ریزلوله

ریزلوله ها یا میکروتوبول یکی از اجزای چارچوب یاخته می‌باشند. ریزلوله‌ها لوله‌هایی توخالی، از جنس پروتئین هستند. این لوله‌ها به قطر ۲۵ نانومتر و در طول‌های مختلف از ۲۰۰ نانومتر تا ۲۵ میکرومتر هستند. پروتئین اصلی سازندهٔ ساختار ریزلوله‌ها توبولین است.


چارچوب یاخته در هوهسته‌ای ها. ریزرشته‌ها به رنگ سرخ، ریزلوله‌ها به رنگ سبز، و هسته یاخته به رنگ آبی نشان داده شده است.

ریزلوله‌ها به عنوان اجزای ساختاری یاخته‌ها در بسیاری از کارهای آنها مانند رشتمان، تقسیم سیتوپلاسم و جابه جایی و ترابری ریزکیسه‌ها شرکت می‌کنند.

بسیاری از اجزای یاخته نیز از جنس ریزلوله‌ها هستند مانند: دوک تقسیم، میانک ها و... کافنده تنها در یاخته های گیاهی ، جانوری و تک یاخته ای ها وجود دارند. باکتری ها کافنده تن ندارند. کافنده تن ها را در حکم کیسه‌های خودکشی یا نارنجک درون یاخته ای می‌نامند که تخریب غشای آن می‌تواند موجب تجزیه مواد و اجزای درون یاخته و در نتیجه کافنده تن ها از غشا و سیتوزول حاوی آنزیم های مختلف تشکیل شده است. چهار نوع کافنده تن در نظر گرفته می‌شود که یکمی کافنده تن اولیه (نخستین) و سه تای بعدی کافنده تن ثانویه (دومین) خوانده می‌شوند.

نقش های کافنده تن: گوارش درون یاخته ای: مواد گوناگون به روش‌های درشت خواری و اتوفاژی به کافنده تن ها می‌رسند. گوارش آنها توسط آنزیم‌های کافنده تنی و درون آنها صورت می‌گیرد و مواد حاصل از گوارش با عبور از غشای کافنده تن به سیتوزول می‌رسند و مسیر سوخت و ساز خود را می‌گذرانند.

گوارش برون یاخته ای: برای مثال یاخته های استخوان خوار (استئوکلاستها) که در مغز زرد استخوان قرار دارند با آزاد کردن آبکافت کننده های کافنده تنی موجب تخریب یاخته های استخوانی می‌شوند.

دخالت در تمایز یاخته ای و از بین بردن اندامک ها

دخالت در پدیده اتولیز و مبارزه با فقر غذایی

دخالت در ایمنی یاخته ها: کافنده تن ها باکتری ها و ویروس های وارد شده به یاخته را توسط آنزیم های خود تخریب می‌کند و از بین می‌برد. تجمع مواد سمی از جمله جیوه در کافنده تن ها

کافنده تن های گیاهی با داشتن آنزیم های مختلف از جمله آلفا آمیلاز ، نوکلئازها در گوارش درون یاخته ای و برون یاخته ای و فرایندهای رشد و نمو دخالت دارند.

ساختمان ریزلوله ها: ریزلوله ها بزرگترین رشته اسکلت یاخته ای هستند و از دو نوع پروتئین توبولین(Tubulin) آلفا و بتا ساخته شده‌اند. یک ریزلوله از ۱۳ پروتوفیلامنت(Protofilament) موازی ساخته شده که هر کدام به صورت دو زنجیره آلفا و بتا می‌باشد(یک مولکول توبولین آلفا و یک مولکول توبولین بتا). این ۱۳ پروتوفیلامنت در هم پیچیده‌اند تا یک ریزلوله با مرکز خالی ایجاد شود. هم‌چنین تعداد زیادی از پروتئین‌های دیگر جهت تنظیم تجمع و عدم تجمع ریزلوله ها، به آنها پیوسته‌اند.

منابع

    + بیوشیمی پزشکی جلد اول ویرایش سوم دانشگاه علوم پزشکی تهران

    در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ریزلوله موجود است.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.