قیچی

قِیچی یا بُرک ابزاری است که به وسیله آن پارچه، کاغذ، مو و اشیاء دیگر را می‌برند و دارای دو شاخه بُرنده‌ است که از وسط به یکدیگر وصل شده‌اند. قیچی معمولاً ابزاری آهنی و مرکب از دو تیغه بُرنده است که به واسطه میخ یا پیچی آن دو تیغه روی هم قرار می‌گیرند و هر چیز جامدی را به کمک آن می‌برند.

برای دیگر کاربردها، قیچی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
انواع قیچی: قیچی خیاطی (چپ)، قیچی کاغذ (وسط)، قیچی آشپزخانه (راست).

قیچی از ترکیب دو نوع ماشین ساده یعنی گوه و اهرم تشکیل می‌شود.

نام‌های اصیل فارسی آن دوکارد، گاز و ناخن‌پیرای بوده که مدِتی با نام عربی مقراض و در دورهٔ جدید در ایران با نام ترکی قیچی (در اصل قیچا) نامیده می‌شود. البته برخی ریشهٔ این واژه را قی‌چین یعنی ابزاری که قی شمع را می‌چیند دانسته‌اند.[1]

امروزه به خاطر کاربرد روستایی آن، واژهٔ دوکارد تنها برای اشاره به قیچی پشم‌چین به‌کار می‌رود.[2] در اصطلاح خیاطان خرده‌پارچه‌هایی را که خیاط پس از بُرش لباس از پارچه جدا می‌کند و دیگر قابل استفاده نیست «دَم‌قیچی» می‌نامند. حالت فعلی از نام‌واژه قیچی به کمک فعل‌های کردن و زدن درست می‌شود.در کل قیچی یکی از پرکارترین وسایل در زندگی روزمره ماست.[1]

انواع
استفاده از قیچی در سالن های آرایش و زیبایی

انواع قیچی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

  • قیچی‌های خانگی: این نوع قیچی‌ها تیغه‌هایی با طول کوچک‌تر از ۱۵ سانتیمتر دارند و دسته‌های آن‌ها نیز همین اندازه‌است و جاانگشتی‌های تقریباً‌هم‌پهنا دارد. قیچی‌های سلمانی و آشپزخانه از این نوع هستند.
  • قیچی‌های کار: این نوع قیچی‌ها تیغه‌هایی بلندتر از ۱۵ سانتیمتر دارند و معمولاً سوراخ جاانگشتی یکی از دسته‌های آن‌ها گشادتر است و برای چند انگشت جا دارد در حالی‌که دستهٔ دیگر آن‌ها سوراخی یک‌انگشتی دارد. قیچی‌های باغبانی و صنعتی (آهنبری) از این نوع هستند.[3]

انواع قیچی به طور کل این‌ها هستند: قیچی سلمانی - قیچی خیاطی - قیچی آشپزخانه - قیچی فرش - قیچی پانسمان - قیچی باغبانی - قیچی برقی - قیچی خودتیز - قیچی ورق‌بر - قیچی پشم‌زنی - قیچی خیاطی و ...

با این حال، اگر قیچی در این میان نبود زندگی برای انسان بسیار دشوار می شد

پیشینه
قیچی در قرن دوم میلادی در آسیای صغیر

قیچی به احتمال زیاد در حدود سال ۱۵۰۰ پیش از میلاد در مصر باستان اختراع شد.[4] در خاورمیانه، قیچی از ۳ تا ۴ هزار سال پیش به کار می‌رفته است.

نگارخانه

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ قیچی موجود است.

لغتنامهٔ دهخدا، سرواژه‌های قیچی و مقراض. با استفاده از: آنندراج و ناظم‌الاطباء.

  1. فرهنگ فارسی معنی، سرواژهٔ قیچی
  2. آموزش و پرورش فنی و حرفه‌ای تهران بایگانی‌شده در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine، بازدید: ۳ اکتبر ۲۰۰۸.
  3. ویکی‌پدیای انگلیسی.
  4. قیچی را چه کسانی اختراع کردند؟، (به انگلیسی)، بازدید: ۳ اکتیر ۲۰۰۸.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.