هروی
هِرَوی میتواند در موارد زیر بکار رود:
اشخاص
عارفان و فقها
- ابوذر هروی، ابوذر عبدالله ابن احمد ابن محمد هروی انصاری مالکی، محدث مشهور که شهرت وی مربوط به انتقال جامعالصحیح بخاری است.
- ابوعبدالله هروی (متوفی: ۲۷۷ ه. ق.)، از مشایخ و عرفای بزرگ هرات در قرن سوم هجری، معاصر با طاهریان و صفاریان.
- امامی هروی کرمانی، از مدحسرایان سلطانهای کرمان.
- قاضی هروی (متولد ۳۷۵ ه. ق. در هرات)، محمدبن احمد عبادی، مکنی به ابوعاصم، از مشاهیر علما و فقهای شافعی.
- مُعینِ هِرَوی، مولانا معین الدین، از فضلای قرن دهم هجری، که در علم و فضل و تقوی از مشاهیر عصر خود بود. او راست: «معارج النبوة» و «روضة الجنة» در تاریخ هرات و «تاریخ موسوی» و «روضة الواعظین».
شاعران
- آصفی هروی، آصف ابن نعیمالدین نعمتالله علی قُهِستانی (درگذشت: ۹۲۳ ه. ق. /۱۵۱۷ م.)، شاعر عصر تیموریان بود. وی شاگرد جامی بود و مورد توجه بدیعالزمان میرزا تیموری قرار گرفت و در دربار سلطان حسین بایقرا نیز کار میکرد.
- ابوشعیب هروی، صالح بن محمّد. یکی از اعاظم شعرای روزگار سامانیان.
- ازرقی هروی نام شاعر قرن پنجم است.
- امامی هروی، ابوعبداﷲ محمدبن ابی بکربن عثمان، از شاعران معروف نیمه ٔاول قرن هفتم هجری.
- امانی هروی (متوفی ۹۸۱ ه. ق.)، میرزا...، مشهور به میر میخچه، از شاعران قرن دهم هجری.
- بدرالدین هروی، امام بدرالدین بن نورالدین هروی، از شاعران قرن ششم هجری.
- انصاری هروی (زادروز: ۳۹۶ ه. ق. /۱۰۰۶ م. - درگذشت: ۴۸۱ ه. ق. /۱۰۸۸ م.)، شیخ الاسلام، ابواسماعیل، عبداﷲبن ابی منصور محمد معروف به پیر هرات و خواجه عبدالله انصاری، از شاعران، دانشمندان و عرفای سدهٔ پنجم هجری.
- جنونی هروی، ملقب به ذوفنون، از شاعران قرن نهم هجری هرات.
- حاذقه هروی (متوفی ۱۲۵۹/۱۸۴۳)، شاعر عصر درانی.
- دارای هروی، از شعرای سدهٔ نهم هجری معاصر امیر علیشیر نوایی.
- محمدیوسف ریاضی هروی (زادروز: ۱۲ ربیعالاول ۱۲۹۰ ه. ق.)، محمدیوسف، تاریخنگار و شاعر پارسیگوی اهل هرات.
- صایغ هروی
- عارفی هروی، مولانا محمود، شاعر سدهٔ نهم هجری/پانزدهم میلادی معاصر شاهرخ تیموری است. فخری هروی از مدحسرایان شاهان صفوی، شاه اسماعیل یکم و شاه تهماسب یکم نیز محسوب میشود.
- فخری هروی، سلطانمحمد ابن محمد امیرخان (یا سلطان) امیری هروی (زادروز: حدود ۹۰۳ ه. ق. /۱۴۹۳ م.؛ درگذشت: احتمالاً در آگره، پس از سال ۹۷۴ ه. ق. /۱۵۶۶ م.)، شاعر، دانشمند، و صوفی که در باب جنبههای مختلف هنر شعر نوشتهاست. پدرش نیز شاعر بود و اسم مستعار امیری را برگزید.
- فدایی هروی، براتعلی فدایی هروی، از شاعران معاصر.
- فَرقیِ هِرَوی، از شاعران عصر صفوی.
- فصیحی هروی، میرزا فصیحالدین ابن ابوالمکارم ابن مولانا میرجان انصاری (زادروز: ح. ۹۸۷ ه. ق. /۱۵۷۹ م.؛ درگذشت: ۱۰۴۹ ه. ق. /۱۶۳۹ م.)، شاعر سدهٔ یازدهم ه. ق. /هفدهم میلادی است.
- فوشنجی هروی، علی و پسر احمد بن سهل، از عرفای اوایل چهارم هجری، معاصر خلافت عباسیان.
- کوثری هروی، از شعرای هرات و از مصاحبان خواجه آصفی.
- گارز هروی، ابومنصور گازُرِ هروی، از عارفان سدهٔ پنجم هجری.
- مظفر هروی (متوفی ۷۲۸ ه. ق.)، از شعرای معاصر سلمان ساوجی.
- مجلسی هروی، سید محمد، از شاعران قرن نهم هجری و معاصر سلطان حسین بایقرا.
- محجوبه هروی (۱۲۸۵ –۱۳۴۵ خ. /۱۳۲۴ ق، ؟)، نام اصلی بیبی صفورا، شاعر پارسیگوی اهل بادغیس افغانستان.
- مقصود هروی، مولانا یوسف شاه مشهور به درویش مقصود تیرگر، از شاعران قرن دهم هجری.
- مهری هروی، از شاعران زبان فارسی در قرن نهم هجری، به افتخار او هماکنون نام یک لیسه (دبیرستان) را در هرات «لیسهٔ مهری هروی» گذاشتهاند.
