زین‌العابدین بن‌علی
زین‌العابدین بن علی(۳ سپتامبر ۱۹۳۶، حمام سوسه – ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹) سیاستمدار تونسی؛ رئیس‌جمهور تونس (۱۹۸۷–۲۰۱۱)، سفیر تونس در کشورهای گوناگون و صاحب‌مناصب اداری و وزارتی گوناگون بود .[4][5][6] او از ۷ نوامبر ۱۹۸۷ تا ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱، به‌مدت بیش از ۲۳ سال قدرت را در تونس در دست داشت. او از افسران تونسی و رئیس سازمان امنیت تونس بود که در پی یک دوره کوتاه نخست‌وزیری و با کودتایی بدون خونریزی ریاست‌جمهوری را از حبیب بورقیبه در دست گرفت.[7]
زین‌العابدین بن علی | |
|---|---|
.jpg.webp) زین‌العابدین بن علی | |
| ۲مین رئیس‌جمهور تونس | |
| مشغول به کار ۷ نوامبر ۱۹۸۷ – ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ | |
| پس از | حبیب بورقیبه |
| پیش از | فؤاد المبزع[1] (کفیل) |
| نخست‌وزیر تونس | |
| مشغول به کار ۲ اکتبر ۱۹۸۷ – ۷ نوامبر ۱۹۸۷ | |
| رئیس‌جمهور | حبیب بورقیبه |
| پس از | رشید صفر |
| پیش از | هادی بکوش |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۳ سپتامبر ۱۹۳۶ حمام سوسه، |
| درگذشته | ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹ (۸۳ سال)[2] عربستان سعودی |
| ملیت |  تونس |
| حزب سیاسی | جنبش دموکراتیک قانون اساسی[3] |
| همسر(ان) | Na'ima el-Kafyلیلا طرابلسی - بن‌علی |
| فرزندان | Ghazwa, Dorsaf, Cyrine، نسرین، حلیمه، محمد |
| اقامتگاه | عربستان سعودی |
| محل تحصیل | مدرسه نظامی سن سیر |
| پیشه | سیاستمدار |
| دین | اسلام سنی |
در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ و در پی ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده مردم تونس[8] از قدرت کنار رفت و جای خود را به محمد الغنوشی، نخست‌وزیر سپرد.[9] وی سپس به همراه خانواده‌اش به عربستان سعودی گریخت. بن‌علی در تاریخ ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹ در شهر جده درگذشت و در بقیع مدینه به خاک سپرده شد. او خطاب به کسانی که خواهان انتقال جنازه‌اش به تونس بودند گفته بود: "ای وطن ناسپاس استخوان‌هایم را به تو نخواهم سپرد".[10]
در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱، دولت جدید تونس، حکم بازداشت بین‌المللی زین‌العابدین بن علی و برخی از اعضای خانواده‌اش از جمله همسرش، لیلا ترابلسی را صادر کرد.[11]
برکناری از قدرت
برکناری بن علی از قدرت از روزی آغاز شد که جوان سبزی فروشی به نام محمد بوعزیزی که جوان فقیر اما تحصیل کرده بود در اعتراض به مصادره چرخ دستی‌اش از سوی مأموران دولتی خودسوزی کرد. این خودسوزی خشم مردم تونس را برانگیخت. در تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۱۱ و در پی ناآرامی‌ها و اعتراضات گسترده مردم تونس[12] و کشته‌شدن ده‌ها نفر از معترضان در حمله نیروهای امنیتی به تظاهرکنندگان ضددولتی،[13] زین‌العابدین بن علی ابتدا دولت و مجلس را منحل کرد و سپس از قدرت کنار رفت و جای خود را موقتاً به محمد الغنوشی، نخست‌وزیر سپرد.[9] وی به همراه خانواده‌اش به عربستان سعودی گریخت.[10]
تظاهرات گسترده اجتماعی در تونس، ابتدا به خاطر اعتراض به بی‌کاری گسترده، فساد دولتی و افزایش قیمت مواد خوراکی برپا شد و در نهایت حکومت زین‌العابدین بن علی را هدف گرفت.[13]
اموال و دارایی‌ها
دارایی‌های خانواده بن علی تا ۵ میلیارد دلار برآورد شده‌است.[14] زین‌العابدین بن علی متهم است که در بانک‌های سوئیس چندین حساب بانکی مخفی داشته‌است. مقام‌های سوئیسی پس از فرار وی به عربستان سعودی، گفته‌اند که کلیه حساب‌های او مسدود شده‌است.[15] موجودی نقدی او در حساب‌های بانکی شخصی‌اش در سوئیس بالغ بر ۵۴ میلیون فرانک (حدود ۴۴ میلیون یورو) بوده است.[16]
از دیگر دارایی‌های خانواده بن علی، به یک ویلای مجلل در شهر وست‌مونت در کانادا، یک ویلای مسکونی در خیابان مجلل رو دان ران در ژنو، یک آپارتمان به ارزش ۳۷ میلیون یورو در خیابان فابورگ سنت اونوره در پاریس، یک آپارتمان در مجاورت پیست اسکی کورشول در رشته‌کوه‌های آلپ و یک ویلا در منطقه اشرافی فرنچ ریویرا در جنوب شرقی فرانسه اشاره شده‌است.[17]
هم‌چنین ادعا شد که زین‌العابدین بن علی «یک جت فالکون ۹۰۰۰ در فرودگاه بین‌المللی ژنو» داشت.[15]
بانک جهانی در گزارشی از اختلاس میلیاردی زین‌العابدین بن‌علی و نزدیکانش خبر داده‌است. بر پایهٔ این گزارش، بن‌علی و نزدیکان او در طول بیش از ۲۰ سال تا ۵۰ میلیارد دلار پول اختلاس کردند. بانک جهانی می‌گوید که ۲۱ درصد مجموع درآمد بخش خصوصی از این طریق اختلاس شده‌است. در این گزارش اسامی ۲۲۰ شرکت فهرست شده که زیر کنترل زین‌العابدین بن‌علی و خانواده‌اش بوده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان شرکت‌های خودروسازی، مخابرات، ساخت و ساز و مواد غذایی را نام برد.
