خادم الحرمین الشریفین

خادم الحرمین الشریفین لفظی تاریخی و لقبی احترام‌آمیز، به معنای محافظ یا کلیددار دو مسجد از مقدس‌ترین مساجد اسلامی، مسجدالحرام در مکه و مسجدالنّبی در مدینه است. پادشاهان آل سعود، به صورت رسمی و در مکاتبات اداری با این لقب خطاب می‌شوند.

این لفظ، اولین بار توسط سلاطین ایوبیان سلاطین مملوک مصر و سلاطین عثمانی به‌کار رفت. این لفظ امروزه توسط شاهان کنونی سعودی احیا شده‌است.[1]

امروزه این لفظ بیش از همه یادآور پادشاه عربستان سعودی در نقش محافظ دو مسجد مقدس، یعنی مسجدالحرام در مکه و مسجدالنّبی در مدینه است. این نقش به‌طور سنتی از آنِ خلیفه بوده‌است.

ملک فهد بن عبدالعزیز آل سعود، پادشاه عربستان سعودی، در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار این لقب را اختیار کرد. او لفظ «والاحضرت» (صاحب الجلالة المعظم) را با «خادم الحرمین الشریفین» جایگزین کرد. پس از وفات او در سال ۲۰۰۵، این لقب را نخستین بار به ترتیب ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان سعودی، در ۵ اوت ۲۰۰۵ و شاه کنونی عربستان سعودی، ملک سلمان، در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵ برای خودشان به‌کار بردند.