- ناظم هروی، از شاعران قرن یازدهم هجری هرات.
- نظمی هروی، از شاعران قرن نهم هجری قمری.
- ندائی هروی، سلطان محمد، معروف به حافظ و متخلص به ندائی، از شعرای قرن نهم هرات و معاصر سلطان حسین بایقرا.
- نظامالدین هروی، از شعرای عهد سلطان حسین بایقرا و معاصر امیر علیشیر نوائی.
- نعیمی هروی، از شاعران قرن نهم هجری قمری است و در عهد سلطان حسین میرزا بایقرا درگذشته است.
- نقیبی هروی، از شاعران قرن نهم است و به مناسبت مصاحبت با امیر عبدالقادر نقیب تخلص نقیبی اختیار کردهاست.
نویسندگان و تاریخنگاران
- سیفی هروی (متولد: ۶۸۱ ه. ق. /۱۲۸۲ میلادی در هرات)، سیف بن محمد بن یعقوب هروی، تاریخدان معاصر و مداح فخرالدین و غیاثالدین کَرت و مولف تاریخنامهٔ هرات یا تاریخ سیفی است.
- محمدآصف فکرت
- صابر هروی
- غلامرضا مایل هروی
- نجیب مایل هروی
خوشنویسان و نگارگران
- امیر خلیل هروی، از خوشنویسان عصر صفوی، معاصر شاه طهماسب اول.
- پیرزاد هروی، استاد امینالله پیرزاد هروی (زادروز: ۱۳۲۰ ه.خ. در هرات؛ درگذشت: ۱۳۸۱ ه.خ. در هرات)، پسر حبیبالله پیرزاد پسر حاجی پیر، خوشنویس معاصر هرات و از شاگردان محمدعلی عطار هروی.
- میر علی هروی (متوفی ۹۲۴ یا ۹۲۵ یا ۹۲۶ ه. ق.)، نستعلیقنویس قرن دهم در دربار سلطان حسین بایقرا بودهاست.
- میرعلی تبریزی
- دوستمحمد کوشوانی هروی (درگذشت: احتمالاً در قزوین)، نویسنده، خوشنویس، نقاش و منتقد هنری، اهل کوشوان از روستاهای اطراف هرات، در عصر صفوی (روزگاه شاه تهماسب یکم) در قرن دهم هجری (شانزدهم میلادی) است. از وی آلبوم یا مرقعی (از مجموعه آثار خوشنویسی و نقاشی بجای مانده از گذشتگان) از سال ۱۵۴۴م/۹۵۱ ه. ق بجای مانده که هماکنون در موزه کتابخانه توپکاپی سرای در استانبول نگهداری میشود.
- عبدالله هروی، شهابالدین ("طباخ" یا "آشپز")، خوشنویس اواسط سدهٔ هشتم هجری/پانزدهم میلادی که در هرات، سمرقند و مشهد فعال بود.
- عبدالرحیم هروی، عروف به عبدالرحیم عنبرین قلم از خوشنویسان و نستعلیقنویسان صاحبنام ایران و هند در اواخر سده دهم و اوایل سده یازدهم هجری.
- مجنون رفیقی هروی (درگذشت ۹۵۱ ه. ق)، پسر کمالالدین محمود رفیقی متخلص به مجنون و مشهور به مجنون چپنویس، از شعرا و خوشنویسان مبتکر هرات در عهد سلطان حسین بایقرا در اواخر سده نهم و نیمه اول سده دهم هجری.
- محمدشفیع هروی حسینی، معروف به شفیعا و ملقب به «پیشوا» از خوشنویسان خط شکسته نستعلیق در سده یازدهم هجری و از سادات شهر هرات.
- محمدعلی عطار هروی (زاده ۱۳۲۸ ه. ق/۱۲۸۹ ه. ش - درگذشت: ۱۳۷۱ ه. خ.)، خوشنویس برجسته اهل هرات.
- یاری هروی کاتب (درگذشت ۹۸۰ ه. ق) از خوشنویسان زبردست خط نستعلیق سده دهم هجری در هرات.
- یاری هروی مذهب، مذهّب، نقاش، خوشنویس و شاعر سده دهم هجری.
- محمدی هروی، نگارگر ایرانی، فعال در نیمه دوم سدهٔ شانزدهم/دهم ه.
دانشمندان
- ابوالحسن شمسی هروی، ریاضیدان سدههای میانه. سجزی (اواخر سدهٔ چهرم قمری/دهم میلادی) از کارهای او در تثلیث کردن (به سه بخش تقسیم کردن) یک زاویه نقل کردهاست.
- ابوالفضل هروی، ابوالفضل احمد ابن ابی سعید هروی، یکی از ستارهشناسان و ریاضیدانان ممتاز عصر بوییان در سدهٔ چهرم هجری/دهم میلادی است.
- عبدالرافع هروی، ضیاءالدین ابن عبدالفتح، شاعر، دستورنویس، و فیزیکدان معاصر خُسرومَلِک غزنوی بود.
پزشکان مشهور
- این هَزاردارِ هِرَوی، نام طبیبی ماهر و بزرگ از مردم هرات.
- موفق هروی (سده چهارم و پنجم ه. ق/دهم و یازدهم میلادی)، ابن منصور موفق هروی، پزشک و داروشناس و مؤلف کهنترین کتاب فارسی موجود در داروشناسی.
موسیقیدانان
سیاستمداران
- جواد هروی نماینده قاینات در مجلس شورای اسلامی
منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.