شوهیموس ارمنستان
شوهیموس ارمنستان (ارمنی: Սոհեմոս)، یا شوهیمو[1] و گایوس ژولیوس شوهیموس [2] (به لاتین: Gaius Julius Sohaemus)، پادشاه رومی ارمنستان بود.
شوهمیوس ارمنستان | |
---|---|
پادشاه ارمنستان | |
دوره اول حکومت | ۱۴۴–۱۶۱ |
پیشین | واقارش یکم |
جانشین | پاکوروس |
دوره دوم حکومت | ۱۶۳–۱۸۰ |
پیشین | پاکوروس |
جانشین | واقارش دوم |
درگذشته | ۱۸۰ |
زندگی
شوهیموس یک فرد سرشناس در امپراتوری روم در سده دوم میلادی بود. دودمان اروندی از کوماژن و دودمان اِمیس سوریه.[3][4] رمان نویس قرن دوم، لامبلیکوس که معاصر اوست، ادعا می کند شوهیموس هموطن او است.[2] لامبلیکوس میگوید که شوهیموس در اصل از نوادگان اشکانیان و هخامنشیان بود و نسب مادریش به شاهدختی مادی به نام ایوتاپا میرسید که معشوقه شاهزاده ای بطلمیوسی به نام الکساندر هلیوس بود.[5] در مورد دوران کودکی و زندگی شوهیموس پیش از پادشاهی ارمنستان اطلاعات کمی وجود دارد.[6] او، پیش از شاه شدن، یک سناتور رومی بوده و در تاریخ نامعلومی به عنوان کنسول در رم خدمت کرده بود.
در 144 میلادی، آنتونیوس پیوس، پس از سرنگونی بلاش سوم شوهیموس را به فرمانروایی ارمنستان منصوب کرد. به مناسبت نخستین صعود وی به تخت ارمنستان، سکه هایی مسی با تصاویری از شوهیموس و آنتونیوس پیوس در رم با کتیبه "فرمانروایی سرزمین ارمن، عطا شده از سوی سنا" ضرب شد. شوهیموس هم دوره چند تن از امپراتوران رومی بود؛ از جمله: آنتونیوس پیوس، مارکوس آئورلیوس، لوسیوس وروس، کومودوس و امپراتوران سلسله نروا-آنتونین. در دوره نخست سلطنت، وی از سال 144 تا 161 حکومت کرد. در مورد اولین سلطنت او اطلاعات زیادی در دست نیست. رمان نویس لامبلیکوس که در زمان حکومت خود در ارمنستان زندگی می کرد، سلطنت خود را "جانشینی با اجداد خود" توصیف می کند.[4] این جمله همچنین می تواند به جد سابق وی شوهیموس اِمِسا که در قرن نخست میلادی زندگی میکرد نیز اشاره داشته باشد.
در سال 161 بلاش چهارم اشکانی، فرزند مهرداد سوم اشکانی، نیروهای خود را برای تصرف ارمنستان اعزام کرد و لژیونهای رومی مستقر در این کشور را تحت حکومت مارکوس سداتیوس سیورینوس تارومار کرد. نیروهای پارتی به تشویق فرماندهشان (سپهبد خسرو)، به سوی غرب یعنی سوریه رومی لشگرکشی کردند.[7] پس از تصرف ارمنستان توسط پارتیان، شوهیموس به رم برگشت و در آنجا زندگی کرد و در آنجا سناتور شد.[8] شوهیموس در رم به خوبی شناخته شده بود و در برخی از محله ها شایعاتی مبنی بر اینکه وی مرد درستی نیست پخش میشد.[1]
این رویدادها جنگی تازه میان اشکانیان و رومی ها را برانگیخت و صلح با شرایط رومی برقرار شد و شوهیموس به عنوان پادشاه ارمنستان توسط لوسیوس وروس در سال 163 یا 164 منصوب شد.[1] مراسم تاجگذاری شوهیموس برای شاهی ارمنستان، ممکن است در انطاکیه یا اِفِسوس انجام شده باشد.[9] این جنگ برای رم بسیار گران تمام شد، زیرا ارتش پیروزمند با آن از سرزمین های شرقی طاعونی را به همراه آورد که خیلی سریع در سراسر امپراطوری پخش شد. امپراتور مارکوس اورلیوس سعی کرد که ارمنستان به عنوان یکی از استان رم دربیاورد، اما ارمنیان به رهبری شخصی به نام تیرداد قیام کرده و مانع انجام نقشه های روم شدند. در سال 164 میلادی، سکه هایی به زبان لاتینی در ارمنستان با کتیبه L. L. Verus ضرب شدند.
