غلامرضاخان اینانلو
غلامرضاخان اینانلو ملقب به شهابالملک و آصفالدوله نظامی و دولتمرد دوران قاجار بود. او یکی از حاکمان بدنام و ظالم دوران قاجار بود، و نام او با ماجرای فروختن دختران قوچان پیوند خورده است.[1]
او پسر حسینخان شاهسون (شهابالملک) چاپارچی امیر توپخانه بود.[2] در آغاز جوانی وارد خدمت نظام شد. در سال ۱۲۵۹ قمری به حکومت کرمان و بلوچستان رسید. سه سال بعد حاکم کرمانشاه شد.
در سال ۱۲۹۱ هجری قمری (۱۸۷۴ میلادی) لقب شهابالملک که از آن پدرش بود، به وی اعطا شد.[2] پدرش حسینخان در ۲۳ محرم ۱۲۹۲ (۲۷ فوریۀ ۱۸۷۵) درگذشت، و او پس از مرگ پدر به حکومت کرمانشاه منصوب شد.[2] همچنین در سال ۱۲۹۵ هجری قمری (۱۸۷۸ میلادی) حاکم کرمان شد.[2] شهابالملک (آصفالدوله) از سال ۱۲۹۹ (۱۸۸۱ میلادی) به حکومت طبرستان رسید و از سال ۱۳۰۹ (۱۸۹۱ میلادی) حکومت عربستان (خوزستان) را بر عهده داشت.[3] در سال ۱۳۱۳ به مقام پیشکاری سالارالسلطنه حاکم جدید خراسان رسید و در این زمان بود که آصفالدوله لقب گرفت.[3] در جمادیالثانی ۱۳۱۵ (اکتبر ۱۸۹۷) برای بار دوم به حکومت کرمان و بلوچستان منصوب شد.[3]
دولت در اواخر صفر ۱۳۱۷ (۱۸۹۹) آصفالدوله را به پایتخت فراخواند. او در تهران به سمت وزارت خالصهجات و حکمرانی پایتخت تعیین شد تا سال ۱۳۲۰ (۱۹۰۲) که به حکمرانی فارس منصوب شد و به شیراز رفت.[4]
در سال ۱۳۰۰ قمری، سرتیپ اول توپخانه شد. در سال ۱۳۰۵ قمری حاکم مازندران شد و به عضویت دارالشوری دولتی درآمد. در سال ۱۳۰۸ قمری حاکم خوزستان شد. در بین سالهای ۱۳۱۵–۱۳۱۷ قمری بار دیگر به حکومت کرمان و کرمانشاه رسید. در سال ۱۳۱۷ قمری حاکم تهران شد و تصدی خالصهجات و اداره امور ایلات اطراف تهران نیز به او واگذار شد. در سال ۱۳۲۵ قمری حاکم خراسان و متولی آستان قدس رضوی شد. آخرین منصب او وزارت کشور در کابینه ناصرالملک بودهاست.[5]
وزیر داخله
در شانزدهم ذیقعده ۱۳۲۵ (اوائل دی ۱۲۸۶) به عنوان وزیر داخله در دولت نظام السلطنه مافی از مجلس شورای ملی رأی اغتماد گرفت[6] اما در سیزدهم محرم سال بعد (اواخر بهمن ۱۲۸۶) مجلس از او سلب اطمینان کرد[7]
منابع
- نجمآبادی، ۱۳۷۴: صص ۱۶-۱۳.
- نجمآبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۳.
- نجمآبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۴.
- نجمآبادی، ۱۳۷۴: ص ۱۵.
- القاب رجال قاجار
- «مذاکرات جلسه: 203 دارالشورای ملی 16 ذیقعده 1325».
- «مذاکرات جلسه ۲۳۲ دارالشورای ملی سیزدهم محرم ۱۳۲۶».
کتابشناسی
- نجمآبادی، افسانه، ۱۳۷۴. حکایت دختران قوچان: ازیادرفتههای انقلاب مشروطیت، تهران: انتشارات روشنگران، چاپ اول.