داینئین

داینئین (انگلیسی: Dynein‎) نوعی موتور پروتئین چارچوب یاخته است که در طول ریزلوله در سلول حرکت می‌کنند. این پروتئین‌ها قادرند انرژی شیمیایی موجود در آدنوزین تری‌فسفات را، به کار مکانیکی مبدل کنند.

داینئین سیتوپلایمی بر روی میکروتوبول

داینئین، برخی مواد را در سلول حمل می‌کند، نیروهای لازم برای انجام میتوز را فراهم می‌آورد و انرژی ضروری برای حرکت مژک و تاژک را در یوکاریوت‌ها در اختیار آنها قرار می‌دهد. تمام این اعمال وابسته به حرکت داینئین به سمت قطب منفی میکروتوبول‌ها (از محیط به مرکز) است که بدان «ترابرد واسو» (Retrograde transport) می‌گویند. کار داینئین دقیقاً نقظهٔ مقابلِ کینزین است که حرکت‌شان به سمت قطب مثبتِ میکروتوبول (از مرکز به محیط سلول) است و به آن، «ترابرد به‌سو» (Anterograde transport) گفته می‌شود.

انواع حرکت ساختار های مختلف که داینئین در انها نقش دارد
نحوه حرکت داینئین (در شکل حرکت سیتو پلاسمی نمایش داده شده) از کتاب کمپبل[1]

حرکاتی در سلول با استقاده از همکاری داینئین و ریزلوله ها صورت میگیرد. اما اینکه چطور داینئین و ریزلوله موجب این حرکات میشوند جای بحث دارد. در کل نحوه گام به این صورت است که معمولا داینئین ها دو پا دارند و با استفاده آدنوزین تری‌فسفات (ATP) روی توبول راه می روند[1].چند حرکت مهم توسط همکاری این دو پروتئین صورت می گیرد که شامل:

انتقال وزیکول های سیتو پلاسمی

این حرکت نیز با همان حرکت شبیه راه رقتن صورت میگیرد و از انجا که وزیکول به دم انتهایی متصل است، همراه با حرکت داینئین روی ریزلوله، وزیکول هم منتقل میشود که کتاب کمپبل انرا به مونوریل تشبیه کرده است[1].

حرکت تاژک
ساختار تاژک و جایگاه داینئین ها در ان از کتاب کمپبل[1]
نحوه خم شدن دو میکروتوبول (و در نتیجه بخشی از ن=تاژک) به وسیله داینئین

در این حرکت با توجه به ساختار تاژک حرکت داینئین بین دو ریزلوله باعث خم شدن دو ریزلوله می شود و خم شدن ریز لوله ها باعث خم شدن تاژک می شود. برای فهمیدن این حرکت به ریزلوله AوB در شکل بدون cross-linking protein توجه کنید. در این حالت حرکت داینئین ها باعث بالا رفتن ریزلوله A میشود حال اگر به حالتی که cross-linking protein دارد توجه کنید، cross-linking protein مانع بالا رفتن A شده و طبق پدیده ی کرنش برشی باعث خم شدن A میشود.

میتوز
جزئیات نقش پروتئین های مختلف (و البته داینئین) در دوک تقسیم

در میتوز که به ان اشاره شد، با حرکت دادن دو رشته غیر کینتوکوری به هم چسبیده(رشته های دوکی قطبی) بر روی هم باعث نزدیک شدن رشته ها به کینه توکور ها میشود و بر عکس ان کینزین موجب دور شدن دو هسته و جدا شدن سلول می شود که در شکل زیر با جزئیات نشان داده شده.

منابع
  1. Urry, Lisa A.,other (2020). Campbell biology / Lisa A. Urry, Michael L. Cain, Steven A. Wasserman, Peter V. Minorsky, Rebecca B. Orr, Neil A. Campbell. New York ,NY: pearson.

بیشتر بخوانید
  • Karp G (2005). Cell and Molecular Biology: Concepts and Experiments (4th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley and Sons. pp. 346–358. ISBN 0-471-19279-1.
  • Schroer TA (2004). "Dynactin". Annual Review of Cell and Developmental Biology. 20: 759–79. doi:10.1146/annurev.cellbio.20.012103.094623. PMID 15473859.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.