فهرست خادمان حرمین در طول تاریخ

نام
طول عمر
شروع سلطنت
پایان سلطنت
توضیحات
خانواده
تصویر
سلطان صلاح‌الدین یوسف
  • الناصر ابوالمظفر
  • الملك الناصر أبو المظفر صلاح الدنيا والدين قسيم أمير المؤمنين السلطان الأعظم يوسف بن أيوب بن شاذي الأيوبي
۵۵ سال ۱۱۷۴ ۴ مارس ۱۱۹۳ نخستین سلطان سوریه و مصر از خاندان ایوبی و فاتح بیت‌المقدس که توسط صلیبیان تسخیر شده بود. ایوبیان
سلطان عمادالدین عثمان
  • العزیز ابوالفتح
  • الملك العزيز أبو الفتح عماد الدنيا والدين عثمان بن يوسف الأيوبي
۲۷ سال ۴ مارس ۱۱۹۳ ۲۹ نوامبر ۱۱۹۸ جانشین سلطان صلاح‌الدین در مصر ایوبیان
سلطان ناصرالدین محمد یکم
  • المنصور ابوالمظفر
  • الملك المنصور أبو المظفر ناصر الدنيا والدين محمد بن عثمان الأيوبي
۲۷ سال ۲۹ نوامبر ۱۱۹۸ فوریه ۱۲۰۰ سومین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان سیف‌الدین احمد یکم
  • العادل ابوبکر
  • الملك العادل أبو بكر سيف الدنيا والدين أحمد بن أيوب بن شاذي الأيوبي
۷۳ سال فوریه ۱۲۰۰ ۳۱ اوت ۱۲۱۸ چهارمین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان ناصرالدین محمد دوم
  • الکامل ابوالمعالی
  • الملك الكامل أبو المعالي ناصر الدنيا والدين محمد بن أحمد الأيوبي
۶۰ سال ۳۱ اوت ۱۲۱۸ ۶ مارس ۱۲۳۸ پنجمین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان سیف‌الدین احمد دوم
  • العادل ابوبکر
  • الملك العادل أبو بكر سيف الدنيا والدين أحمد بن محمد الأيوبي
۲۷ سال ۶ مارس ۱۲۳۸ ۹ فوریه ۱۲۴۰ ششمین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان نجم‌الدین ایوب
  • الصالح ابوالفتوح
  • الملك الصالح أبو الفتوح نجم الدنيا والدين أيوب بن محمد الأيوبي
۴۴ سال ۹ فوریه ۱۲۴۰ ۲۹ نوامبر ۱۲۴۹ هفتمین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان غیاث‌الدین توران‌شاه
  • المعظم ابوالمظفر
  • الملك المعظم غياث الدنيا والدين توران شاه بن أيوب الأيوبي
۱ سال ۲۹ نوامبر ۱۲۴۹ ۲ مه ۱۲۵۰ هشتمین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
شجر الدر
  • ام خلیل
  • الملكة أم خليل عصمة الدين شجرة الدُّر الخوارزمية زوجة أيوب بن محمد الأيوبي
۳۴ سال ۲ مه ۱۲۵۰ ژوئیه ۱۲۵۰ نهمین سلطان (سلطانه) ایوبی مصر ایوبیان
سلطان عزالدین ایبک
  • المعز
  • الملك المعز عز الدنيا والدين أيبك الجانشكير التركماني الصالحي النجمي
۶۰ سال بار اول:
ژوئیه ۱۲۵۰
بار دوم:
۱۲۵۴
بار اول:
ژوئیه ۱۲۵۰
(۵ روز)
بار دوم:
۱۲۵۷
نخستین سلطان ممالیک بحری مصر ممالیک بحری
سلطان معزالدین موسی
  • الاشرف
  • الملك الأشرف معز الدنيا والدين موسی بن الملك المسعود بن محمد الأيوبي
۱۰ سال ژوئیه ۱۲۵۰ ۱۲۵۴ آخرین سلطان ایوبی مصر ایوبیان
سلطان نورالدین علی بن ایبک
  • المنصور
  • الملك المنصور نور الدنيا والدين علي بن أيبك التركماني الصالحي النجمي
۱۷ سال ۱۲۵۷ نوامبر ۱۲۵۹ دومین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین قُطُز
  • المظفر أبوالفتح
  • الملك المظفر أبو الفتح سيف الدنيا والدين قسيم أمير المؤمنين السلطان الأعظم والقائد الفاتح قطز محمود بن ممدود بن خوارزم شاه المعزي التركماني
۵۷ سال نوامبر ۱۲۵۹ ۲۴ اکتبر ۱۲۶۰ سومین سلطان مملوکی مصر از خاندان خوارزمشاهیان خوارزمشاهیان (به نسب)
ممالیک بحری (پادشاه مملوکی)
سلطان رکن‌الدین بَیْبَرْس یکم
  • الظاهر ابوالفتوح
  • الملك الظاهر أبو الفتوح ركن الدنيا والدين قسيم أمير المؤمنين السلطان الأعظم بيبرس بن عبد الله العلائي البُنْدُقْداري الصالحي النجمي
۵۴ سال ۲۴ اکتبر ۱۲۶۰ ۱ ژوئیه ۱۲۷۷ چهارمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان ناصرالدین محمد یکم
  • السعید ابوالمعالی
  • الملك السعيد أبو المعالي ناصر الدنيا والدين محمد بن بيبرس البُنْدُقْداري الصالحي النجمي
۲۰ سال ۳ ژوئیه ۱۲۷۷ اوت ۱۲۷۹ پنجمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان بدرالدین سُلامِش