ادعای روزنامه لوموند
لوموند گزارش کرده که لیلا طرابلسی - بن‌علی همسر زین‌العابدین بن علی، کمی قبل از ترک تونس به بانک مرکزی تونس مراجعه کرده و یک و نیم تُن طلا را، که معادل ۴۵ میلیون یورو است، برداشت کرده‌است.[18]
حراج اتوموبیل‌ها و جواهرات
دولت تونس ۳۹ دستگاه اتومبیل ورزشی لوکس بن‌علی را به نفع مردم تونس حراج کرد. ازجمله این اموال یک لامبورگینی گالاردو ال پی ۴۶۰، یک بنتلی کانتیننتال اسپورت، یک کادیلاک ضدگلوله و نیز یک دستگاه اتومبیل مایباخ ۶۲ عنوان شده‌است. علاوه بر این، از میان اشیای ضبط‌شده می‌توان به سنگ‌های الماس، ساعت‌های مچی جواهرنشان و مبلمانی از جنس طلا اشاره کرد.[19]
حکم بازداشت بین‌المللی
در تاریخ ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱، دولت جدید تونس، حکم بازداشت بین‌المللی زین‌العابدین بن علی و برخی از اعضای خانواده‌اش از جمله همسرش، لیلا ترابلسی را در ارتباط با معاملات ملکی غیرقانونی و انتقال دارایی مردم تونس به خارج از کشور، صادر کرد.[11]
در تاریخ ۲۱ فوریه ۲۰۱۱، دولت موقت تونس در درخواستی رسمی، از دولت عربستان سعودی خواست تا زین‌العابدین بن علی را به خاطر «سرکوب مردم معترض» به آن کشور، جهت محاکمه تحویل دهد.[20]
حبس ابد
دادگاه نظامی تونس در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ بن علی را به‌طور غیابی به جرم دستور کشتار ۴۳ تظاهرکننده در جریان انقلاب یاس تونس یا قیام تونس به حبس ابد محکوم کرد.[21]
منابع
- «رئیس‌جمهور موقت» تونس در میان ناآرامی‌ها سوگند یاد کرد، بی‌بی‌سی فارسی
- «رسانه‌های تونس: زین العابدین بن علی درگذشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۹.
- استعفای بعضی از رهبران تونس از حزب حاکم سابق، بی‌بی‌سی فارسی
- بعلبکی، منیر (۱۹۹۲). «زین العابدین بن علی». فرهنگ‌زندگی‌نامهٔ المورد (به عربی). بیروت: دارالعلم للملایین. ص. ۲۲۶. شابک ۹۹۵۳۹۰۱۱۶۳.
- ظهور و سقوط بن علی بایگانی‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، یورونیوز فارسی
- قیام مردم تونس پیروز شد بایگانی‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine، یورونیوز فارسی
- رئیس‌جمهور تونس تسلیم خواست معترضان شد!، دویچه وله فارسی
- BBC فارسی - جهان - ادامه نا آرامی‌ها در تونس؛ درگیری پلیس با تظاهرکنندگان
- رئیس‌جمهوری تونس از قدرت کنار رفت، بی‌بی‌سی فارسی
- شب ناآرام تونس پس از فرار زین‌العابدین بن‌علی، دویچه وله فارسی
- حکم بازداشت رئیس‌جمهوری سابق تونس صادر شد، بی‌بی‌سی فارسی
- ادامه ناآرامی‌ها در تونس؛ درگیری پلیس با تظاهرکنندگان، بی‌بی‌سی فارسی
- زین‌العابدین بن علی به عربستان فرار کرد، بی‌بی‌سی فارسی
- Tunisia orders investigation into £۵bn fortune of Ben Ali, The Telegraph
- تونس دربارهٔ دارایی‌های خانواده بن علی «تحقیق» می‌کند، بی‌بی‌سی فارسی
- دارایی‌های زین‌العابدین بن‌علی تا ۳ سال دیگر در سوئیس می‌ماند، دویچه وله فارسی
- Search begins for ousted Tunisian president's hidden billions, The Guardian
- لوموند: «همسر بن‌علی با یک و نیم تن طلا فرار کرد»، دویچه وله فارسی
- حراج جواهرات بن‌علی برای مردم تونس، دویچه وله فارسی
- تونس در پی استرداد بن علی از عربستان سعودی، بی‌بی‌سی فارسی
- Ben Ali condamné à la perpétuité pour complicité de meurtres
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به زین‌العابدین بن‌علی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زین‌العابدین بن‌علی موجود است. |
