سرمتی‌گرایی

سلم گرایی یا سرمتیسم یک مفهوم نژادی-فرهنگی است که می‌کوشد خاستگاه لهستان را به قوم ایرانی سرمت _تیره ای از سکاها که در تاریخ کهن ایران آنان را از تبار سلم (سرم) یکی از سه پسر فریدون دانسته اند_ پیوند بزند. در نقشه ای که بر پایه داده های بطلمیوس یونانی در سده پانزدهم باز آفرینی شده است، بخش میانی روسیه کنونی برابر ناحیه فدرالی ولگا تا کشور لیتوانی سرمستان (سلمستان) خوانده شده و سرزمینی که زمانی دوک نشین بزرگ لیتوانی نام گرفت، در کتاب نامبرده، سلمستان اروپایی (sarmatia europea) نام دارد.[1] برپایهٔ این نظریه هستهٔ اصلی مشترک‌المنافع لهستان–لیتوانی ایرانی‌تبار بوده‌اند. این ایده بیش از همه بر ادبیات لهستانی در سدهٔ هفدهم میلادی تأثیر نهاده‌است.

دومین نقشه آسیا‌ برپایه کتاب جغرافیای بطلمیوس.در این نقشه سلمستان آسیایی (Sarmatia Asiatica) در میانه روسیه و سلمستان اروپایی (Sarmatia Europea) در غرب آن، سرزمین های هم مرز و جداگانه اند و از لیتوانی تا روسیه و از رومانی تا اوکراین گسترده شده اند. (Tabula seconda de Asia,1467)

در جغرافیای بطلمیوس نام بخش پیشین شمالی-جنوبی رشته کوه کارپات، کوهستان سرمت آمده است و نام بخش شرقی-غربی کارپات.سرزمین سلمستان اروپایی نیز در اینجا نگاشته شده است

استانیسواو آنتونی شچوکا، سیاستمدار و نجیب‌زادهٔ لهسستانی در پوشش سرمتی‌گرایانه، اثر هنرمندی ناشناس، محل نگهداری موزه پادشاه یان سوم

نخستین بار در سدهٔ پانزدهم میلادی، یان دووگوش از واژهٔ سرمتی گرایی در نگارش تاریخ خود استفاده کرد. او سرمی ها را با لهستان پیش از تاریخ مرتبط دانست.

سلم گرایی تأثیرات فراوانی بر فرهنگ، شیوهٔ زندگی و ایدئولوژی نخبگان لهستان گذاشته بود. به ویژه در میان نجیب‌زادگان طبقهٔ شلختا، سلم گرایی با استفاده از تیپ شرقی مانند برجای گذاشتن سبیل، پوشیدن زوپان، کنتوش، سوکمانا و دلیا و آویختن شمشیرهایی موسوم به شابلا پاس داشته می‌شد. سلم گرایان به آدابی چون استوار نگاه داشتن بستگی‌های خانوادگی و مهمان‌نوازی اهمیت می‌دادند. زنانشان به داشتن شجاعت و افتخار نامور بودند. زبان لاتینی به طور گسترده نزد ایشان به کار گرفته می‌شد. رقص‌های محبوب ایشان در بزم‌ها شامل پولونز، مازورکا و اوبرک بود. مردان سرمتی‌گرا به سفر زیاد می‌رفتند و نزد زنانشان نگاهداری از فرزندان و احشام و دیگر امور خانه مهم‌تر بود. همچنین دختران و پسران جدا از هم پرورش می‌یافتند.

سلم گرایان به اسلاوها به چشم تحقیر می‌نگریستند، و همین عاملی شد که در آینده که پان‌اسلاویسم روسی مطرح شد با آن از در ضدیت درآمدند.