  • العادل ابن بدویه
  • الملك العادل إبن البدوية بدر الدنيا والدين سلامش بن بيبرس البُنْدُقْداري الصالحي النجمي
۱۹ سال اوت ۱۲۷۹ نوامبر ۱۲۷۹ ششمین سلطان ممالیک بحری ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین قَلاوون
  • المنصور
  • الملك المنصور سيف الدنيا والدين قلاوون الألفي الصالحي
۶۸ سال نوامبر ۱۲۷۹ ۱۰ نوامبر ۱۲۹۰ هفتمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان صلاح‌الدین خلیل
  • الأشرف
  • الملك الأشرف صلاح الدنيا والدين خليل بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۶ سال ۱۲ نوامبر ۱۲۹۰ ۱۴ دسامبر ۱۲۹۳ هشتمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان ناصرالدین محمد دوم
  • الناصر ابوالمعالی - الناصر ابوالفتح
  • الملك الناصر أبو المعالي وأبو الفتح ناصر الدنيا والدين محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۵۷ سال بار اول:
دسامبر ۱۲۹۳
بار دوم:
۱۶ ژانویه ۱۲۹۹
بار سوم:
۵ مارس ۱۳۱۰
بار اول:
دسامبر ۱۲۹۴
بار دوم:
مارس ۱۳۰۹
بار سوم:
۷ ژوئن ۱۳۴۱
نهمین / دوازدهمین / چهاردهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان زین‌الدین کِتْبُغا
  • العادل
  • الملك العادل زين الدنيا والدين كتبغا بن عبد الله المنصوري التركي المغلي
دسامبر ۱۲۹۴ ۷ دسامبر ۱۲۹۶ دهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان حسام‌الدین لاجین
  • المنصور ابوالفتوح
  • الملك المنصور أبو الفتوح حسام الدنيا والدين لاجين بن عبد الله المنصوري
۷ دسامبر ۱۲۹۶ ۱۶ ژانویه ۱۲۹۹ یازدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان رکن‌الدین بَیْبَرْس دوم
  • المظفر ابوالفتح
  • الملك المظفر أبو الفتح ركن الدنيا والدين بيبرس الجاشنكير المنصوري
آوریل ۱۳۰۹ ۵ مارس ۱۳۱۰ سیزدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین ابوبکر
  • المنصور
  • الملك المنصور سيف الدنيا والدين أبو بكر بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۰ سال ۷ ژوئن ۱۳۴۱ ۵ اوت ۱۳۴۱ پانزدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان علاءالدین کوچک
  • الاشرف
  • الملك الأشرف علاء الدنيا والدين كجك بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۹ سال ۵ اوت ۱۳۴۱ ۲۱ ژانویه ۱۳۴۲ شانزدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان شهاب‌الدین احمد
  • الناصر
  • الملك الناصر شهاب الدنيا والدين أحمد بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۶ سال ۲۱ ژانویه ۱۳۴۲ ۲۷ ژوئن ۱۳۴۲ هفدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان عمادالدین اسماعیل
  • الصالح ابوالفدا
  • الملك الصالح أبو الفدا عماد الدنيا والدين إسماعيل بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۰ سال ۲۷ ژوئن ۱۳۴۲ اوت ۱۳۴۵ هجدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین شعبان
  • الکامل ابوالفتوح
  • الملك الكامل أبو الفتوح سيف الدنيا والدين شعبان بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
اوت ۱۳۴۵ ۲۱ سپتامبر ۱۳۴۶ نوزدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین حاجی
  • المظفر
  • الملك المظفر سيف الدنيا والدين حاجي بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۱۶ سال سپتامبر ۱۳۴۶ دسامبر ۱۳۴۷ بیستمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان بدرالدین حسن
  • الناصر ابوالمعالی
  • الملك الناصر أبو المعالي بدر الدنيا والدين حسن بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۷ سال بار اول:
دسامبر ۱۳۴۷
بار دوم:
اکتبر ۱۳۵۴
بار اول:
اوت ۱۳۵۱
بار دوم:
۱۷ مارس ۱۳۶۱
بیست و یکمین / بیست و سومین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان صلاح‌الدین صالح
  • الصالح
  • الملك الصالح صلاح الدنيا والدين صالح بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۳ سال دسامبر ۱۳۵۱ اکتبر ۱۳۵۴ بیست و دومین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان صلاح‌الدین محمد
