گام (موسیقی)
گام (به فرانسوی: gamme) توالی چند نت است که به ترتیب ارتفاع مرتب شدهاند و گستره صوتیشان جمعاً دوازده نیمپرده متساوی یا یک اکتاو است.[1] گام ممکن است بالارونده یا پایینرونده باشد، یعنی ارتفاع نتها در آن به ترتیب صعودی یا نزولی مرتب شدهباشد.
در موسیقی کلاسیک گامها با استفاده از نیمپردههای متساوی (بر اساس اعتدال مساوی) تعریف میشوند و فواصل کوچکتر از نیمپرده (یا ریزپرده) در گامهای موسیقی کلاسیک وجود ندارند. در موسیقی برخی مناطق دنیا، از جمله موسیقی سنتی ایرانی، ترکی و عربی فواصل کوچکتری نظیر ربع پرده نیز به کار میروند.
نامگذاری
هر گام بر اساس اولین نت آن نامگذاری میشود، برای مثال، گام «لا» از نت لا شروع شده و پس از پیمودن فاصلههایی (پردههایی) به اکتاو یا فاصلهٔ هشتم (نت «لا» ی بعدی) میرسد. قسمت بعدی نام یک گام معرفیکنندهٔ سیری است که برای طی این فواصل تا فاصلهٔ هشتم به کار گرفته میشود. مثلاً گام دو ماژور یا «دو بزرگ» از پایهٔ نت دو شروع میشود و فواصلش منطبق بر تعریف گام ماژور است.
تمام گام های دیاتونیک
گام های ماژور:
گام های مینور:
پانویس
منابع
- کمال پورتراب، مصطفی (۱۳۹۵). نگاهی نو به تئوری موسیقی ایرانی کلنل علینقی وزیری. تهران: نشر نای و نی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۹۰۵-۷۷۲-۶.
- تئوری بنیادی موسیقی، پرویز منصوری. نشر کارنامه.