قاره

قارّه یا خُشکاد به انبوهه پیوسته‌ای از زمین بر روی کره زمین گفته می‌شود که معمولاً به صورت خشکی‌های جزیره مانند بزرگ سر از اب درآورده‌اند در این میان دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیده و تنها با رشته کوه اورال از هم جدا می‌شوند؛ که به اعتباری قاره اورآسیا هم نامیده می‌شوند. در دوره‌های باستانی جایگاه و آرایش قاره‌های زمین کاملاً دگرگون و متفاوت با امروز بوده‌است. در آن دوره‌ها بسیاری از قاره‌های امروزی چسبیده به هم بوده و تشکیل چند ابرقاره را می‌دادند.

قاره‌ها معمولاً بر اساس عرف شناخته و متمایز می‌شوند و معیار مشخصی ندارند. به طور قراردادی هفت قاره شناسایی شده‌اند (از بزرگ به کوچک بر حسب مساحت): آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، جنوبگان، اروپا، استرالیا.

تعریف‌ها و کاربردها

به طور معمول، قاره‌ها تکه زمین‌های بزرگ و یکپارچه‌ای هستند که در حالت مطلوب توسط دریاها از یکدیگر جدا شده‌اند. البته تقریباً همهٔ قاره‌های جهان بر اساس قرارداد و عرف و نه بر اساس تعریف بالا شناخته شده‌اند. همچنین معیار بزرگ بودن قراردادی است مثلاً گرینلند بزرگترین جزیره شناخته می‌شود در حالی که استرالیا را قاره می‌دانند.

گسترهٔ قاره‌ها
نقشه کشورهای جزیره‌ای، این مناطق اغلب به عنوان بخشی از قاره‌های نزدیک به خود محسوب می‌شوند

نزدیک‌ترین معنای قاره تکه‌های یکپارچه زمین است و بر این اساس آب‌های کم عمق و جزایر را در بر نمی‌گیرد. بر این اساس اروپای قاره‌ای برای اشاره به سرزمین اصلی اروپا که شامل جزایری مانند بریتانیا، ایرلند و ایسلند نمی‌شود، به کار می‌رود. به شکل مشابه ایالات متحده قاره‌ای برای اشاره به ۴۸ ایالت یکپارچه ایالات متحده است که شامل آلاسکا و هاوایی نمی‌شود.

البته به عنوان فرهنگ گستره قاره‌ها ممکن است فراتر از این برود و جرایر اقیانوس‌ها را هم در بر بگیرد. بر این اساس همواره ایسلند بخشی از اروپا و ماداگاسکار بخشی از آفریقا محسوب شده‌اند.

قاره ها، خشکی های جدا از هم

این تصور که قاره‌ها تکه زمین‌های جدا از هم هستند در گذشته های تاریخی نیز چندان کاربرد نداشته است. در مدل هفت قاره ای جهان، تنها جنوبگان و اقیانوسیه از بقیهٔ قاره‌ها کاملا جدا هستند. در مدل شش قاره ای جهان، قاره آمریکا را نیز می توان یک خشکی مجزا دانست. اگر بخواهیم قاره ها را به صورت خشکی های کاملا جدا از هم تعریف کنیم، در آن صورت آفرو-اوراسیا متشکل از آفریقا، آسیا و اروپا نیز یک قاره خواهد بود و آمریکای شمالی و جنوبی نیز مجموعا قاره آمریکا را تشکیل خواهند داد. در نتیجه یک مدل چهار قاره ای از جهان خواهیم داشت که متشکل از قاره های آفرو-اوراسیا، آمریکا، اقیانوسیه و جنوبگان خواهد بود. در عصر یخبندان که سطح آب دریاها پایین تر از سطح امروزی بوده است، بعضی خشکی ها که امروزه توسط آب احاطه شده اند، به هم مرتبط بوده اند. در آن عصر تنها سه خشکی مجزا از هم وجود داشته است: آفرو-اوراسیا-آمریکا، جنوبگان و اقیانوسه-گینه نو.

