرما • (-) حسن وثوق‌الدوله (–) • حسن مشیرالدوله (–) • محمدحسین دبیرالملک شیرازی (–) • حسن محتشم‌السلطنه (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسن مشیرالدوله (–) • احمد قوام‌السلطنه (–) • حسن مشیرالدوله (–) • حسن محتشم‌السلطنه (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • رضا ارفع‌الدوله (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • محمدعلی ذکاءالملک (–) • فتح‌الله سردار منصور (–) • محمدعلی علاءالسلطنه (–) • محمود علاءالملک (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • اسماعیل ممتازالدوله (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسنعلی نصرالملک (–) • محمد مصدق‌السلطنه (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (کفیل) (–) • سلیمان میکده (–) • عباس میرزا سالار لشکر (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (کفیل) (–) • اسدالله مشارالسلطنه (–) • ابراهیم عمیدالسلطنه (–) • عبدالحسین سردار معظم خراسانی (تیمورتاش) (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • اسدالله مشارالسلطنه (–) • مرتضی ممتازالملک (–) • ابراهیم حکیم‌الملک (–) • ابوالحسن معاضدالسلطنه (–) • حسین ادیب‌السلطنه (–) • فیروز نصرت‌الدوله (–) • مهدی عمادالسلطنه (مشیر فاطمی) (–) • مصطفی منصورالسلطنه (عدل) (–) • حسن وثوق‌الدوله (–) • علی‌اکبر داور () • محسن صدر (–) • احمد متین‌دفتری (–) • محمد سروری (–) (سرپرست) • مجید آهی (۱۳۱۹–۱۳۲۰) • عباسقلی گلشائیان (۱۳۲۰–۱۳۲۰) • مجید آهی (۱۳۲۰–۱۳۲۱) • علیرضا قره‌گوزلو (–) • جواد عامری (–) • علی‌اصغر حکمت (–) • محسن صدر (–) • اسدالله ممقانی (۱۳۲۳–۱۳۲۳) • الله‌یار صالح (۱۳۲۳–۱۳۲۳) • مصطفی عدل (۱۳۲۳–۱۳۲۴) • الله‌یار صالح (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • حسنعلی کمال هدایت (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • امان‌الله اردلان (۱۳۲۴–۱۳۲۴) • انوشیروان سپهبدی (۱۳۲۴–) • الله‌یار صالح (۱۳۲۷–۱۳۲۸) • علی‌اکبر موسوی‌زاده (۱۳۲۱–۱۳۲۱) • مصطفی عدل (–) • رضا تجدد (–) • محمد سروری (۱۳۲۶–۱۳۲۷) • محمدعلی نظام مافی (–) • عباسقلی گلشائیان (–) • محسن صدر (–) • محمد سجادی (–) • علی هیئت (–) • محمدعلی بوذری (–) • شمس‌الدین امیرعلائی (–) • علی هیئت (–) • شمس‌الدین امیرعلائی (–) • رضا تجدد (–) • عبدالعلی لطفی (۱۳۳۱–۱۳۳۲) • سید جمال‌الدین اخوی (۱۳۳۲–۱۳۳۳) • فخرالدین شادمان (–) • سید جمال‌الدین اخوی (۱۳۳۳–۱۳۳۴) • حسین علاء (–) • علی امینی (–) • عباسقلی گلشائیان (–) • محمد مجلسی (سرپرست) (–) • سید محمدعلی هدایتی (–) • محمدعلی ممتاز (–) • نورالدین الموتی (–) • غلامحسین خوشبین (–) • محمد باهری (–) • باقر عاملی (–) • جواد صدر (–) • منوچهر پرتو (–) • صادق احمدی (۱۳۵۰–۱۳۵۵) • غلامرضا کیانپور (۱۳۵۵–۱۳۵۷) • محمد باهری (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • حسین نجفی (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • یحیی صادق وزیری (۱۳۵۷–۱۳۵۷) • شمس‌الدین عالمی (سرپرست) (۱۳۵۷–۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	اسدالله مبشری (۱۳۵۷–۱۳۵۸) • احمد صدر حاج‌سیدجوادی (۱۳۵۸) • ابراهیم احدی (۱۳۵۹) • سید محمد اصغری (۱۳۶۰–۱۳۶۳) • حسن حبیبی (۱۳۶۳–۱۳۶۸) • اسماعیل شوشتری (۱۳۶۸–۱۳۸۴) • جمال کریمی‌راد (۱۳۸۴–۱۳۸۵) • غلامحسین الهام (۱۳۸۵–۱۳۸۸) • مرتضی بختیاری (۱۳۸۸–۱۳۹۲) • مصطفی پورمحمدی (۱۳۹۲–۱۳۹۶) • سید علیرضا آوایی (۱۳۹۶ تا کنون)