  • المنصور
  • الملك المنصور صلاح الدنيا والدين محمد بن حاجي بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۵۳ سال ۱۷ مارس ۱۳۶۱ ۲۹ مه ۱۳۶۳ بیست و چهارمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان زین‌الدین شعبان
  • الاشرف ابوالمعالی
  • الملك الأشرف أبو المعالي زين الدنيا والدين شعبان بن الأمجد حسين بن محمد بن قلاوون الألفي الصالحي
۲۳ سال ۲۹ مه ۱۳۶۳ ۱۵ مارس ۱۳۷۷ بیست و پنجمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان علاءالدین علی
  • المنصور
  • الملك المنصور علاء الدنيا والدين علي بن شعبان بن الأمجد حسين الألفي الصالحي
۱۲ سال ۱۵ مارس ۱۳۷۷ مه ۱۳۸۱ بیست و ششمین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان صلاح‌الدین حاجی
  • الصالح ابوالجود
  • الملك الصالح أبو الجود صلاح الدنيا والدين حاجي بن شعبان بن الأمجد حسين الألفي الصالحي
۴۰ سال ۱۳۸۲ ۱۳۸۹
(با برقوق)
آخرین سلطان مملوکی مصر ممالیک بحری
سلطان سیف‌الدین بَرقوق
  • الظاهر ابوسعید
  • الملك الظاهر أبو سعيد سيف الدنيا والدين برقوق بن أنس بن عبد الله الشركسي
۶۳ سال ۱۳۸۲ بار اول: ۱۳۸۹
(با الصالح)
بار دوم: ۱۳۹۹
(نخستین سلطان ممالیک برجی)
نخستین سلطان ممالیک برجی مصر ممالیک برجی
سلطان زین‌الدین فرج
  • الناصر ابوسعادات
  • الملك الناصر أبو السعادات زين الدنيا والدين فرج بن برقوق الشركسي
۲۵ سال بار اول: ۱۳۹۹
بار دوم: ۱۴۰۵
بار اول: ۱۴۰۵
بار دوم: ۱۴۱۲
دومین / چهارمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان عزالدین عبدالعزیز
  • المنصور
  • الملك المنصور أبو العز عز الدنيا والدين عبد العزيز بن برقوق الشركسي
۱۴۰۵ ۱۴۰۵ سومین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان شیخ محمودی
  • المؤید ابونصر
  • الملك المؤيد أبو نصر شيخ المحمودي الظاهري
۵۲ سال ۱۸ ژوئن ۱۴۱۲ ۱۳ ژانویه ۱۴۲۱ پنجمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان احمد محمودی
  • المظفر ابوسعادات
  • الملك المظفر أبو السعادات شهاب الدنيا والدين أحمد بن الشيخ المحمودي الظاهري
۱۱ سال ۱۳ ژانویه ۱۴۲۱ ۱۴۲۱ ششمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان سیف‌الدین طَطَر
  • الظاهر ابوالفتح
  • الملك الظاهر أبو الفتح سيف الدنيا والدين ططر الظاهري
۱۴۲۱ ۳۰ نوامبر ۱۴۲۱ هفتمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
ملک ناصرالدین محمد
  • الصالح ابوسعادات
  • الملك الصالح أبو السعادات ناصر الدنيا والدين محمد بن ططر الظاهري
۱۱ سال ۳۰ نوامبر ۱۴۲۱ ۱۴۲۲ هشتمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
ملک سیف‌الدین بَرْسْبای
  • الاشرف ابونصر
  • الملك الأشرف أبو النصر سيف الدنيا والدين برسباي الدقماقي الظاهري
۶۹ سال ۱۴۲۲ ۷ ژوئن ۱۴۳۸ نهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان جمال‌الدین یوسف
  • العزیز ابوالمحاسن
  • الملك العزيز أبو المحاسن جمال الدنيا والدين يوسف بن برسباي الدقماقي الظاهري
۷ ژوئن ۱۴۳۸ ۷ سپتامبر ۱۴۳۸ دهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان سیف‌الدین جَقْمَق
  • الظاهر ابوسعید
  • الملك الظاهر أبو سعيد سيف الدنيا والدين جقمق محمد العلائي الظاهري
۸۰ سال ۷ سپتامبر ۱۴۳۸ ۱ فوریه ۱۴۵۳ یازدهمین سلطان مملوکی مصر ممالیک برجی
سلطان فخرالدین عثمان
  • المنصور ابوسعادات
  • الملك المنصور أبو السعادات فخر الدنيا والدين عثمان بن جقمق محمد العلائي الظاهري
۱۸ سال ۱ فوریه ۱۴۵۳ ۱۹ مارس ۱۴۵۳ دوازدهمین مملوکی مصر ممالیک برجی

جستارهای وابسته

منابع

  1. Davidson, C. (2013). After the Sheikhs: The Coming Collapse of the Gulf Monarchies. Hurst. ISBN 978-0-19-936528-9. Retrieved 2016-07-05.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.