شبکه مستند

شبکهٔ مستند یکی از شبکه‌های اچ‌دی تلویزیونی دولتی کشور ایران است که در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیریت می‌شود.[1] مدیریت این شبکه را محسن یزدی طی حکمی از سید مرتضی میر باقری معاون صدا و سیما در تاریخ ۲۸ تیرماه ۱۳۹۹ برابر با ۱۸ جولای ۲۰۲۰ دریافت و بر عهده گرفت.[2][3][4][5][6][7] پخش برنامه‌های شبکه با فرمت HD و کدک HEVC نیز از گیرنده‌های زمینی و ماهواره‌ای از ۹ آذر ۱۳۹۹ آغاز شد.[8]

شبکهٔ مستند سیما
کشور ایران
گستره پخش جهان
شعار تبلیغاتیبا ما ببینید
ستادتهران
برنامه‌سازی
زبان(ها)فارسی
فرمت تصویر۱۶:۹ (۱۰۸۰پی، HDTV)
۱۶:۹ (۵۷۶آی، SDTV)
مالکیت
مالکسازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
تاریخچه
راه‌اندازی‌شده۱۴ مهر ۱۳۸۸ (۱۱ سال پیش)
پیوندها
وبگاهwww.doctv.ir
دسترسی
زمینی
فرستنده جمارانCh43 UHF Digital (HD)
فرستنده جمارانCh31 UHF Digital (HD HEVC)
فرستنده جمارانCh37 UHF Digital (SD)
ماهواره‌ای
بدر ۵۱۱۸۸۱ افقی ۲۷۵۰۰ (HD&SD)
اینتل‌ست ۳۹۱۱۵۵۵ عمودی ۳۰۰۰۰ (HD&SD)
رسانه جاری
پخش آنلاین شبکه مستند سیما

پیشینه

با استقبال از روند پخش مستندهای حرفه‌ای در شبکهٔ ۴ سیمای جمهوری اسلامی ایران طی کرد، با توجه به ضرورت پاسخگویی به نیازهای گوناگون جامعه مرکز مستندسازی سیما شکل گرفت و به تدریج روند حرفه‌ای‌تر شدن را طی کرد تا شبکه‌ای مختص این ساختار به‌عنوان نخستین شبکهٔ تخصصی دیجیتال پایه‌گذاری شود.[9]

با راه‌اندازی رسمی فرستندهٔ دیجیتال تلویزیونی در تهران، پخش این شبکه به‌عنوان نخستین شبکهٔ دیجیتال صدا و سیمای جمهوری اسلامی،[10] به‌طور آزمایشی در تاریخ ۱۴ مهر ۱۳۸۸[11] آغاز شد و در ۲۶ اسفند ۱۳۸۹ به صورت رسمی افتتاح شد.[12][13]

گسترهٔ پخش

برنامه‌های این شبکه در سراسر کشور از طریق فرستنده‌های دیجیتال زمینی روی کانال ۹ گیرنده‌های دیجیتال قابل دریافت است. همچنین برنامه‌های این شبکه از طریق ماهواره‌های اینتل‌ست ۳۹ و بدر ۵ و در ایران و برخی مناطق آسیا پخش می‌شود.[14][15][16] تماشای زندهٔ این شبکه از طریق پایگاه پخش زندهٔ اینترنتی سازمان صدا و سیما و خود وبگاه شبکه میسر است. دریافت این شبکه مانند سایر شبکه‌های تلویزیونی وابسته به صدا و سیما رایگان است. شبکهٔ مستند در زمان آغاز به‌کار، پنج ساعت در روز، از ساعت ۱۹ تا ۲۴ برنامه پخش می‌کرد ولی امروز این شبکه به‌صورت ۲۴ ساعته به پخش برنامه می‌پردازد.

پخش اچ‌دی (وضوح بالا)

شبکهٔ مستند از زمان افتتاح آزمایشی، با نسبت تصویری ۴:۳ پخش می‌شد تا این‌که از ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۴ با هدف نزدیک شدن به کیفیت اچ‌دی، نسبت تصویری به ۱۶:۹ تغییر کرد.[17] از نیمه‌شب ۲۷ اسفند ۱۳۹۴ و در پنجمین سالگرد تأسیس شبکهٔ مستند، در راستای ارتقای کیفیت شبکه‌های تلویزیونی صدا و سیما، پخش اچ‌دی برنامه‌ها آغاز شد.[18][19]

