پوری سلطانی

پوری سلطانی، دختر مهدی سلطانی شیرازی و رقیه خانم حائری (دختر شیخ عبدالله حائری مازندرانی و آمنه خانم کرمانشاهی) در یکم شهریورماه ۱۳۱۰ زاده شد. پدرش از وکلای دادگستری و از مریدان رحمت علیشاه (شیخ عبدالله حائری) بود و به خاطر وی از شیراز به تهران کوچ کرد و در خانقاه او مستقر شد. تا آن‌که با دختر بزرگ وی، رقیه خانم، ازدواج کرد. حاصل ازدواج آن‌ها سه پسر و چهار دختر بود (یوسف، محمود، شمسی (زهرا)، حمیده (بدری)، منیر، مسعود و پوراندخت (پوری) که دوقلو بودند).

پوری سلطانی در ۲۷ خرداد ۱۳۳۳ با مرتضی کیوان، روزنامه‌نگار و منتقد ادبی، ازدواج کرد. هنوز سه ماه از ازدواج آن‌ها نگذشته بود که پوری و همسرش دستگیر شدند. مرتضی کیوان و نه تن از افسران ارتش به جرم عضویت در تشکیلات مخفی حزب توده ایران، در ۲۷ مهر ۱۳۳۳ اعدام شد.[5] در دی‌ماه آن سال پوری که از بیماری و فشار روحی رنج می برد از زندان آزاد شد.

احمد شاملو آن سال را چنین توصیف می‌کند: «سال بد/ سال باد/ سال اشک/ سال شک/ سال روزهای دراز و استقامت‌های کم/ سالی که غرور گدایی کرد/ سال پست/ سال درد/ سال عزا/ سالِ اشک پوری/ سالِ خونِ مرتضا/ سال کبیسه...»

هوشنگ ابتهاج درباره اتفاقات پس از اعدام مرتضی می‌گوید: «... مدام سنگ قبر کيوان را می‎شکستند و ما برای خود علامتی داشتيم تا نشانی از گور او داشته باشيم و بتوانيم بر سر گورش برويم. بعد آنجا را خراب کردند و جايش بوستان درست کردند و بعد هم بوستان را ويران کردند و جايش ساختمان ساختند. وقتی آن بوستان را ساختند، من اين شعر را روی بشقابی نوشتم و به پوری هديه کردم: ساحتِ گورِ تو سروستان شد/ ای عزيزِ دلِ من/ تو کدامين سروی؟»

پس از اعدام مرتضی، پوری سلطانی دو سال در بستر بیماری بود ولی در ۱۳۳۵ برای ادامه تحصیل به لندن رفت. در آنجا به سفارش دکتر محمدجعفر محجوب به تحصیل در رشته زبان‌های آرامی مشغول شد. چند سالی را خارج از ایران زندگی کرد اما باز به ایران برگشت و پس از مدتی مرکز ملی کتابداری را پایه‌گذاری کرد و به عضویت هیئت علمی آن درآمد. او همچنین عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و استاد گروه کتابداری کتابخانه ملی ایران بوده‌است.[3]

پوراندخت سلطانی در شنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۴ بر اثر بیماری ریوی درگذشت. او در قطعه نام آوران بهشت زهرا به خاک سپرده شد.