فایزر

در دههٔ ۱۸۴۰ یک شیمی‌دان آلمانی به نام چارلز فایزر و یک قناد آلمانی به نام چارلز ارتارت، در حین مهاجرت از اروپا به ایالات متحدهٔ آمریکا، با یکدیگر آشنا شدند و پس از چند سال، در سال ۱۸۴۹ شرکت چارلز فایزر و شرکا را برای تولید مواد شیمیایی از جمله ترکیبات یُد، اسید سیتریک و اسید بوریک تأسیس کردند.[7] مطالعات و تلاش آن‌ها موجب رشد فناوری تخمیر و تولید اسید سیتریک در مقادیر بسیار شد. از جمله موفقیت‌های اولیهٔ فایزر و ارتارت، تولید داروی سانتونین بود، که امروزه همچنان در درمان کرم‌های انگل، دارویی مؤثر می‌باشد.

به دنبال کشف پنی‌سیلین در سال ۱۹۲۸ توسط الکساندر فلمینگ، چگونگی آن در مقادیر بسیار مورد بحث قرار گرفت و چندین دانشمند از انگلستان برای پژوهش در این زمینه، رهسپار آمریکا شدند. فایزر در سال ۱۹۴۱ کلیهٔ امکانات خود از جمله مخازن بزرگ تخمیر مورد استفاده برای تولید اسید سیتریک را، در اختیار پروژهٔ تولید پنی‌سیلین قرار داد. فایزر پنی‌سیلین تهیه شده را برای درمان مجروحان جنگ جهانی دوم، به مناطق جنگی صادر می‌کرد.

به‌رغم محدودیت‌های اعمال شده در زمان جنگ جهانی دوم، فایزر بخشی از تولید پنی‌سیلین خود را روانهٔ بازار مصرف کرد، تا دیگر بیماران نیز از اثرات سودمند آن بهره‌مند شوند. پس از پایان‌یافتن جنگ و با رفع محدودیت‌های پیشین، فایزر به تولید هر چه بیشتر پنی‌سیلین اهتمام ورزید و به زودی به بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ پنی‌سیلین جهان (۵۰٪ درصد نیاز بازار جهانی دارو) تبدیل شد.

با تولید پنی‌سیلین توسط شرکت‌های متعدد و رقابت قیمتی به وجود آمده، فایزر کم‌کم علاقه به تولید پنی‌سیلین را از دست داد و پژوهشات خود را متوجه تولید دیگر آنتی‌بیوتیک‌ها و اقلام دارویی دیگر نمود. در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، فایزر آنتی‌بیوتیک‌های معروف دیگری، از جمله اکسی تتراسایکلین و ترامایسین (اکسی تتراسایکلین) را تولید و عرضه کرد. تتراسایکلین نخستین آنتی‌بیوتیک تهیه شده با روش‌های مصنوعی است.

فایزر برای فروش ترامایسین تبلیغات بسیار بسیاری کرد و بر خلاف روال مرسوم به فروش مستقیم داروی خود به بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها روی آورد، که این امر مخالفت‌های بسیاری را برانگیخت. این مسئله تا حدی مهم بود که «هنری ولش» کارشناس ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا که سرپرست بخش آنتی‌بیوتیک‌ها بود، مورد اتهام واقع شد و در پایان باعث تغییرات بنیادی در مقررات و قوانین ادارهٔ مواد غذایی و دارویی ایالات متحدهٔ آمریکا گردید. در میانه قرن بیستم ابرشرکت فایزر روش‌های «دستکاری مولکولی» را به کار گرفت، که طی آن داروهای پرفروش دیگر شرکت‌ها را مبنای مطالعات خود قرار داده و با تهیهٔ مشتقات جدیدی که مؤثرتر و کم‌عارضه‌تر بودند، توانست داروهای پرفروش بسیاری به بازار عرضه کند. ابرشرکت فایزر در سال ۱۹۶۳ شرکت داروسازی «دسیتین» را خریداری کرد که شماری داروی اوتی‌سی پر فروش از جمله قطرهٔ چشمی «وایزین»، داروهای ضد خارش و مسکن بن‌گی را تولید می‌کرد.

فایزر در سال ۱۹۸۱ داروی پیروکسیکام، با نام تجاری «فلدین» را تولید کرد، که به نخستین داروی پر فروش بالای یک میلیارد دلار این شرکت تبدیل شد. به دنبال آن داروهای دیگری با فروش بالای یک میلیارد دلار، توسط فایزر تولید شدند، که از جمله می‌توان به پروکاردیا (نفیدپین) در سال ۱۹۸۹، «زولفت» یا سرتالین در سال ۱۹۹۲ اشاره کرد. «زایترک» برای درمان حساسیت و «گلوکترول» برای درمان دیابت نوع دوم، از دیگر داروهای معروف و پر فروش فایزر محسوب می‌شدند. ابرشرکت فایزر در سال ۱۹۸۳ مادهٔ اولیه دفروکسامین مزیلات را به روش سنتتیک تولید و خلوصش را بیش از نوع تخمیری اعلام کرد و از آن پس، آن را برای تولید فراورده‌های دارویی به شرکت‌های دارویی مختلف می‌فروخت.

در سال ۲۰۰۰ با خرید شرکت جنرال موتور، فایزر کاملاً متحول شد و نتیجه این خرید، فروش بسیار بالای لیپیتور بود. این شرکت در سال ۲۰۰۶ خط تولید مادۀ اولیه خود را به شرکت «اکسلا» واگذار کرد. ابرشرکت فایزر در سال ۲۰۰۳ شرکت فارماسیا را خریداری نمود. این شرکت در سال ۲۰۰۹ دست به خرید بزرگی زد و با قیمت ۶۸ میلیارد دلار، شرکت دارویی ویئت را تصاحب نمود.

فایزر در ۲۰۱۵ با شرکت هوسپیرا توافق کرد تا این شرکت را به مبلغ ۱۵٫۲ میلیارد دلار خریداری کند. هوسپیرا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان داروی تزریقی در جهان است. در سال ۲۰۱۹ فایزر شاخه تولید ژنریک داروهای خود پس از انقضای پتنت Upjohn، را در شرکت مای‌لن (Mylan) ادغام کرد. پورتفوی این شرکت شامل فراورده‌هایی چون لیپیتور (آتورواستاتین)، سلبرکس (سلکوکسیب) و ویاگرا (سیلدنافیل) است.