اهداف

شبکه مستند سیما، شبکه تخصصی و پایگاه فیلم‌های مستند و مستند سازان کشور است. این شبکه اهداف خود را به عنوان یکی از بخش‌های سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، برای گسترش فعالیت در زمینه ارائه اطلاعات فیلم‌های مستند و مستندسازان و همچنین پوشش برنامه‌های گردشگری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و قرار گرفتن در جایگاه مرجع در این حوزه‌ها، «فراهم آوردن زمینه، سازماندهی، آموزش و گسترش فرهنگ مستندسازی و حمایت از مستندسازان کشور» معرفی می‌کند.[10]

جشنوارهٔ تلویزیونی مستند

در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی حیطهٔ تولید و نمایش فیلم مستند به تدریج از سینما به تلویزیون انتقال یافت. تا جایی که امروزه حجم عمده‌ای از تولیدات شبکه‌های جهانی، ملی و محلی در قالب مستند است.

از سویی دیگر انقلاب دیجیتالی و دسترسی آسان به ابزارهای مدرن تصویربرداری موجب ظهور و ورود نسلی از فیلم‌سازان در حوزهٔ مستند شده‌است که فارغ از سختی و هزینه‌های معمول دنیای آنالوگ بی‌دغدغه آغاز به ساخت فیلم می‌کنند.

این هنرمندان بنا به چرخهٔ تعریف‌شدهٔ سینمای مستند جزو جشنواره‌های داخلی و خارجی و اکران‌های محدود مخاطبان خاص، هیچگونه امکانی برای عرضه‌کردن و دیده‌شدن آثارشان ندارند. آثاری که بعد از گذر از این چرخهٔ اکران جشنواره‌ای بالاجبار سر از آرشیوهای شخصی درمی‌آورند.

این پروسهٔ ناقص و البته جبری موجب می‌شود که فیلمساز به علت عدم ارتباط تعاملی با مخاطب گسترده و دیده‌نشدن فیلمش توسط طیف وسیعی از سلیقه‌ها، از ضعف‌ها، قوت‌ها و بازخوردهای اثرش بی‌اطلاع باشد. بی شک شکل‌گیری مخاطب جدی و پیگیر، ایجاد فضای نقد و تحلیل، آشنایی و گسترش تئوری‌ها، تحلیل سینمای مستند و بالطبع پیشرفت و فراگیری این گونهٔ مهم سینمایی در گرو به نمایش گذاشتن و دیده‌شدن فیلم‌های مستند به صورت ثابت و صد البته برای طیف وسیعی از مخاطب است.

اگر فیلم‌های مستند به صورت ثابت و با برنامهٔ مشخص به نمایش در آید، وقتی فیلمساز به صورت کاملاً مشخص و پارامتری از میزان علاقهٔ مخاطب به اثرش آگاه شود، آن وقت است که در این پروسه درست اصولی و البته ضروری فضای نقد شکل گرفته، مخاطب حرفه‌ای به‌وجود آمده و دغدغه‌های فردی و جمعی در یک محیط کاملاً فرهنگی در مسیر اصلاح جامعه قرار می‌گیرد.

جشنوارهٔ تلویزیونی مستند بنا بر این نیاز در آغاز سال ۱۳۹۶ با شعار «روایت حقیقت در قاب واقعیت» آغاز به کار کرد.

این جشنواره در سال ۹۷ و در دومین دورهٔ خود بخش عکس مستند و در سومین دوره در سال ۹۸ بخش مستند نگاری را اضافه کرد تا طیف وسیع‌تری از هنرمندان و نویسندگان حوزهٔ مستند را پوشش دهد.

آدرس وبگاه جشنواره festdoctv.com می‌باشد.

مستند و گردشگری

این شبکه با توجه اهداف خود و همچنین نگاه ویژه به مقولهٔ گردشگری و مباحث مربوط به آن، وبگاه و گردشگری را راه‌اندازی کرده‌است.[20]

