ماساللی
ماساللی (به لاتین: Masallı) شهری در شهرستان ماساللی کشور جمهوری آذربایجان است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۹ میلادی، ۱۴٫۷۴۶ نفر و بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۹٫۸۰۰ بوده‌است.[1][2]
ماساللی | |
|---|---|
 | |
 نشان | |
  ماساللی | |
| مختصات: ۳۹°۰۲′۰۳″ شمالی ۴۸°۳۹′۵۶″ شرقی | |
| کشور |  جمهوری آذربایجان |
| شهرستان | شهرستان ماساللی |
| تاسیس | ۱۹۶۰ |
| جمعیت (۲۰۱۱) | |
| • کل | ۹۴۰۰ |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی +۴ (AZT) |
| • تابستان (ساعت تابستانی) | یوتی‌سی +۵ (AZT) |
| پیش‌شماره(های) تلفن | +۹۹۴ ۱۵۱ |
جغرافیا
ماساللی یکی از شهرهای جنوب‌شرقی جمهوری آذربایجان است و به‌عنوان یکی از شهرهای تالش شمالی شناخته می‌شود. این شهر ۲۲۱ کیلومتر از باکو پایتخت جمهوری آذربایجان واقع شده‌است. شهر ماساللی از جنوب به شهر لنکران، از خاور به ذخیره‌گاه دولتی قزل‌آغاج، از شمال به جلیل‌آباد و از باختر به کوه‌های تالش و یاردیملی می‌رسد.
مردم
مردم این شهر آذربایجانی هستند و به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند.[3] همچنین در روستاهای جنوبی شهرستان ماساللی مردم تالش نیز زندگی می‌کنند. بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۹ میلادی، ماساللی ۸۸۶۷ نفر جمعیت داشته که از این شمار ۴۴۶۹ نفر (۵۲٫۴٪) مرد و ۴۳۹۸ نفر (۴۸٫۴٪) زن بوده‌اند. در آمار دولتی جمهوری آذربایجان تالش‌ها را جزو آذربایجانیها به‌شمار آورده‌اند و به همین دلیل در آمارهای ارائه‌شده اختلاف نظر وجود دارد.[4]
تاریخچه
این شهر بخشی از سرزمین‌های خانات تالش بود که در عهدنامه گلستان از ایران جدا شد. پس از این پیمان، میرحسن‌خان فرزند میرمصطفی‌خان از شناخته‌شده‌ترین خان‌های تالش همراه با سربازان خود تا مدتی در برابر نیروهای ارتش روسیه تزاری در پیرامون شهر ماساللی به‌ویژه در ناحیه میان‌کوه مقاومت کردند اما در نهایت عقب‌نشینی کردند. شهرداری ماساللی در سال ۱۹۶۰ تأسیس شد.[5]
ریشه واژه
در مورد ریشه نام شهر ماساللی دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. نام ماساللی شباهت و همسانی زیادی با نام شهر ماسال در استان گیلان ایران دارد. نام ماسال برگرفته از نام تالشی مزال به‌معنی کوه‌مانند است و ماساللی می‌تواند اشاره به افراد شهر ماسال داشته باشد که از ماسال در گیلان به این ناحیه مهاجرت کردند. نام ماساللی برای نخستین بار در آثار ناحیه آران و شروان و آذربایجان در قرون وسطا و میانی دیده شده‌است. در آغاز سده هفدهم میلادی در یکی از نامه‌ها و فرمان‌های حکومتی شاه سلطان حسین صفوی از روستاهای ماساللی و شیخ‌لار نام‌برده شده‌است. (اخبارنامه، میرزا احمد میرزا خداوردی‌اغلو ۱۸۸۲) برطبق این نامه، این منطقه متعلق به شخصی به‌نام ماسال بیگ بوده‌است.
آثار تاریخی
نزدیک ۲۰۸ بنای تاریخی و باستان‌شناختی در ماساللی وجود دارد.[6]
| نام[6] | نوع[6] | تاریخ[6] |
| مسجد | معماری | سده نوزدهم |
| آرامگاه نظری‌خانم | معماری | سده چهاردهم |
| گورستان کورگان | باستان‌شناختی | عصر برنز |
| خدایارتپه کورگان | باستان‌شناختی | عصر برنز |
| تمه حاجی‌آقا کورگان | باستان‌شناختی | عصر برنز |
| گورستان خدابخش‌یورد | باستان‌شناختی | اوایل عصر برنز |
| سنگ‌های رام | سنگ‌نگاره | سده نوزدهم |
| آرامگاه امیر | معماری | سده نوزدهم |
| قلعه ارکیوان (ارکوان) | معماری | سده نهم-دهم |
| قلعه کنگلی | معماری | سده دوازدهم |
| تپه میرزال کورگان | باستان‌شناختی | عصر برنز |
| قلعه شهریار | معماری | قرون وسطا |
| قلعه سهات | معماری | قرون وسطا |
| قلعه دختر | معماری | سده نوزدهم |
| آرامگاه پیرزابا | معماری | قرون وسطا |
| اونجه‌قلعه | معماری | قرون وسطا |
| قلعه محمود | معماری | قرون وسطا |
| آرامگاه باباسیدآقا | معماری | سده شانزدهم |
| قلعه بابک | معماری | سده نهم |
آب و هوا
شهر ماساللی یکی از شهرهای واقع‌شده در جلگه پست لنکران است. این شهر در تابستان دارای یک دوره هوای معتدل گرم و خشک در فصل تابستان و هوای معتدل و خشک در فصل زمستان است. این بهار و پاییز به‌نسبت پربارشی دارد.
ورزش
در این شهر ورزشگاهی چندمنظوره با نام آناتولی بانیشفسکی وجود دارد که ورزشگاه خانگی باشگاه فوتبال ویلش ماساللی است.
اقتصاد
در شهر ماساللی فعالیت‌های اقتصادی فراوان صورت می‌گیرد. تولید مصالح ساختمانی و محصولات پلاستیکی در این شهر در حال توسعه است. فروشگاه‌های مواد غذایی از جمله نانوایی و شراب‌سازی و… در آن وجود دارد در این شهر ۲ کارخانه شراب‌سازی ۴ کارخانه چای‌سازی و ۱ کارخانه تولید آب معدنی در حال فعالیت هستند. همچنین در پیرامون و محله‌های درون شهر مزارع انگور به‌خوبی گسترش یافته‌اند؛ همچنین در این شهر کارخانه‌های فرآوری گیاهان کنسروی، سبزیجات، گوشت، روغن و تخمیر توتون و تنباکو، مجتمع کشت و صنعت، کارخانه فرآوری گوشت و کارخانه لبنیات و آبجوسازی (با نام ویلش) وجود دارند.
جستارهای وابسته
منابع
- "The largest cities in Azerbaijan, ranked by population". mongabay.com. Archived from the original on 28 June 2012. Retrieved 30 Jun 2012.
- "Azerbaijan: largest cities and towns and statistics of their population". world-gazetteer. Retrieved 22 May 2012.
- شهرستان ماساللی در سال ۱۹۳۹
- "Azərbaycanın regionları | The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan". The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. Retrieved 2018-09-15.
- Президиум Верховного Совета Азербайджанского ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Азербайджанское государственное издательство, Баку, 1961, стр. 9
- "Masallı Regional Mədəniyyət İdarəsi". masalli.mctgov.az. Retrieved 2018-09-15.
.svg.png.webp)