آیی

آیی در حال اجرای مراسم بازکردن دهان بر توتانخ‌آمون، تصویر از آرامگاه توتانخ‌آمون

آنچه که به حتم از آیی می‌دانیم آن است که تا هنگامی که او اجازه ساخت آرامگاهی برای خود در آمارنه را در دوران فرمانروایی آخناتون یافت، موفق به دریافت لقب "سرپرست همه اسب‌های شاه" شده بود؛ لقبی که به بلندپایه‌ترین کس در ارتش سواره نظام مصر داده میشد و یک پله پایین‌تر از ارتشبد بوده.[2] پیش از آنکه او به این مرتبه برسد فرمانده نظامی و پیش از آن یک مسوول ساده اصطبل شاهی بوده.[3] از دیگر القاب او می‌توان به لقب مهم "نگهدارنده بادزن شاه در سوی راستش" اشاره کرد که جایگاه مهم او در نزد شاه را می‌رسانده. "پدر خدا" نیز که بیشتر درباره او به کار گرفته می‌شود، بعدها و هنگامی که به فرعونی رسید نام شاهی او شد.[3] این نام می‌تواند به معنای این باشد که او یا پدر زن شاه بوده یا حتی پدر همسر نخست شاه، نفرتیتی. با این حال این فرضیه اثبات نشده است و فراگیر نیست.[3]

آیی به سنت‌های شاهان پیش از خود در دوره آمارنه ادامه داد و در چهار سال فرمانروایی خود ساخت و سازهایی در کارناک و اقصر انجام داد. آرامگاه او (دبلیووی۲۳) در نزدیکی آرامگاه آمنهوتپ سوم در غرب دره پادشاهان قرار دارد. آثار کمی با نام او بر جای مانده‌اند.

پس از مرگ به دلیل نفرین محو یادبودی که شاهان دوره رامسسی و نیز جانشین خود او، هرمهب، علیه همه کسانی که در دوره آمارنه دین کشور را دگرگون کرده بودند، نام و یاد آیی نیز نابود شد؛ به ویژه آنکه او برای مدت طولانی مشاور آخناتون بوده‌است. یاد کردن او به صورت رسمی ممنوع شد و تندیس‌ها و تصاویر و آثاری که نامش را در بر می‌گرفتند- از جمله تابوتش - نابود شدند. نام او در فهرست پادشاهان ابیدوس نیز نیامده است.

• تبارنامه دودمان هجدهم مصر

• آرامگاه آیی