برنامه‌ها
  • دوربین شما: دوربین شما برنامهٔ کوتاهی است که نظر بینندگان را در مورد برنامه‌های شبکه و کم و کیف آن‌ها جویا می‌شود.[21]
  • ایران: این مجموعهٔ تلفیقی است از مستندهای کوتاه گزارشی با مضامین فرهنگی، گردشگری که توسط مستند سازان جوان و خلاق در شهرهای مختلف ایران تولید می‌شود.[22]
  • نردبان: در این مجموعه مخاطبان می‌توانند همراه با مجری، پله پله مسیر فیلمسازی را طی کنند.[23]
  • همسفر: این برنامه، مستندی است که در آن به شهرهای مختلف ایران سفر می‌کند.[24]
  • دوربین مستند: این مجموعه در قالب قسمت‌های کوتاه ۵ تا ۷ دقیقه‌ای مسائل اجتماعی، فرهنگی و هنری روز ایران را به تصویر می‌کشد.[25]
  • تاریخ شفاهی ایران: این مجموعه مستند با استفاده از تصاویر کمتر دیده شدهٔ آرشیو صدا و سیمای جمهوری اسلامی تاریخ معاصر ایران را بازگو می‌کند.
  • دوران: هر قسمت از این مجموعه، یک مستند خارجی چالش‌برانگیز دوران اخیر پخش و سپس با حضور کارشناس در برنامه نقد می‌شود.
  • پروندهٔ مستند: مجموعه برنامهٔ «پروندهٔ مستند» به منظور آگاه‌سازی جامعه و شناخت بیشتر مردم در خصوص جرائم مختلف به بررسی پرونده‌های مهم پلیسی با حضور شخص متهم، کارشناس و … می‌پردازد.
  • دریچه: این مجموعه شامل مستندهای روز با موضوع سیاسی است.(اتمام پخش)
  • خسته نباشید: این برنامه سعی دارد یک روز کاری مشاغل سخت و جذاب را با بیانی متفاوت به تصویر بکشد.(اتمام پخش)[26]
  • فیلم کوتاه: این برنامه به مدت شصت دقیقه به نمایش فیلم کوتاه، انیمیشن و گفت‌وگو با سازندگان این فیلم‌ها و ارائهٔ مباحث تخصصی مرتبط با فیلم کوتاه داستانی و انیمیشن می‌پردازد. (اتمام پخش)[27]
  • گنجینه: در این برنامه مستندهای برگزیدهٔ دهه‌های ۴۰، ۵۰ و ۶۰ از مستندسازان برتر ایران پخش می‌شود. (اتمام پخش)[28]
  • گلستانه: تصاویر آرشیوی دیده نشده از تاریخ معاصر ایران یا برنامه‌های قدیمی و خاطره‌انگیز طی سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۰ در قالب میان‌برنامه‌های کوتاه ۲ تا ۶ دقیقه‌ای در این مجموعه به تصویر کشیده می‌شود.(اتمام پخش)[29]
  • سیمرغ: این مستند خاطرات شفاهی حسین فردوست، ارتشبد ارتش شاهنشاهی و رئیس دفتر ویژه اطلاعات در دوران محمدرضا پهلوی است که در اواسط دههٔ ۶۰ ضبط شده.(اتمام پخش)[30]
  • برنامهٔ تلویزیونی انجمن سینمای جوان: این مجموعه برنامه در هر قسمت، به یکی از دفاتر انجمن سینمای جوان در شهرهای مختلف می‌پردازد و یک فیلم از تولیدات شهر مربوط را پخش می‌کند.(اتمام پخش)[31]
  • سینماگران جوان: این مجموعه برنامه به پخش مستندهای کوتاه تولیدی انجمن سینماگران جوان می‌پردازد.(اتمام پخش)[32]
  • تماشا: سری برنامه‌های تماشا به پخش مستندها و تصاویر قدیمی و نوستالژیک تلویزیون ملی ایران که مورد ترمیم و افزایش کیفیت قرار گرفته‌اند، می‌پردازد.(اتمام پخش)[33]
  • سینما حقیقت: این مجموعه به پخش آثار مستند جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم مستند ایران که هر سال آذر ماه برگزار می‌شود می‌پردازد.(اتمام پخش)[34]
  • نماگرد: در این برنامه سعی شده تصاویری که روزانه در فضای مجازی پخش می‌شوند و بینندگان بسیاری داشته، بازنمایی شود.[35] یکی از قسمت‌های این برنامه به نقد کارآفرینی غیراصولی اختصاص داده شده بود. در این قسمت از رضا غیابی کارشناس حوزهٔ کارآفرینی برای حضور در برنامه دعوت شد و او به معرفی روش‌های کارآفرینی اصولی پرداخت.(اتمام پخش)[36]
  • تاریخ بازی‌های تیم ملی فوتبال: این مستند، بیان‌گر تاریخچه شکل‌گیری تیم ملی فوتبال ایران و حضور این تیم در دوره‌های مختلف مسابقات انتخابی المپیک، جام ملت‌های آسیا و بازی‌های آسیایی می‌باشد. بازیکنان و مربیان پیشکسوت تیم ملی همراه با پخش تصاویر دیده نشده‌ای از مسابقات که از آرشیو شخصی آن‌ها خارج شده به بیان این تاریخچه می‌پردازند.(اتمام پخش)[37]

نشان‌واره‌ها
  • نخستین نشان‌واره (۱۳۸۸-۱۳۹۴)
  • دومین نشان‌واره (۱۳۹۴-امروز)

توضیحات نشان‌وارهٔ شبکه: نشان‌وارهٔ اول آن بنابه دلیلی که شبیه به نشان‌وارهٔ نشنال جئوگرافیک بود در سال ۱۳۹۴ در زمان مدیریت امیر تاجیک گرافیک این شبکه به‌دست سیدامین اسکندری طراحی و اجرا شد.

