بطلمیوس یکم سوتر

بطلمیوس یکم سوتر (به یونانی باستان: Πτολεμαῖος Σωτήρ؛ به معنی بطلمیوس ناجی؛ حدوداً ۲۸۳–۳۶۷ پیش از میلاد) یکی از سرداران مقدونی اسکندر کبیر بود که بعدها فرمانروای مصر (۲۸۳–۳۲۳ پیش از میلاد) و بنیانگذار سلطنت و دودمان بطالسه شد و در سال ۳۰۵ یا ۳۰۴ پیش از میلاد خود را فرعون خواند.

بطلمیوس یکم سوتر بنیانگذار دودمان بطالسه
سردیس بطلمیوس یکم در موزهٔ لوور پاریس
زادهٔ	۳۶۷ پیش از میلاد مقدونیه
درگذشت	۲۸۳ پیش از میلاد (۸۴ سال) اسکندریه، مصر
پس از	آغاز دودمان بطالسه
پیش از	بطلمیوس دوم
همسر(ها)	آرتاکاما تائیس اوریدیکه برنیس یکم
والدین	فیلیپ دوم مقدونی یا لاگوس (پدر) آرسینوئه‌ی مقدونیه (مادر)

مادرش آرسینوهه یکم اهل مقدونیه بود اما پدرش معلوم نیست چه کسی بوده‌است. با این وجود منابع باستان او را یا پسر لاگوس، از نجیب‌زادگان مقدونیه، می‌دانند یا پسر نامشروع فیلیپ دوم مقدونیه (که اگر درست باشد بطلمیوس برادر ناتنی اسکندر خواهد بود). بطلمیوس از مورد اعتمادترین سرداران اسکندر به حساب می‌آمد و در شمار هفت محافظ مخصوص وی قرار می‌گرفت. او تنها چند سال بیشتر از اسکندر سن داشت و از خردسالی از دوستان صمیمی او به‌شمار می‌آمد. پس از مرگ اسکندر در سال ۳۲۳ پ.م، وی جسد او را که در مقدونیه دفن شده بود را دزدید و ابتدا در ممفیس و سپس به آرامگاهی جدید در اسکندریه متقل کرد. سپس او به ائتلافی علیه پردیکاس، نایب‌السلطنهٔ مقدونیه پیوست. پردیکاس برای انتقام به مصر لشکر می‌کشد اما توسط افسرانش در سال ۳۲۰ پ.م کشته می‌شود، سپس به بطلمیوس اجازه داده می‌شود که نفوذش را در این کشور محکم‌تر کند. پس از پایان دوران جنگ‌های جانشینی اسکندر، بطلمیوس که مصر را تحت کنترل می‌گیرد، بر سر ناحیهٔ یهودا در جنوب سوریه با متحد سابقش سلوکوس اول اختلاف نظر میابد و روابط آنها شکرآب می‌شود. سپس او قبرس و کورنائیک را تحت کنترل می‌گیرد و کورنائیک را تحت کنترل پسر ناتنی‌اش ماگاس قرار می‌دهد.

بنظر می‌رسد که بطلمیوس با تائیس، معشوقه اسکندر، ازدواج کرده باشد، همچنین معروف است که او به دستور اسکندر با اشراف‌زاده‌ای ایرانی به نام آرتاکاما ازدواج کرده‌است. او بعدها با اوریدیک، دختر نایب السلطنه مقدونیه آنتی پاتر، ازدواج کرد. پسرانشان، بطلميوس کیراونوس و میلیگر، بعدها در قلمرو پدربزرگ مادریشان یعنی مقدونیه حکومت کردند. آخرین ازدواج بطلمیوس با دخترعموی اوریدیک و ندیمهٔ مخصوص او، برنیکی بود. پسر آن‌ها، بطلميوس دوم، جانشین پدرش، مشترکاً با خواهر_همسرش، آرسینوهه دوم، حکومت می‌کرد. آرسینوهه پیشتر با دشمن سیاسی پدرش و شاه مقدونیه، لوسیماخوس و بعداً برادر ناتنی‌اش بطلميوس کیراونوس ازدواج کرده بود.