زمان سلطنت دوم وی مشخص نیست.[10] شوهیموس از 163 شاید تا 186 پادشاهی کرد. ارمنیان زیر نظر مستقیم شوهیموس، کار ساخت و ساز شهر جدید واغارشاپات را ادامه داده، یک ارگ، استحکامات دفاعی، یک مجموعه کاخ و چندین معبد مشرک در این شهر ساختند. زمانی در زمان سلطنت خود، شوهیموس توسط افرادی که علیه او قیام کرده بودند، اخراج شد و دولت پارت هم از راضی به این امر بود.[11] شوهیموس عزل شد، زیرا مردی به نام تیرداد در ارمنستان مشکلی ایجاد کرد که شاه اوسروئن (خسرون) را به قتل رسانده و شمشیر خود را در مواجهه با پوبلیوس مارتیوس وروس، فرماندار کاپادوکیه هنگام سرکشی برای او برانگیخته است. تنها مجازات تیرداد در مقابل اینهمه جنایاتی که کرد این بود که توسط مارکوس آئورلیوس به بریتانیای روم تبعید شود.
در نتیجه اخراج دوم شوهیموس از ارمنستان؛ نیروهای رومی با سربازان اشکانی به جنگ رفتند. دولت پارت، بخش عمده ای از سرزمین های جدا شده خود را در سال 166 پس گرفت، زیرا شوهیموس پس از عزل شدن، به سوریه بازگشت.[12] پس از اینکه مارکوس آئورلیوس، لوسیوس وروس و شاهان اشکانی وارد این جنگ شدند، پسر بلاش چهارم اشکانی، بلاش پنجم در سال 186 میلادی به فرمانروایی ارمنستان منصوب شد.
منابع
- van den Hout, A commentary on the Letters of M. Cornelius Fronto, pp. 301-2
- Birley, Septimius Severus: the African emperor, p.224
- Hovannisian, Richard (2002). Armenian Tsopk/Kharpert. p. 113. ISBN 1568591500.
- Birley, Septimius Severus: the African emperor, p.71
- Birley, Septimius Severus: the African emperor, pp. 71&224
- According to Christian Settipani, Sohaemus was the son of Avitus (Gaius Julius Avitus), son of Sohaemus (Gaius Julius Longinus Sohaemus), son of Sampsiceramus, son of Alexio, son of Sohaemus
- Sellwood Coinage of Parthia 257-260, 268-277; Debevoise History of Parthia 245; Dio Cass.71.2.1.
- Birley, Marcus Aurelius, p. 131
- Bowman, The Cambridge ancient history: The High Empire, A.D. 70-192, p.163
- Birley, Septimius Severus: the African emperor, p.72
- Birley, Marcus Aurelius, pp.174-5
- HA Verus 8.1-4; Dio Cass. 71.2.
منابع
- سلسلهشناسی سلطنتی مصر باستان: سلسله بطلمیوس
- AR Birley، سپتییموس Severus: امپراتور آفریقا، Routledge، 1999
- AR Birley , Marcus Aurelius , Routledge، 2000
- AK Bowman, P. Garnsey & D. Rathbone, The High Empire، 70-192 AD ، انتشارات دانشگاه کمبریج، 2000
- AE ردگیت، ارامنه ، انتشارات بلکول، 2000
- C. Settipani , Continuité gehentice et Continuité familiale dans les familles sénatoriales romaines à l'époque امپریالیستی، آکسفورد، 2000
- Armenian Soviet Encyclopedia. Yerevan.
جستارهای وابسته
- دودمان اشکانی ارمنستان
- معبد گارنی
- لوسیوس وروس
- مارکوس اورلیوس
- خانواده سلطنتی امسا