تعداد قاره‌ها

چندین روش برای تقسیم‌بندی قاره‌ها وجود دارد:

مدل‌ها
نقشه رنگ آمیزی شده قاره‌های گوناگون را نشان می‌دهد. رنگ‌های نزدیک به هم نشان دهنده این است که در برخی تقسیم‌بندی‌ها این قاره‌ها تفکیک نمی‌شوند.
هفت قاره‌ای آمریکای شمالی آمریکای جنوبی جنوبگان آفریقا اروپا آسیا اقیانوسیه
شش قاره‌ای آمریکای شمالی آمریکای جنوبی جنوبگان آفریقا اوراسیا اقیانوسیه
شش قاره‌ای امریکا جنوبگان آفریقا اروپا آسیا اقیانوسیه
پنج قاره‌ای امریکا جنوبگان آفریقا اوراسیا اقیانوسیه
چهار قاره‌ای امریکا جنوبگان افریقا-اوراسیا اقیانوسیه
  • مدل هفت قاره‌ای معمولاً در چین، هند و اغلب کشورهای انگلیسی زبان تدریس می‌شود.
    • مدل شش قاره‌ای در قالب اوراسیا گاهی در جمهوری‌های شوروی سابق و ژاپن به کار می‌رود.
    • مدل شش قاره‌ای در قالب قارهٔ آمریکا در آمریکای لاتین و برخی مناطق اروپا مانند یونان (البته در این کشور مدل پنج قاره‌ای سنتی که شامل جنوبگان نمی‌شود هم مرسوم است)، اسپانیا و پرتغال تدریس می‌شود.
  • با استفاده از مدل آخر، کمیته بین‌المللی المپیک تنها قاره‌های دارای سکنه را در شمارش محسوب می‌کند و بر این اساس جنوبگان حذف می‌شود و پنج حلقه در نماد المپیک دیده می‌شود.

واژه‌های اقیانوسیه و استرالزیا و استرالیا گاهی به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند که هدف از کاربرد دو واژه نخست اشاره به سرزمین اصلی استرالیا و جزایر فراوان اطراف آن می‌باشد.

مساحت و جمعیت قاره‌ها
مقایسه مساحت و جمعیت قاره‌ها

جداول زیر جمعیت و مساحت قاره‌ها را بر اساس مدل هفت قاره‌ای بیان کرده‌اند:[1][2]

قاره مساحت(km²) مساحت(mi²) درصد از تمام خشکی‌ها جمعیت کل ۲۰۲۰ درصد از جمعیت کل تراکم
نفر بر
km²		 تراکم
نفر بر
mi²		 پرجمعیت‌ترین شهر
آسیا ۴۴٬۵۸۰٬۰۰۰۱۶٬۹۲۰٬۰۰۰۲۹٫۵۴٪۴٬۶۴۱٬۰۵۴٬۷۷۵۵۹٫۵۴٪۱۰۴/۱۲۴۶شانگهای، چین
آفریقا ۳۰٬۳۷۰٬۰۰۰۱۱٬۷۳۰٬۰۰۰۲۰٫۱۲٪۱٬۳۴۰٬۵۹۸٬۱۴۷۱۷٫۲٪۴۴/۱۸۷لاگوس، نیجریه
آمریکای شمالی ۲۴٬۷۱۰٬۰۰۰۹٬۴۶۰٬۰۰۰۱۶٫۳۷٪۵۹۲٬۰۷۲٬۲۱۲۷٫۶٪۲۳/۹۶۵۷مکزیکوسیتی، مکزیک
آمریکای جنوبی ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰۶٬۸۹۰٬۰۰۰۱۱٫۸۲٪۴۳۰٬۷۵۹٬۷۶۶۵٫۵۳٪۲۴/۱۴۵۷سائوپائولو، برزیل
جنوبگان ۱۴٬۲۰۰٬۰۰۰۵٬۳۰۰٬۰۰۰۹٫۴۱٪۵٬۱۰۰۰٫۲%۰۰ویلا لاس، مورد ادعای شیلی
اروپا ۱۰٬۱۸۰٬۰۰۰۳٬۹۳۰٬۰۰۰۶٫۷۴٪۷۴۷٬۶۳۶٬۰۲۶۹٫۵۹٪۷۳/۴۴۱۸۸مسکو، روسیه
اقیانوسیه ۹٬۰۰۸٬۵۰۰۳٬۴۷۸٬۲۰۰۵٫۹۷٪۴۲٬۶۷۷٬۸۱۳۰٫۵۵٪۴/۷۳۸٫۳سیدنی، استرالیا

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Total Population – Both Sexes" بایگانی‌شده در ۴ آوریل ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. World Population Prospects, the 2010 Revision. United Nations Department of Economic and Social Affairs. 28 June 2011. Retrieved 24 October 2011. (Per linked individual article definitions, North America includes UN population estimates for North America, Central America and Caribbean; Australia includes Australia and Papua New Guinea.)
  2. "7 Continents of the World - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2020-08-13.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ قاره موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.