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون

منابع
  1. جام جم-پخش دیجیتالی شبکه مستند
  2. «تاکید مشاور عالی معاون سیما؛ تولید مستنداتی بر پایه گفتمان انقلابی و تاریخ شفاهی |مستند». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۱.
  3. «مدیر شبکه «مستند»: افرادی که نمی‌شود با آن‌ها کار کرد انگشت شمارند». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۰-۰۷-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۱.
  4. «محسن یزدی در مورخ ۲۴ تیرماه ۱۳۹۹ برابر ۲۸ جولای ۲۰۲۰ طی حکمی از طرف سید مرتضی میرباقری معاون سیما به مدیریت شبکه مستند منصوب شد». مشرق نیوز. ۲۰۲۰-۰۷-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۰۱.
  5. «محسن یزدی مدیر جدید شبکه مستند سیما شد».
  6. «مستندسازان مدیریت شبکه مستند را به محسن یزدی تبریک گفتند».
  7. «محسن یزدی در فضای مستند تنفس کرده‌است».
  8. «۹ آذر، پخش هفت شبکه صدا و سیما با کیفیت HD». سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. ۲۷ آبان ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲ آذر ۱۳۹۹.
  9. "درگفتگو با همکاران شبکه مستند مطرح شد: دغدغه ما پر کردن کنداکتور نیست". Retrieved 10 Dec 2015.
  10. "شبکه مستند - دربارهٔ ما". Retrieved 10 Dec 2015.
  12. شبکه مستند یکی از پربیننده‌ترین شبکه‌ها خواهد بود
  13. "عیادت مدیران شبکه مستند از کارگردان مستند ایران". Retrieved 10 Dec 2015.
  14. "ماهواره Iransat - Badr 5 در 26 درجه شرقی فرکانس‌های ماهواره - اداره کل ارتباطات ماهواره‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی". Archived from the original on 27 November 2015. Retrieved 10 Dec 2015.
  15. "فرکانس‌های ماهواره ماهواره Badr 5C در 20 درجه شرقی - اداره کل ارتباطات ماهواره‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی". Archived from the original on 22 December 2015. Retrieved 10 Dec 2015.
  16. "فرکانس‌های ماهواره ماهواره Intelsat 902 در 62 درجه شرقی - اداره کل ارتباطات ماهواره‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی". Archived from the original on 8 November 2015. Retrieved 10 Dec 2015.
  17. "شبکه مستند سیما دچار تغییرات تکنیکی شد/ یک گام به‌سوی اچ دی". Retrieved 10 Dec 2015.
  18. فارس-پخش اچ‌دی شبکه مستند
  19. "کیک پنج سالگی شبکه مستند بریده شد/ پخش HD یک اتفاق بزرگ است". Retrieved 16 Mar 2016.
  20. "شبکه مستند -مستند و گردشگری". Archived from the original on 9 March 2018. Retrieved 28 February 2018.
  21. "شبکه مستند - دوربین-شما".
  22. "شبکه مستند - ایران".
  23. «شبکه مستند - نردبان». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  24. «شبکه مستند - همسفر». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  25. "شبکه مستند - دوربین مستند".
  26. "شبکه مستند - خسته نباشید".
  27. "شبکه مستند - فیلم کوتاه".
  28. "شبکه مستند - گنجینه".
  29. "شبکه مستند -گلستانه".
  30. "شبکه مستند -سیمرغ".
  31. «شبکه مستند - برنامه تلویزیونی انجمن سینما جوان». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  32. «شبکه مستند - سینمای جوان». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  33. «شبکه مستند - تماشا». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  34. «شبکه مستند - سینما حقیقت». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  35. «شبکه مستند - نماگرد». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۱.
  36. صبا. «نقد کارآفرینی غیراصولی در «نماگرد»». صبا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۱۱.
  37. «شبکه مستند - تاریخچه بازی‌های تیم ملی». www.doctv.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۶-۰۲.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.