معتمد (خلیفه)

ابوالعباس محمد معتمد یا احمد معتمد علی‌الله پانزدهمین خلیفه عباسی در بغداد بود که از سال ۲۵۶ تا ۲۷۹ هجری قمری (سال ۸۷۰ تا ۸۹۲ میلادی) در سرزمین‌های اسلامی فرمان راند. او پسر بزرگ متوکل بود که هنوز زنده بود؛ وی ۲۳ سال خلافت کرد. در زمان وی، سردار ترک، موسی بن بغا نفوذ بسیاری در حکومت یافت. معتمد، در این زمان در امور سیاسی دخالت نمی‌کرد، و فرماندهی سپاه و حفظ حدود و تعیین وزیران را به برادرش موفق سپرد و معتمد تنها عنوان امیرالمؤمنین را داشت و به نام وی خطبه گفته می‌شد و سکه زده می‌شد. شورش سالار زنگیان در زمان او روی داد؛ همچنین کار اسماعیلیان بالا گرفت. معتمد، خود به کار دین علاقه‌مند بود؛ در زمان وی صحیح بخاری و صحیح مسلم و ترمذی و سنن ابن ماجه تدوین شدند. سال مرگ معتمد در ۸۹۲ میلادی بود؛ او در سامرا به خاک سپرده شد و پس از او معتضد به خلافت رسید.

معتمد عباسی خلیفه‌ای است که حسن عسکری، امام یازدهم شیعیان، را مسموم کرد و باعث مرگ او شد. در این خصوص باقر شریف قریشی می‌نویسد: «امام حسن عسکری را نزد معتمد عباسی بردند. در حالی که وی ازاینکه مردم به آن حضرت احترام می‌گذاشتند خشمگین بود؛ لذا تصمیم گرفت وی را از بین ببرد؛ بنابراین زهر کشنده‌ای به امام یازدهم داد و آن حضرت بر اثر آن زهر از دنیا رفت»».[1]